3- و نيز از جمله تعقيبات، دعاي مخصوص به نماز مغرب و از روايت معاوية بن عمار از امام صادق عليه السلام در تعقيب نمازهاي پنجگانه واجب است، به اين صورت:

«أللهم، صل علي محمد البشير النذير، ألسراج المنير، ألطهر الطاهر، ألخير الفاضل، خاتم أنبيآئك، و سيد أصفيآئك، و خالص أخلآئك، ذي الوجه الجميل، و الشرف الأصيل، و المنبر [يا: ألمنير] النبيل، و المقام المحمود، و المنهل المشهود، و الحوض المورود. أللهم، صل علي محمد كما بلغ رسالتك، و جاهد في سبيلك، و نصح لأمته، و عبدك حتي أتاه اليقين.

و صل علي آله الطاهرين الأخيار الأتقيآء الأبرار، الذين انتجبتهم لدينك، و اصطفيتهم من خلقك، و ائتمنتهم علي وحيك، و جعلتهم خزان علمك، و تراجمة كلماتك، و أعلام نورك، و حفظة سرك، و أذهبت عنهم الرجس، و طهرتهم تطهيراً. أللهم، انفعنا بحبهم، و احشرنا في زمرتهم، و تحت لوآئهم، و لا تفرق بيننا و بينهم، و اجعلني بهم عندك وجيهاً في الدنيا و الآخرة و من المقربين، ألذين لا خوف عليهم، و لا هم يحزنون.

ألحمدلله الذي أذهب [يا: ذهب] بالنهار بقدرته، و جآء بالليل برحمته خلقا جديداً، و جعله لباساً و سكناً، و جعل الليل و النهار آيتين [يا: دآئبين] ليعلم بهما عددالسنين و الحساب.



[ صفحه 437]



ألحمدلله علي اقبال الليل و ادبار النهار. أللهم، صل علي محمد و [علي] آل محمد، و أصلح لي ديني الذي هو عصمة أمري، و أصلح لي دنياي التي فيها معيشتي، و أصلح لي آخرتي التي اليها منقلبي، و اجعل الحياة زيادةً لي في كل خير، و اجعل الموت راحةً من كل سوء، و اكفني أمر دنياي و آخرتي بما كفيت به أوليائك و خيرتك من عبادك الصالحين، و اصرف عني شرهما، و وفقني لما يرضيك عني، يا كريم.

أمسيت، و الملك لله الواحد القهار و ما في الليل و النهار. أللهم، اني و هذا الليل و النهار خلقان من خلقك، فاعصمني فيهما بقوتك، و لا تريهما [يا: لا ترهما] جرأة مني علي معاصيك، و لا ركوباً مني لمحارمك، و اجعل [عملي فيهما مقبولاً، و سعيي مشكوراً، و يسرلي ما أخاف عسره، و سهل لي ما صعب] علي أمره، و اقض لي فيه بالحسني، و آمني مكرك، و لا تهتك عني سترك، و لا تنسني ذكرك، و لا تحل بيني و بين حولك و قوتك، و لا تكلني الي نفسي طرفة عين أبداً، و لا الي أحد من خلقك، يا كريم.

أللهم افتح مسامع قلبي لذكرك حتي أعي وحيك، و أتبع كتابك، و أصدق رسلك، و أو من بوعدك، [و أخاف وعيدك] و أوفي بعهدك، و أتبع أمرك، و اجتنب نهيك، أللهم، صل علي محمد و آل محمد، و لا تصرف عني وجهك، و لا تمنعني فضلك، و لا تحرمني عفوك، و اجعلني أوالي أوليآئك، و أعادي أعدآئك، و ارزقني الرهبة منك، و الرغبة اليك، و الخشوع و الوقار و التسليم لأمرك و التصديق بكتابك و اتباع سنة نبيك صلي الله عليه و آله.

اللهم، اني أعوذبك من نفس لا تقنع، و بطن لا يشبع [يا: لا تشبع]، و عين لا تدمع، و قلب لا يخشع، و صلاة لا ترفع، [و عمل لا ينفع]، و دعآء لا يسمع، و أعوذبك من سوء القضآء و درك الشقآء و جهد البلآء و شماتة الأعدآء، و من عمل لا يرضي، و أعوذبك من الكفر و الفقر و القهر و الغدر و من ضيق الصدر و من شتات الأمر و من الدآء العضال و غلبة الرجال و خيبة المنقلب و سوء النظر في النفس و الدين و الأهل و المال و الولد و عند معاينة الموت. و أعوذ بالله من انسان سوء و جار سوء و قرين سوء و يوم سوء و ساعة سوء و من شر ما يلج في الأرض و ما يخرج منها، و من شر ما ينزل من السمآء و ما يعرج فيها، و من شر طوارق الليل و النهار الا طارقاً [1] يطرق بخير، و من شر كل دابة أنت آخذ بناصيتها، ان ربي علي صراط مستقيم،



[ صفحه 438]



فسيكفكيهم الله، و هو السميع العليم. ألحمد لله الذي قضي عني صلاةً كانت علي المؤمنين كتاباً موقوتاً.»

- خداوندا، درود فرست بر حضرت محمد، بشارت دهنده و بيم دهنده، چراغ روشن، پاك و پاكيزه، خير افزون، خاتم پيامبران و سرور برگزيدگان، و ناب دوستانت، صاحب چهره ي زيبا و شرافت ريشه دار و منبر [يا: روشنگر] بزرگوار، و جايگاه ستوده، و سرچشمه ي نمايان، و حوضي كه [پيروان واقعي اش] بر آن وارد مي شوند. خدايا، بر حضرت محمد درود فرست چنانكه رسالت خويش را تبليغ، و در راه تو جهاد، و نسبت به امت خويش خيرخواهي نمود، و تا هنگام فرارسيدن مرگ تو را پرستيد.

و بر خاندان او، پاكيزگان و نيكان و تقواپيشگان و خوبان درود فرست، هم آنان كه براي دين خود انتخاب، و از ميان مخلوقاتت برگزيدي، و امين بر وحي خويش قرار داده، و گنجينه داران علم و شارحان كلماتت، و نشانه هاي نور خويش و نگاهبانان اسرارت قرار دادي، و پليدي را از ايشان برطرف، و واقعاً پاكيزه نمودي. خدايا، ما را به خاطر دوستي آنان سود بخش، و درميان گروه ايشان و زير پرچمشان محشور گردان، و بين ما و ايشان جدايي مينداز، و به واسطه ي ايشان در نزد خود در دنيا و آخرت آبرومند و از مقربان درگاهت كه نه بيمي برايشان است، و نه اندوهگين مي شوند، قرار ده.

سپاس خدايي را كه روز را به قدرت خويش برد، و شب را با رحمتش به عنوان آفريده ي نو آورد، و آن را پوشاننده ي [عيوب] و مايه ي آرامش قرار داد، و شب و روز را به عنوان دو نشانه [يا: گردش كننده به صورت مستمر] قرار داد، تا شماره ي سالها و محاسبه به وسيله ي آن دو معلوم گردد، سپاس خداوند را به خاطر روي آوردن شب و پشت كردن و سپري شدن روز. خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست، و دينم را كه مايه ي عصمت و نگاهدارنده ي امورم، و دنيايم را كه گذران زندگاني من در آن است، و آخرتم را كه بازگشتم به سوي آن است اصلاح فرما، و زندگاني را براي من مايه ي فزوني در هر خير، و مرگ را آسودگي از بدي قرار ده، و امور دنيا و آخرتم را به آنچه دوستان و برگزيدگان بندگان صالح خويش را كفايت فرمودي، كفايت فرما، و شر آن دو [يعني دنيا و آخرت يا: شب و روز] را از من بازدار، و مرا به آنچه كه تو را از من خشنود سازد مؤفق گردان. اي كريم.



[ صفحه 439]



شب كردم در حالي كه فرمانروايي و آنچه در شب و روز است، براي خداوند يگانه ي قهار مي باشد. خداوندا، من و اين شب و روز دو آفريده از آفريده هاي تو مي باشيم، پس به قدرت خويش مرا در آن دو از گناه نگاه دار، و جرأت و دليري بر انجام گناهانت و ارتكاب محرماتت را از من به آن دو نشان نده، و [عملم را در آن دو مقبول، و كوششم را مورد سپاس خويش قرار ده، و هر سختي كه از آن هراس دارم بر من آسان گردان، و آنچه امر آن بر من مشكل است راحت بفرما]، و با عمل نيكوتر آن را به پايان بر، از مكر خويش ايمن ساز، و پرده حيايم را ندر، و يادت را فراموشم منما، و حايلي ميان من و حول و قوه ات قرار مده، و هيچگاه به اندازه ي چشم برهم زدني به خود و به هيچ كدام از مخلوقاتت واگذار مكن. اي بزرگوار.

خداوندا، گوشهاي دلم را براي دريافت يادت بگشاي تا وحي ات را دريافته، و از كتابت پيروي، و پيامبرانت را تصديق نمايم، و به وعده ات ايمان آورده [و از وعده ي عذابت بيم داشته،] و به پيمانت وفا نموده، و از دستورت پيروي كنم، و از آنچه نهي نموده اي پرهيز نمايم. خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست و روي از من برمگردان، و فضلت را از من باز مدار، و مرا از عفوت محروم منما، و چنانم قرار ده كه دوستانت را دوست، و دشمنانت را دشمن بدارم، و بيم و هراس از خود، و ميل و رغبت به سويت، و خشوع و وقار و تسليم در برابر امرت و تصديق به كتابت و پيروي از روش پيامبرت صلي الله عليه و آله را روزي ام گردان.

خداوندا، به تو پناه مي برم از نفسي كه به كم بسنده نمي كند، و از شكمي كه سير نمي گردد، و از چشمي كه اشك نمي ريزد، و دلي كه فروتن و خاشع نمي گردد، و نمازي كه بالا برده نمي شود و پذيرفته نمي گردد، [و عملي كه سودمند نيست] و دعايي كه شنوده نمي شود، و مورد اجابت قرار نمي گيرد، و به تو پناه مي برم از قضاء و اراده ي حتمي بد، و پيوستن [يا: پيامد] بدبختي، و بلاي طاقت فراسا و بسيار سخت، و شماتت دشمنان، و از عملي كه مورد پسند تو نباشد. و به تو پناهنده مي شوم از كفر و فقر و چيرگي و فريب خوردن و دلتنگي و پراكندگي امور و درد و بيماري سخت و غالب، و غلبه ي دشمنان و بد عاقبتي و بد منظري درباره ي خود و دين و خانواده و دارايي و فرزند و هنگام مشاهده ي مرگ. و به خدا پناه مي برم از مردم بد، و همسايه ي بد، و دوست و همراه



[ صفحه 440]



بد، و روز بد و لحظه ي بد، و از شر هر چه در زمين وارد و از آن خارج مي گردد، و از شر آنچه از آسمان فرود آمده و به سوي آن بالا مي رود، و از شر پيشامدها و گرفتاريهاي شب و روز، مگر پيشامدي كه همراه با خير و خوبي وارد شود، و از شر هر جنبنده اي كه تو موي پيشاني آن را گرفته اي، براستي كه پروردگارم بر راه راست استوار است. پس خداوند خود تو را از شر آنها كفايت خواهد نمود و اوست شنوا و آگاه، سپاس خدايي را كه توفيق انجام نماز ديگري را كه به عنوان واجب معين و وقت دار بر مؤمنان واجب فرموده، به من عنايت فرمود.