1- سپس به همان صورتي كه در روايت آمده سجده شكر به جا آورد. علي بن جهم مي گويد: حضرت اباالحسن موسي عليه السلام را ديدم كه بعد از خواندن سه ركعت نماز مغرب، سجده نمود. عرض كردم: فدايت شوم! ديدم كه شما بعد از خواندن سه ركعت نماز مغرب سجده نموديد، فرمود: مرا ديدي؟ عرض كردم: بله. فرمود: «پس آن را ترك مكن، زيرا دعا در آن حالت مستجاب مي گردد.»

2- وقتي سلام نماز مغرب را گفت، دستهايش را همراه با گفتن تكبيرهاي سه گانه بالا برد، و دعاها و تسبيح حضرت زهرا عليهاالسلام و تعقيبات مهمي را كه بعد از نمازهاي واجب به جا آورده مي شود و ما مشروحاً آن را ذكر نموديم، بگويد.

3 - سپس دو فرشته ي نگاهبان را مورد خطاب قرار داده و بگويد آنچه را كه در روايت آمده كه امام صادق عليه السلام فرمود: «در هر شام و صبح در تعقيب نماز واجب مغرب و نماز صبح ده بار بگو:

«أستعيذ بالله من الشيطان الرجيم.»

- از شيطان رانده شده، به خدا پناه مي برم.

سپس بگو:

«أكتبا رحمكما الله: بسم الله الرحمن الرحيم، أمسيت و أصبحت بالله مؤمناً، علي دين محمد صلي الله عليه و آله و سنته و علي دين علي عليه السلام و سنته. و علي دين فاطمة عليهاالسلام و سنتها، و علي دين الأوصيآء عليهم السلام و سنتهم، آمنت بسرهم و علانيتهم، و بغيبتهم و شهادتهم، أستعيذ بالله في ليلتي هذه و يومي هذا مما استعاذ منه محمد و علي و فاطمة و الأوصياء (صلي الله عليهم)، و أرغب الي الله فيما رغبوا فيه، و لا حول و لا قوة الا بالله.»

- بنويسيد كه خداوند شما را رحمت كند: به نام خداوند رحمت گستر مهربان. شب و صبح نمودم در حالي كه براساس دين و آيين حضرت محمد صلي الله عليه و آله، و براساس شيوه ي حضرت علي عليه السلام، و طبق روش حضرت فاطمه عليهاالسلام و بر آيين اوصياء عليهم السلام، به خدا ايمان آوردم. ايمان آوردم به باطن و ظاهر و نهان و آشكار ايشان، و در اين شب و اين روزم از



[ صفحه 418]



تمام آنچه كه حضرت محمد و علي و فاطمه و اوصياء (صلي الله عليهم) از آن پناه بردند، به خدا پناه مي برم، و با هر چه كه بدان ميل و رغبت داشتند، به خدا متمايلم. هيچ دگرگوني و نيرويي نيست جز به وسيله خدا.

4- سپس مي گويي آنچه را كه روايت شده امام صادق عليه السلام فرمود: «هر كس بعد از نماز صبح و مغرب، پيش از آنكه پاهايش را از حالت نشستن در نماز جمع كند و راحت بنشيند، يا با كسي سخن بگويد، يك بار بگويد:

«ان الله و ملآئكته يصلون علي النبي، يا أيها الذين آمنوا، صلوا عليه و سلموا تسليما، أللهم، صل علي محمد النبي و علي ذريته و علي أهل بيته.»

- براستي كه خداوند و فرشتگانش بر پيامبر اكرم درود و رحمت مي فرستند، اي كساني كه ايمان آورده ايد، بر او درود فرستاده و كاملاً تسليم او شويد. خداوندا، بر حضرت محمد پيامبر اكرم و بر فرزندانش و بر اهل بيتش درود فرست.

خداوند متعال صد حاجت او را برآورده مي سازد، كه هفتاد حاجت آن اخروي [1] و سي حاجت آن حاجت دنيوي است.»

5- و نيز مي گويي آنچه كه روايت شده حضرت ابي الحسن امام رضا عليه السلام به نقل از اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: «هر كس بعد از نماز مغرب در حالي كه پاهايش را از حالت نشستن در نماز جمع كند، و راحت بنشيند، و پيش از آنكه سخن بگويد، و نيز بعد از نماز صبح پيش از آنكه سخن بگويد، هفت بار بگويد:

«بسم الله الرحمن الرحيم، و لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم.»

- به نام خداوند رحمت گستر مهربان، و هيچ دگرگوني و نيرويي نيست جز به وسيله ي خداوند بلند مرتبه ي بزرگ.

خداوند متعال هفتاد نوع از انواع بلا و گرفتاري را از او دور مي سازد، كه كمترين آنها جذام و پيسي و شر سلطان و فرمانروا و شيطان است.»

6- در روايت آمده كه امام صادق عليه السلام به نقل از رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: «هر كس



[ صفحه 419]



نماز صبح را بخواند و پيش از خم كردن زانوها و راحت نشستن، ده بار بگويد:

«لا اله الا الله وحده لا شريك له، له الملك و له الحمد، يحيي و يميت، و يميت و يحيي، و هو حي لا يموت، بيده الخير، و هو علي كل شي ء قدير.»

- معبودي جز خداوند وجود ندارد، كه يگانه است و شريكي براي او نيست، و فرمانروايي از آن اوست، و ستايش مختص اوست، زنده مي گرداند و مي ميراند، و مي ميراند و زنده مي كند، و او خود زنده اي است كه نمي ميرد، و خير و خوبي تنها به دست [جمال] اوست، و او بر هر چيز تواناست.

و هنگام غروب آفتاب [و يا: بعد از نماز مغرب] مانند آن را بگويد، هيچ بنده اي به عملي برتر از عمل او با خداوند - عزوجل - ملاقات نمي نمايد، مگر كسي كه عملي مانند او را به جا آورده باشد.»

7- و همچنين بعد از نماز مغرب و نماز صبح بگويد:

«سبحانك، لا اله الا أنت،اغفرلي ذنوبي كلها جميعاً، فانه لا يغفر الذنوب كلها الا أنت.»

- پاك و منزهي تو، معبودي جز تو نيست، تمام گناهانم را بيامرز، زيرا جز تو كسي همه ي گناهان را نمي آمرزد.

زيرا در ضمن روايتي از امام باقر عليه السلام به نقل از پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله بدين مضمون آمده است. وقتي بنده اين را گفت، خداوند - جل جلاله - به فرشتگان نويسنده ي اعمال مي فرمايد: در برابر اين شناخت بنده ام كه همه ي گناهان را جز من كسي نمي تواند بيامرزد، مغفرت و آمرزش براي او بنويسيد.»

8- محمد بن جعفي از پدرش نقل كرده: چشمم خيلي درد مي كرد، در محضر امام صادق عليه السلام از آن شكايت نمودم، فرمود: آيا دعايي براي دنيا و آخرتت و براي درمان درد چشمت به تو نياموزم؟ عرض كردم: بله فرمود: در تعقيب نماز صبح و مغرب بگو:

«أللهم اني أسألك بحق محمد و آل محمد (عليه و عليهم السلام) أن تصلي علي محمد و آل محمد، و أسألك أن تجعل النور في بصري، و البصيرة في ديني، و اليقين في قلبي، و الاخلاص في عملي، و السلامة في نفسي، و السعة في رزقي، و الشكر لك أبداً ما أبقيتني.»



[ صفحه 420]



- خداوندا، به حق محمد و آل محمد (عليه و عليهم السلام) از تو درخواست مي نمايم كه بر محمد و آل محمد درود فرستي، و از تو مسألت دارم كه در ديده ام نور، و در دينم بصيرت و روشندلي، و در قلبم يقين، و در عملم اخلاص، و در نفسم سلامتي، و در روزي ام وسعت قرار دهي، و سپاسگزاري به درگاهت را تا زماني كه مرا زنده و پاينده داشته اي همواره ارزاني ام داري.