12- جدم ابي جعفر طوسي - رضوان الله عليه - در ضمن دعاهاي وقت غروب، دعاي عشرات را نيز نقل نموده، كه با آنچه در موارد ديگر ذكر كرده ايم تفاوت دارد. فرموده است: مستحب است كه هنگام صبح و شام دعاي عشرات خوانده شود، و بهترين وقت خواندن آن بعد از عصر روز جمعه است. و آن دعا به اين صورت است:

«بسم الله الرحمن الرحيم، سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله أكبر، و لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم، سبحان الله آناء الليل و أطراف النهار، سبحان الله بالغدو و الآصال، سبحان الله بالعشي و الابكار، سبحان الله حين تمسون و حين تصبحون، و له الحمد في السماوات و الأرض و عشياً و حين تظهرون، يخرج الحي من الميت و يخرج الميت من الحي، و يحيي الأرض بعد موتها، و كذلك تخرجون، سبحان ربك العزة عما يصفون، و سلام علي المرسلين، و الحمدلله رب العالمين. سبحان ذي الملك و الملكوت، سبحان ذي العزة و الجبروت، سبحان ذي الكبريآء و العظمة، ألملك الحق المهيمن القدوس، سبحان الله الملك الحي الذي لا يموت، سبحان الله الملك الحي القدوس، سبحان القآئم الدآئم، سبحان الدآئم القآئم، سبحان ربي العظيم، سبحان ربي الأعلي، سبحان الحي القيوم، سبحان العلي الأعلي، سبحانه و تعالي، سبوح قدوس ربنا و رب الملآئكة و الروح، سبحان الدآئم غير الغافل، سبحان العالم بغير تعليم، سبحان خالق ما يري و ما لا يري، سبحان الذي يدرك الأبصار و لا تدركه الأبصار، و هو اللطيف الخبير.

أللهم، اني أصبحت منك في نعمة و خير و بركة و عافية، فصل علي محمد و آله، و تمم علي نعمتك و خيرك و بركاتك و عافيتك بنجاة من النار، و ارزقني شكرك و عافيتك و فضلك و كرامتك أبداً ما أبقيتني. أللهم، بنورك اهتديت، و بفضلك استغنيت، و بنعمتك أصبحت و أمسيت.



[ صفحه 391]



أللهم، اني أشهدك و كفي بك شهيداً، و أشهد ملآئكتك و أنبيآءك و رسلك و حملة عرشك و سكان سماواتك و أرضك و جميع خلقك، بأنك أنت الله لا اله الا أنت وحدك لا شريك لك، و أن محمداً عبدك و رسولك، و أنك علي كل شي ء قدير، تحيي و تميت [و تميت] و تحيي، و أشهد أن الجنة حق، و أن النار حق، و النشور حق، و الساعة آتية لا ريب فيها، و أن الله يبعث من في القبور، و أشهد أن علي بن أبي طالب أميرالمؤمنين حقاً حقاً، و أن الأئمة من ولده هم الأئمة الهداة المهديون غير الضآلين و لا المضلين، و أنهم أوليآؤك المصطفون، و حزبك الغالبون، و صفوتك و خيرتك من خلقك، و نجبآؤك الذين انتجبتهم لدينك، و اختصصتهم من خلقك، و اصطفيتهم علي عبادك، و جعلتهم حجةً علي العالمين، صلواتك عليهم أجمعين، و السلام و رحمة الله و بركاته.

أللهم اكتب لي هذه الشهادة عندك حتي تلقننيها و أنت عني راض، انك علي ما تشآء قدير أللهم، لك الحمد حمداً يصعد أوله و لا ينفد آخره. أللهم، لك الحمد حمداً تضع لك السمآء كنفيها، و تسبح لك الأرض و من عليها. أللهم، لك الحمد حمداً سرمداً أبداً لا انقطاع له و لا نفاد، و لك ينبغي و اليك ينتهي، في و علي و لدي و معي و قبلي و بعدي و أمامي و فوتي و تحتي، و اذا مت و بقيت فرداً وحيداً، و لك الحمد اذا نشرت و بعثت يا مولاي. أللهم، و لك الحمد و الشكر بجميع محامدك كلها علي جميع نعمآئك كلها، حتي ينتهي الحمد الي ما تحب ربنا و ترضاه. أللهم، لك الحمد علي كل أكلة و شربة و بطشة و قبضة و بسطة و في كل موضع شعرة. أللهم، لك الحمد حمداً خالداً مع خلودك، و لك الحمد حمداً لا منتهي له دون علمك، و لك الحمد حمداً لا أمد له دون مشيتك، و لك الحمد حمداً لا آخر لقآئله الا رضاك، و لك الحمد علي حلمك بعد علمك، و لك الحمد علي عفوك بعد قدرتك، و لك الحمد باعث الحمد، و لك الحمد وارث الحمد، و لك الحمد بديع الحمد، و لك الحمد منتهي الحمد، و لك الحمد مبتدع الحمد، و لك الحمد مشتري الحمد، و لك الحمد ولي الحمد، و لك الحمد قديم الحمد، و لك الحمد صادق الوعد، و في الحمد، عزيز الجند، قآئم المجد، و لك الحمد رفيع الدرجات، مجيب الدعوات، و منزل الآيات من فوق سبع سماوات، عظيم البركات، مخرج النور من الظلمات، و مخرج من في الظلمات الي النور، مبدل السيئآت حسنات، و جاعل الحسنات درجات.



[ صفحه 392]



أللهم، لك الحمد غافر الذنب و قابل التوب، شديد العقاب، ذي [1] الطول، لا اله الا أنت، اليك المصير. أللهم، لك الحمد في الليل اذا يغشي، و لك الحمد في النهار اذا تجلي، و لك الحمد في الآخرة و الأولي، و لك الحمد عدد كل نجم و ملك في السمآء، و لك الحمد عدد الثري و الحصي و النوي، و لك الحمد عدد ما في جوف الأرض، و لك الحمد عدد أوزان مياه البحار، و لك الحمد عدد أوراق الأشجار، و لك الحمد عدد ما علي وجه الأرض، و لك الحمد عدد ما أحصي كتابك، و لك الحمد عدد ما أحاط به علمك، و لك الحمد عدد الانس و الجن و الهوام و الطير و البهآئم و السباع، حمداً كثيراً طيباً مباركاً فيه، كما تحب ربنا و ترضي، و كما ينبغي لكرم وجهك و عز جلالك.»

- به نام خداوند رحمت گستر مهربان، پاك و منزه است خداوند، و ستايش مخصوص اوست، و معبودي جز خدا نيست، و خداوند بزرگتر است، و هيچ تحول و قدرتي نيست مگر به وسيله ي خداوند بلندمرتبه ي بزرگ، منزه است خداوند در تمام لحظات شب و اطراف [و آغاز و پايان و ديگر اوقات] روز، منزه است خداوند در هنگام صبح و لحظات عصر، منزه است خداوند در شام و صبح، منزه است خداوند هنگامي كه شب و يا صبح مي كنيد، و ستايش مخصوص اوست در آسمانها و زمين و شامگاهان و هنگامي كه ظهر مي كنيد، زنده را از مرده، و مرده را از زنده بيرون آورده، و زمين را بعد از مرگش زنده مي گرداند، و شما نيز اين چنين از قبر بيرون آورده مي شويد. منزه است پروردگارت، پروردگار سرافراز از آنچه كه او را بدان توصيف مي نمايد، و سلام بر پيامبران فرستاده شده، و ستايش خداوندي را كه پروردگار عالميان است، منزه است خداوندي كه صاحب [عالم] ملك و ملكوت است، منزه است خداوندي كه سرافراز و جبار است، منزه است خداوندي كه بزرگمنش و عظيم است، پادشاه و فرمانرواي حق و چيره و مسلط، و پاكيزه از تمام آلايشها، منزه است خداوند، پادشاه زنده اي كه هرگز نمي ميرد، منزه است خداوند، پادشاه زنده پاكيزه از تمام كاستيها، منزه است خداوند پابرجاي جاوداني، منزه است خداوند جاودان پابرجا، منزه است پروردگار بزرگم، منزه است پروردگاري كه بلندمرتبه ترين است، منزه است خداوندي كه زنده ي پابرجا و برپادارنده ي تمام مخلوقات است، منزه است خداوندي كه بلندمرتبه و بلندمرتبه ترين است. او منزه



[ صفحه 393]



و بلندمرتبه است. بسيار منزه است و بسيار پاكيزه از هرگونه نقص و كاستي است. پروردگار ما و پروردگار فرشتگان و روح، منزه است خداوند جاوداني كه هرگز غفلت نمي ورزد، منزه است خداوند آگاه بدون اينكه كسي به او آموخته باشد، منزه است آفريننده ي آنچه كه ديده مي شود و ديده نمي شود، منزه است خداوندي كه ديدگان را درك مي نمايد، ولي ديدگان نمي توانند او را درك كنند، و تنها اوست كه باريك بين و كاردان است.

خداوندا، صبح نمودم در حالي از ناحيه ي تو در نعمت و خير و بركت و عافيت قرار دارم، پس بر محمد و آل او درود فرست، و نعمت و خير و بركات و عافيتت را همراه با نجات از آتش جهنم، بر من كامل گردان، و شكر و عافيت و فضل و كرامتت را همواره تا زماني كه پاينده و زنده ام داشته اي، روزي فرما، خداوندا، تنها به نور تو هدايت پذير شدم، و به فضل تو بي نياز گشتم، و به نعمت تو صبح و شام نمودم.

خداوندا، تو را شاهد مي گيريم، و تو براي شهادت كفايت مي كني، و نيز فرشتگان و پيامبران و فرستادگان و حاملات عرشت و ساكنان آسمانها و زمين و تمام مخلوقاتت را گواه مي گيرم كه بي گمان تويي خداوندي كه معبودي جز تو نيست، يگانه اي و شريكي براي تو وجود ندارد، و اينكه حضرت محمد صلي الله عليه و آله بنده و فرستاده ي توست، و بر هر چيز توانايي، زنده مي كني و مي ميراني، [و مي ميراني] و زنده مي كني. و گواهي مي دهم كه بهشت و آتش جهنم و برانگيخته شدن در قيامت حق است، و قيامت خواهد آمد و شكي در آن نيست، و اينكه خداوند تمام كساني را كه در قبر هستند برمي انگيزاند، و گواهي مي دهم كه علي بن ابي طالب حقيقتاً و واقعاً اميرمؤمنان است، و اماماني كه از نسل و فرزندان اويند، امامان و هدايتگران و هدايت يافتگاني هستند كه نه گمراهند و نه ديگران را گمراه مي كنند، و اينكه آن بزرگواران دوستان برگزيده، و حزب غالب، و منتخب و برگزيده تو از ميان مخلوقات، و برگزيدگاني هستند كه ايشان را براي [تبيين و اقامه ي] دينت برگزيده، و از ميان مخلوقاتت مختص گردانيده، و از ميان آنان انتخاب نموده و حجت بر عالميان قرار داده اي، كه درودها و سلام و رحمت و بركاتت بر ايشان باد.

خداوندا، اين شهادت را در نزد خود براي من بنويس، تا اينكه هنگام مرگ در حالي كه از من خشنودي، آن را به من تلقين و تفهيم نمايي، براستي كه تو بر هر چيز توانايي. خداوندا، ستايش مخصوص توست، ستايشي كه اول آن اوج گيرد و آخرش پايان نپذيرد.



[ صفحه 394]



خداوندا، ستايش مخصوص توست، ستايشي كه آسمان دو سوي خود را براي تو پايين آورده و فروتني نمايد، و زمين و ساكنان آن به پاكي يادت كنند. خداوندا، ستايش مخصوص توست، ستايشي بي آغاز و جاوداني كه هيچگاه گسستني نگردد و پايان نپذيرد و سزاوار تو بوده و به تو منتهي گردد، ستايش كه در وجود من باشد و بر من سايه افكند و در نزد و همراه و پيش و بعد از من و در پيشاپيش و بالاي سر و زيرم را فراگيرد، و هنگام مردن و تك و تنها ماندنم با من باشد، و ستايش مخصوص توست در هنگامي كه از قبر برانگيخته مي شوم اي مولاي من. خداوندا، ستايش و سپاسگزاري مخصوص توست، تمام و همگي ستايشها بر تمام نعمتهايت، تا اينكه حمد و سپاس به آنچه كه تو - اي پروردگار ما، دوست مي داري و خرسندي منتهي گردد. خداوندا، ستايش مخصوص توست، ستايشي كه با جاودانگي تو جاودانه باشد، و ستايش مخصوص توست ستايشي كه پاياني جز علم و آگاهي تو نداشته باشد، و ستايش مخصوص توست ستايشي كه پاياني جز علم و آگاهي تو نداشته باشد، و ستايش مخصوص توست ستايشي كه سرآمدي جز مشيت تو براي آن نباشد، و ستايش مخصوص توست ستايشي كه گوينده اش فرجامي جز خشنودي تو را نداشته باشد، و تنها تو را ستايش مي كنم به خاطر بردباري ات با وجود آگاهي ات، و تنها تو را مي ستايم به خاطر عفوت با وجود قدرتت، و فقط تو را ستايش مي نمايم اي برانگيزاننده و پديدآورنده ي ستايش، و تو را سپاس اي وارث ستايش، و تو را سپاس اي آفريننده ستايش، و تو را سپاس اي منتهاي ستايش، و تو را سپاس اي نوآفرين ستايش، و تو را سپاس اي خريدار ستايش، و تو را سپاس اي سرپرست ستايش، و تو را سپاس مي گويم اي كسي كه از ديرباز ستوده اي، و تو را مي ستايم اي كسي كه وعده ات راست است، و به ستايشت وفا مي نمايي [يا: ستايش را كامل مي گرداني]، لشگرت نيرومند و سرافراز، و بلندپايگي ات پابرجاست. و تو را مي ستايم اي بالابرنده ي درجات ايماني، اجابت كننده ي دعاها، و فروفرستنده ي نشانه هاي روشن از بالاي آسمانهاي هفتگانه، تو كه بركاتت بزرگ است، و نور را از ميان تاريكيها بيرون آورده، و كساني را كه در تاريكي ها هستند به سوي روشنايي بيرون مي كشي، و بديها را به كارهاي نيك مبدل نموده، و نيكي ها را درجه هاي ايماني قرار مي دهي.

خداوندا، ستايش مخصوص توست اي آمرزنده ي گناهان و پذيرنده ي توبه، و اي كسي كه داراي كيفر سخت و در عين حال داراي بخششي، معبودي جز تو نيست، و بازگشت



[ صفحه 395]



همگان تنها به سوي توست. خداوندا، تنها تو را مي ستايم هنگامي كه شب مي پوشاند، و فقط تو را مي ستايم هنگامي كه روز، روشن مي گردد، و ستايش مخصوص توست در آخرت و دنيا، و تنها تو را مي ستايم به شماره ي تمام ستارگان و فرشتگاني كه در آسمان هستند، و ستايش تو را به اندازه ي تمام خاكها و سنگريزه ها و هسته ها، و ستايش تو را به شماره ي آنچه در درون زمين است، و ستايش تو را به اندازه ي وزن آبهاي تمام درياها، و ستايش مخصوص توست به شماره ي برگهاي تمام درختان، و ستايش مخصوص توست به شماره ي تمام موجوداتي كه روي زمين قرار دارند، و ستايش تو را به شماره ي آنچه كه كتاب و دانش تو به شماره درآورده، و تنها تو را مي ستايم به شماره ي آنچه كه علم تو بر آن احاطه نموده، و تنها تو را مي ستايم به شماره ي تمام انسانها و جنيان و حشرات و پرندگان و حيوانات و درندگان، ستايشي فراوان و پاكيزه و مبارك، به همان صورتي كه - اي پروردگار ما - دوست مي داري و خرسندي، و به همان صورت كه بزرگي روي [و اسماء و صفات] و سربلندي عظمت تو را سزاوار است.

سپس هر يك از موارد زير را به ترتيب ده بار بگو:

1- «لا اله الا الله وحده لا شريك له، له الملك و له الحمد، و هو اللطيف الخبير.»

- معبودي جز خدا نيست، كه يگانه است و شريكي براي او وجود ندارد، فرمانروايي و ستايش تنها از آن اوست، و تنها اوست باريك بين و كاردان.

2- «لا اله الا الله وحده لا شريك له، له الملك و له الحمد، يحيي و يميت، و يميت و يحيي، و هو حي لا يموت، بيده الخير، و هو علي كل شي ء قدير.»

- معبودي جز خداوند نيست، كه يگانه است و شريكي براي او وجود ندارد، فرمانروايي و ستايش تنها از آن اوست، زنده مي كند و مي ميراند، و مي ميراند و زنده مي گرداند، و خود زنده اي است كه هرگز نمي ميرد، خير و خوبي تنها به دست [جمال] اوست، و هم او بر هر چيز تواناست.

3- «أستغفر الله الذي لا اله الا هو الحي القيوم، و أتوب اليه.»

- آمرزش مي طلبم از خداوندي كه معبودي جز او نيست، هم او كه زنده و پابرجا و برپادارنده ي همه ي مخلوقات است، و به سوي او توبه و بازگشت مي كنم.

4- «يا ألله، يا ألله.» (اي خدا، اي خدا.)



[ صفحه 396]



5- «يا رحمن، يا رحمن.»: (اي رحمت گستر، اي رحمت گستر.)

6- «يا رحيم، يا رحيم»: (اي مهربان، اي مهربان.)

7- «يا بديع السموات و الأرض»: (اي نوآفرين آسمانها و زمين)

8- «يا ذاالجلال و الاكرام.»: (اي صاحب صفت بزرگي و بزرگواري.)

9- «يا حنان يا منان.» (اي بسيار مهربان، اي بسيار بخشنده.)

10- «يا حي يا قيوم): (اي زنده، اي پابرجا و برپادارنده ي همه ي مخلوقات.)

11- «يا حي لا اله الا أنت»: (اي زنده، اي كه معبودي جز تو نيست.)

12- «يا ألله، لا اله الا أنت.»: (اي خدايي كه، معبودي جز تو نيست.)

13- «بسم الله الرحمن الرحيم»: (به نام خداوند رحمت گستر مهربان.)

14- «أللهم، صل علي محمد و آل محمد»: (خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست.)

15- «آمين، آمين.»: (اجابت فرما، اجابت فرما.)

16- «أللهم، يا ألله، افعل بي ما أنت أهله.»: (خداوندا، اي خدا، آنچه را كه تو خود اهل آن هستي با من بكن.)

17- قرائت سوره ي «قل هو الله أحد.»

و بعد از اينها بگو:

«أللهم اصنع بي ما أنت أهله، و لا تصنع بي ما أنا أهله، فانك أهل التقوي و أهل المغفرة، و أنا أهذ الذنوب و الخطايا، فارحمني يا مولاي، و أنت أرحم الراحمين.»

- خداوندا، هر چه تو خود زيبنده ي آن هستي با من بكن، و آنچه را كه من اهل آن هستم با من نكن، زيرا تو اهل تقوي و نگاهداري از گناهان و شايسته ي آمرزشي، و من گناهكار و خطاكار هستم، پس اي مولاي من، تو كه مهربانترين مهربانان هستي، بر من رحم آر.

و ده بار بگو:

«لا حول و لا قوة الا بالله، توكلت علي الحي الذي لا يموت، و الحمد لله الذي لم يتخذ ولداً، و لم يكن له شريك في الملك، و لم يكن له ولي من الذل، و كبره تكبيراً.»

- هيچ تحول و قدرتي نيست مگر به وسيله ي خداوند، توكل بر زنده اي كه هرگز نمي ميرد، و ستايش مخصوص خداوندي كه هيچ كس را به فرزندي نگرفته، و هيچ



[ صفحه 397]



شريكي در فرمانروايي ندارد، و هيچ سرپرستي از روي خواري و ذلت براي او نيست، و او را بزرگتر بدان بزرگتر دانستن ويژه اي.

(پايان دعاي عشرات) [2] .