1- امام صادق عليه السلام در روايتي فرمود: «پس هنگامي كه رنگ آفتاب دگرگون شد، خداوند - عزوجل - را ياد كن، و اگر با گروهي همنشين باشي كه تو را سرگرم و از ياد خدا مشغول كنند، برخيز و دعا كن.»

2- امام باقر عليه السلام فرمود: «رسول خدا صلي الله عليه و آله هماره وقتي آفتاب بر سر قله ي كوه سرخ مي شد، چشمانش پر از اشك مي گرديد و مي فرمود:

«[أمسي ظلمي مستجيراً بعفوك، و أمست ذنوبي مستجيرةً بمغفرتك، و] أمسي خوفي مستجيراً بأمنك، و أمسي ذلي مستجيراً [بعزك، و أمسي فقري مستجيراً بغناك، و أمسي وجهي البالي الفاني] مستجيراً بوجهك الباقي الكريم. أللهم، ألبسني عافيتك، [و غشني برحمتك]، و جللني كرامتك، و غشني رحمتك [يا: برحمتك]، و قني شر خلقك من الجن و الانس. يا ألله، يا رحمان، يا رحيم.»

[ظلم و ستم من با پناهنده شدن به عفو تو، و گناهانم با پناهنده شدن به آمرزشت، و] هراسم با پناهنده شدن به امنيت تو، و خواري ام با پناهنده شدن [به سرافرازي ات و فقرم با پناهنده شدن به بي نيازي ات، و روي و وجود پوسنده و نابود شونده ام با پناهنده شدن] به روي [و اسماء و صفات] پاينده و گرامي ات شب نموده. خداوندا، عافيتت را به من بپوشان، و به رحمتت مرا فراگير، و كرامتت را به تنم كن، و رحمتت را بر من بپوشان، و از شر مخلوقات جنيان و انسانها نگاهم دار. اي خدا، اي رحمت گستر، اي مهربان.

3- هنگام غروب آفتاب و نيز بعد از طلوع فجر، تسبيح و تهليل بگو، چنانكه امام صادق عليه السلام فرمود: «حضرت علي عليه السلام وقتي صبح مي كرد، مي فرمود، خوش آمديد اي دو فرشته ي نگاهبان بزرگوار، ان شاء الله بر شما املا مي كنم آنچه را كه شما دوست مي داريد، بنويسيد. بعد تا طلوع آفتاب مشغول تسبيح و تهليل مي شد. و بعد از عصر تا غروب آفتاب نيز چنين مي كرد.

4- امام صادق عليه السلام فرمود: «هر كس هنگام غروب آفتاب در هر روز بگويد:

«يا من ختم النبوة بمحمد صلي الله عليه و آله اختم لي في يومي هذا بخير، و شهري بخير، و سنتي بخير، و عمري بخير.»



[ صفحه 387]



- اي خدايي كه پيامبري را به حضرت محمد صلي الله عليه و آله خاتمه دادي، اين روز و ماه و سال و عمرم را به خير و خوبي خاتمه ده.

اگر در آن شب يا در جمعه همان هفته، يا در آن ماه، يا در آن سال بميرد، وارد بهشت مي گردد.»

5- پيش از غروب، صد بار تكبير خداوند - جل جلاله - را بگو، زيرا در روايت آمده كه حضرت علي بن الحسين عليهماالسلام فرمود: «صد بار ألله اكبر پيش از غروب آفتاب، برتر از آزاد نمودن صد برده است.»

و نيز در حديث است كه امام باقر عليه السلام فرمود: «هر كس پيش از طلوع و غروب آفتاب، صد بار ألله أكبر بگويد، مانند پاداش كسي كه صد برده آزاده كرده براي او نوشته مي شود.»

6- امام صادق عليه السلام فرمود: «چه خوب است كه هنگام صبح و شام، سه بار بگوييد:

«أللهم، مقلب القلوب و الأبصار، ثبت قلبي علي دينك، و لا تزغ قلبي بعد اذ هديتني، وهب لي من لدنك رحمة، انك أنت الوهاب، و أجرني من النار برحمتك. أللهم امدد لي في عمري، و أوسع علي في رزقي، و انشر علي رحمتك. و ان كنت عندك في ام الكتاب شقياً، فاجعلني سعيداً، فانك تمحو ما تشآء و تثبت، و عندك ام الكتاب.»

- خداوندا، اي گرداننده و زير و رو كننده ي دلها و ديدگان، قلبم را بر دينت استوار گردان، و دلم را بعد از آنكه هدايت فرمودي منحرف مفرما، و رحمتي از جانب خويش به من ارزاني دار، براستي كه تو بسيار بخشنده اي، و مرا به رحمت خويش از آتش جهنم در پناه خود درآور. خداوندا، عمر مرا طولاني گردان، و روزي ام را وسعت ده، و رحمتت را بر من بگستران، و اگر در نزد تو در ام الكتاب بدبخت هستم، پس مرا سعادتمند قرار ده، كه تو هر چه را بخواهي محو و يا ثابت مي گرداني، و ام الكتاب تنها در نزد توست.

7- امام صادق عليه السلام فرمود: «دعا كردن پيش از طلوع و غروب آفتاب، سنت واجب است، پس در سپيده دم و غروب آفتاب ده بار بگو:

«لا اله الا الله وحده لا شريك له، له الملك و له الحمد، يحيي و يميت، [و يميت و يحيي]، و هو حي لا يموت، بيده الخير، و هو علي كل شي ء قدير.»



[ صفحه 388]



معبودي جز خداوند وجود ندارد، كه يگانه است و شريكي براي او نيست، فرمانروايي تنها مختص اوست، و ستايش براي اوست، زنده مي كند و مي ميراند [و مي ميراند و زنده مي گرداند]، و او خود زنده اي است كه نمي ميرد، خير و خوبي تنها به دست [جمال] اوست، و بر هر چيز قادر و تواناست.

و نيز ده بار بگو:

«أعوذ بالله السميع العليم من همزات الشياطين، و أعوذ بالله أن يحضرون، ان الله هو السميع العليم.»

- به خداوند شنواي دانا پناه مي برم از وسوسه ها و خطورات شيطانها، و به خدا پناه مي برم از اينكه در دلم حضور پيدا كنند، براستي كه خداوند تنها شنواي داناست.

9- امام صادق عليه السلام فرمود: «هنگام صبح و شام، دست خويش را بر سر بگذار و بر صورت خود بكش و بعد محاسن خود را به دست بگير و بگو:

«أحطت علي نفسي و أهلي و مالي و ولدي من غائب و شاهد، بالله الذي [يا بالذي] لا اله الا هو عالم الغيب و الشهادة الرحمن الرحيم الحي القيوم، لا تأخذه سنة و لا نوم، له ما في السموات و ما في الأرض. [من ذا الذي يشفع عنده الا باذنه، يعلم ما بين أيديهم و ما خلفهم، و لا يحيطون بشي ء من علمه الا بما شآء، وسع كرسيه السموات و الأرض، و لا يؤده حفظهما، و هو العلي العظيم].»

- محيط و حافظ خود و خانواده و دارايي و فرزندانم چه غايب باشند و چه حاضر، قرار دادم خداوندي را كه معبودي جز او نيست، و آگاه به نهان و آشكار، رحمت گستر، مهربان، زنده برپا و برپا دارنده ي همه ي مخلوقات مي باشد، نه چرت و نه خواب او را مي گيرد، و تمام آنچه در آسمانها و زمين است براي اوست، [كيست كه در نزد او جز به اذن او شفاعت نمايد؟ امور پيشاپيش و پشت سر آنان را مي داند، و مردم به هيچ اندازه از علم او احاطه ندارند، مگر به اندازه اي كه او بخواهد، كرسي [علم] او آسمانها و زمين را فراگرفته، و نگاه داشتن آنها براي او سنگين و سخت نيست، و اوست بلندپايه و بزرگ.]

اگر آن را هنگام صبح بگويي، خداوند تا شب خود و اهل و مال و فرزندانت را نگاه مي دارد، و اگر شب بگويي تا صبح محفوظ مي ماني.»



[ صفحه 389]



10- امام صادق عليه السلام فرمود: «حضرت نوح عليه السلام از آن جهت بنده ي بسيار سپاسگزار ناميده شد، كه پيوسته در هر صبح و شام مي فرمود:

«أللهم، اني أشهدك أنه ما أمسي و أصبح بي من عافية و [يا: أو] نعمة، في دين أو دنيا، فمنك وحدك لا شريك لك، لك الحمد و الشكر علي كل حال.»

- خدايا، تو را گواه مي گيرم كه هيچ عافيت [يا] نعمتي ديني و دنيوي شب و صبح شامل من نشده مگر اينكه تنها از ناحيه ي توست و شريكي براي تو وجود ندارد، ستايش و سپاسگزاري در هر حالتي مخصوص توست.

جد نيكبختم ابوجعفر طوسي - رضوان الله عليه - در اين روايت بعد از «لك الحمد، لك الشكر» افزوده است:

«حتي ترضي و بعد الرضا.: (تا اينكه خشنود گردي، و حتي بعد از خرسندي ات.)

11 - در روايت آمده كه رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: «هر كس هنگام شام و صبح يك بار بگويد:

«سبحان الله و بحمده [و] سبحان الله العظيم.»

- همراه با ستايش خداوند، او را به پاكي مي خوانم، [و] پاك و منزه است خداوند بزرگ.

خداوند، فرشته اي را كه جاروبي از نقره دارد به بهشت گسيل مي دارد، تا از خاك بهشت كه مشك بسيار خوشبوست، براي او جارو كند، سپس درختي براي او بنشاند، آنگاه ديواري بر گرد آن بكشد، بعد دري بر آن بگذارد، سپس آن را قفل كند و بر آن در بنويسد: اين بوستان فلاني پسر فلاني است.»

و نيز در روايت آمده كه امام صادق عليه السلام فرمود: «هر كس بدون شگفت [1] بگويد: «سبحان الله و بحمده، سبحان الله العظيم».

خداوند، هزار گناه او را محو نموده، و هزار كار نيك براي او ثبت كرده، و



[ صفحه 390]



شفاعت هزار نفر را براي او مي نويسد، و هزار درجه ايماني او را بالا مي برد، و از آن كلمه، پرنده ي سفيدي مي آفريند كه پرواز مي كند و تا روز قيامت مي گويد:

«سبحان الله و بحمده، سبحان الله العظيم.»

و ثواب آن بر گوينده نوشته مي شود.»