1- اگر ميت در همانجايي كه فوت نموده غسل داده شود، كه هيچ، و گرنه به آرامي و با احترام او را به جايگاه غسل دادنش انتقال دهند.

2- چاله ي مخصوصي براي اينكه آب غسل در آن جمع شود مهيا كنند، زيرا مكروه است كه آب غسل به چاه آشغال يا چاه توالت جاري شود، لذا شايسته است حد و مرزي كه صاحب شريعت، و تدبيري كه خداوند مالك لطيف مقرر فرموده رعايت شود.

3- لباس ميت را با مهرباني و نهايت احترام و با احساس اينكه اين كار زينت ميت است از بدنش درآورند، و اگر ممكن نبود، به آرامي و بدون عجله بشكافند؛ كه خداوند - جل جلاله - خود نگاهبان و وكيل ميت است و بر اين حالت آگاهي و اشراف دارد.

4- پيش از اينكه عورتش نمايان شود آن را بپوشانند، تا حاضران نيز از اين مصيبت غيرقابل توصيف، عبرت گيرند.

5- غسل دهنده در سمت راست ميت ايستاده و در دل نيت كند كه اين ميت را به صورت واجب و براي خدا - جل جلاله - غسل مي دهم.

6- در حالت غسل دادن ميت «ألعفو، ألعفو» گفته و بر او ترحم نمايد، و در انجام هر امري كه به حال ميت سودمند است كوشش كند.

زيرا در روايتي آمده كه امام صادق - صلوات الله عليه - فرمود: «هر مؤمني كه، ميت مؤمني را غسل بدهد و هنگام غسل دادن او بگويد:

«رب، عفوك، عفوك.»:

- پروردگارا، عفو تو، عفو تو را تقاضا مي كنم.



[ صفحه 151]



خداوند او را عفو مي فرمايد.»

و نيز در حديثي آمده كه امام باقر عليه السلام فرمود: «هر مؤمني، ميت مؤمني را غسل بدهد و هنگام برگرداندن او از سويي به سوي ديگر بگويد:

«أللهم هذا بدن عبدك المؤمن، و قد أخرجت روحه منه، و فرقت بينهما، فعفوك عفوك».

- خداوندا، اين بدن بنده ي مؤمن توست كه روحش را از آن بيرون آورده، و ميان آن دو جدايي افكندي، پس عفو تو، عفو تو را براي او تقاضا داريم.

خداوند، گناهان يك سال او، به جز گناهان كبيره - را مي آمرزد.»

7- پيش از غسل دادن ابتدا سه بار دستهاي ميت را بشويند.

8- به آرامي بر شكم ميت دست بكشند.

9- مخرج غايط ميت را سه بار با اشنان [1] ساييده شستشو دهند.

10- به آرامي و وقار و با توجه به خداوندي كه از باطن انسانها آگاه و مطلع است، سر ميت تا بيخ گردن او را سه بار با آب مخلوط به سدر غسل دهند، سپس سه بار سمت راست بدن وي را از بالاي شانه تا پايين پا با آب سدر غسل دهند، سپس به آرامي و ملاطفت و مهرباني و عنايت و عطوفت، ميت را بر سمت راست بدنش برگردانده و سمت چپ بدن وي را سه مرتبه به همين صورت از بالاي شانه تا پايين پا با آب سدر غسل دهند.

11- در تمام اين حركتها بايد عورت ميت پوشيده باشد.

12- هنگامي كه غسل با آب سدر به پايان رسيد، چشم از عورت ميت برگردانده و پارچه اي را كه هنگام غسل دادن روي ميت گذاشته بود برداشته و شستشو دهند، و نيز قسمتي از بدن ميت را كه زير پارچه بود، تطهير نموده و باز همان پارچه و يا پارچه ي پاكيزه ديگري را به جاي آن بگذارند.

13 -ميت را به صورتي كه يادآور شديم، با احترام و تعظيم به پشت برگردانده و دست بر شكمش كشيده و سر و سمت راست و چپ بدن او را به همان ترتيب كه



[ صفحه 152]



شرح داديم، با آب مخلوط به كافور غسل دهند. و در برگرداندن ميت از طرفي به طرف ديگر و ترتيب غسل به كيفيتي كه توضيح داديم عمل نمايند.

14- بار آخر، ميت را با آب خالص - كه با سدر و كافور مخلوط نباشد و چيز ديگري بدان اضافه نشده باشد - غسل دهند، و چنانكه يادآور شديم ابتدا سر و بعد سمت راست و بعد سمت چپ را به كيفيتي كه توضيح داديم، غسل دهند.

15- اگر غسل دهنده عيبي در بدن ميت ديد بايد كتمان كند، زيرا در حديث آمده كه امام صادق عليه السلام فرمود: «هر كس، ميت مؤمني را غسل دهد و امانت را درباره ي وي ادا نمايد، آمرزيده مي شود.» عرض شد: چگونه امامت را درباره ي وي ادا نمايد؟ فرمود: «هر عيبي از ميت ديد به ديگري خبر ندهد.»

هرگاه از تمام اموري كه يادآور شديم، فراغت پيدا كردند، شروع كنند به كفن كردن ميت.