مالكيت خداوند شبيه به هيچ كدام از مالكيت هاي موجودات ديگر نيست؛ چرا كه تمام موجودات غير از خدا محدود هستند و به فعل خود احاطه ي مستقل ندارند؛ اما مالكيت خداوند مالكيت ذاتي حقيقي است. مالكيت او بر تمام عوالم و موجودات هيچ تفاوتي با هم ندارد. او به هيچ عالمي نزديك تر از عالم ديگر نيست؛ زيرا در غير اين صورت خداوند محدود و ناقص مي شود. در آيات و روايات متعددي به اين نكته اشاره شده است كه در ذيل مي آيد.

«ما از شما به او نزديك تريم». [1] .

«ما از رگ گردن به او نزديك تريم». [2] .

«خدا نور آسمان ها و زمين است». [3] .



[ صفحه 170]



«او است كسي كه در آسمان خدا است و در زمين خدا است». [4] .

«او راست ملك آسمان ها و زمين». [5] .

رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «اگر با ريسماني به سوي زمين هاي زيرين فرستاده شويد بر خدا فرود مي آييد». [6] .

امام صادق عليه السلام فرمود: «هيچ جايي از او خالي نيست و هيچ جايي او را در خود نگيرد و به جايي نزديك تر از جاي ديگر نيست». [7] .

امام علي النقي عليه السلام فرمود: «و بدان هنگامي كه او در آسمان دنيا است؛ همان گونه است كه بر عرش جاي دارد و همه چيز در برابر قدرت و مالكيت و احاطه ي او يكسان است». [8] .

حال با اين كه مالكيت خداوند نسبت به همه ي اشياء و عوالم يكسان است؛ اما در اين آيه مي فرمايد: (مالك يوم الدين). اختصاص مالكيت خداوند به «يوم الدين» شايد از اين جهت باشد كه «يوم الدين» يوم الجمع است؛ هر كسي كه مالك يوم الجمع باشد، مالك ايام ديگر كه متفرق است نيز مي باشد؛ چرا كه پراكنده هاي عالم ملك در عالم ملكوت جمعند.

البته ممكن است اختصاص مالكيت به يوم الدين از اين جهت باشد كه مالكيت و قاهريت خدا در روز قيامت ظهور مي يابد. توضيح اين نكته آن است كه تا وقتي كه انسان در اين دنيا است، در حجاب هاي گوناگون ظلماني و نوراني قرار دارد و تا وقتي هم در اين حجاب ها است، از مشاهده ي مالكيت و قاهريت خداوند محروم است؛ اما پس از مرگ كه به وطن اصلي و ميعاد حقيقي خويش رجوع مي كند، از



[ صفحه 171]



همه ي حجاب ها رها شده و مالكيت و قاهريت خدا براي او جلوه مي كند.

انسان كامل در همين دنيا با سلوك الي الله از اين حجاب ها خارج شده و آنچه در قيامت براي ديگران ظاهر مي شود در اين دنيا بر او آشكار مي گردد. از همين رو خداوند با مالكيت خويش در معراج نماز بر قلب او ظهور مي كند. در اين جا است كه زبان او ترجمان قلبش و ظاهرش زبان باطنش مي شود. اين يكي از اسرار اختصاص مالكيت خداوند به «يوم الدين» است.