نمازگزاران در مورد قرائت بر سه گونه اند:



[ صفحه 211]



1. گروهي كلمات درخشان قرائت را به زبان مي رانند و در معناي والاي آن نمي انديشند. اينها از گروه زيانكاران هستند كه مورد سرزنش خداي تبارك و تعالي مي باشند آن جا كه مي فرمايد: (أفلا يتدبرون القرآن أم علي قلوب أقفالها)؛ [1] چرا در آيات قرآن تدبر نمي كنند، آيا بر دلهايشان قفل زده شده؟

2. گروهي واژه هاي قرائت را به زبان جاري مي كنند و دلشان به دنبال زبانشان درباره ي آنها مي انديشد و تدبر مي كنند، آن چنان كه اگر از شخص ديگري آن را مي شنيدند، به آن گوش مي دادند و در اطرافش تأمل مي كردند، اين گروه از «اصحاب يمين» هستند و از شيوه ي آنها پيروي كرده اند.

3. گروهي خصوص حقايق والا و دقايق بسيار بلند معاني مي انديشند، آن گاه زبان را به عنوان مترجم دل استخدام مي كنند، تا آنچه از معاني والا در دلشان مي گذرد با تعبيراتي شيوا و الفاظي زيبا بر زبان جاري سازند، و اين گروه از «مقربين» هستند.

فرق و امتياز در مقام مقربين و اصحاب يمين اين است كه در شيوه ي مقربين زبان تابع دل و ترجمان دل است؛ ولي در شيوه ي اصحاب يمين دل تابع زبان و پيرو آن است. [2] .