درست است كه انسان براي پيشگيري از ريا بايد سعي كند كارهايش را



[ صفحه 206]



پنهاني انجام دهد؛ ولي به اين نكته ي مهم نيز بايد توجه كرد كه در بعضي از موارد آشكار نمودن عمل، احكام ديگري پيدا مي كند كه گاهي بي اشكال و گاهي بهتر و گاهي لازم مي شود. براي روشن شدن بهتر بحث، انواع و احكام آشكار كردن عمل ذكر مي شود:

آشكار كردن عمل:

الف. واجبات: مستحب است تمامي واجبات، علني و آشكار انجام گيرد. [1] .

ب: مستحبات:

1. خود عمل به صورتي تشريع شده كه فقط به صورت آشكار انجام پذير است: به همان صورت آشكار بايد انجام پذيرد؛ مانند نماز جماعت، نماز جمعه، اقامه ي عزاي معصومان عليهم السلام و....

2. خود عمل امكان آشكار يا پنهان انجام شدن را دارد:

عمل از نوافل شبانه روز است [2] : نافله هاي شب است: مستحب است با صداي بلند خوانده شود. / نافله هاي روز است: مستحب است با صداي آهسته خوانده شود.

غير نوافل يوميه است:

آشكار كردن در حال اجراي عمل است:

آشكار كردنش ضرر به ديگران دارد: حرام است؛ مانند صدقه ي آشكار در بعضي از موارد كه موجب آبروريزي گيرنده و اذيت شدن اوست.

ضرر ندارد: براي جذب ديگران به مذهب و يا تشويق ديگران است: خوب است. [3] .

براي دفع تهمت از خويشتن است: خوب است. [4] .

براي جذب سؤال اشخاص و پرهيز از دروغ است: اشكال ندارد. [5] .

براي جلوه دادن خويشتن است: بد است.

آشكار كردن بعد از اجراي عمل است: احكامش از مباحث صورت هاي قبل روشن شد.



[ صفحه 207]