آداب و شرايط ظاهري نماز عبارت است از: طهارت، پوشاندن عورت، وقت شناختن، قبله شناختن، عبارات و كلمات را صحيح ادا كردن، طمأنينه و آرامش بدن در حال نماز، نخنديدن، سخن خارج از نماز نگفتن، و پاك بودن محل سجده، و حلال و پاك بودن لباس نمازگزار و امثال اين ها كه در رساله هاي عمليه بيان شده است.

امام باقر عليه السلام مي فرمايد: «هنگام نماز، با دست و سر و صورت خود بازي مكن، زيرا همه ي اين كارها، سبب نقص نماز مي شود. در حالت كسالت و خواب و سنگيني نيز مشغول نماز مشو، زيرا چنين نمازي از آن منافقان است...»

امام صادق عليه السلام مي فرمايد:«هنگام نماز، از دنيا و آن چه در آن است مأيوس شو و تمام توجهت را به خدا قرار ده و به ياد روزي باش كه در



[ صفحه 73]



برابر دادگاه عدل الهي قرار مي گيري...»

و اما نماز علاوه بر شرايط ظاهري، يك سلسله آداب باطني هم دارد كه آن ها شرط قبول شدن نماز است. يعني اگر آداب ظاهري رعايت شود نماز صحيح است و قضا ندارد و عقوبت و كيفر دردناك آخرت را نيز نخواهد داشت، اما اگر آداب باطني آن رعايت شود، علاوه بر اين كه صحيح است، خداوند متعال آن را قبول مي كند و اگر آداب باطني خوب رعايت نشود، خداوند آن را قبول نخواهد كرد.

آن آداب باطني عبارت است از حضور قلب در حال نماز كه لازم است شخص نمازگزار قلبش در آن هنگام، متوجه حضرت حق باشد.



[ صفحه 75]