با مشاهده ي روايات و احاديث ائمه ي اطهار عليهم السلام، اين نكته روشن مي شود كه اولين چيزهايي كه در قيامت به حساب آن ها رسيده مي شود، نماز و حبّ اهل بيت عليهم السلام است كه امام حسين عليه السلام نيز در آن شريك است. اين هم سويي خود بيانگر اتحاد و اتصال امام حسين با نماز است كه نكات و لطائف عرفاني بسياري را در خود جاي داده است. در ادامه به چند روايت درباره ي اولين سؤال قيامت اشاره مي شود.

قال رسول اللّه صلي الله عليه و آله و سلم: «انّ عمودالدّين الصّلاة و هي اوّل ما ينظر فيه من عمل ابن آدم فان صحّت نظر في عمله و ان لم تصحّ لم ينظر في بقية عمله.» [1] .

رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايند: «همانا نماز عمود دين است و اولين چيزي از عمل فرزندان آدم است كه به آن رسيدگي و نظر



[ صفحه 40]



مي شود. پس اگر صحيح بود، به عملش نظر مي شود و اگر نمازش صحيح نبود، در بقيه ي عملش نگاه نمي شود.»

قال رسول اللّه صلي الله عليه و آله و سلم: «اوّل ما يحاسب به يوم القيامة الصّلاة. فمن أجاب فقد سهل عليه ما بعده و من لم يجب فقد اشتدّ ما بعده.» [2] .

رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايند: «نماز اولين چيزي است كه در قيامت به حسابش مي رسند. پس اگر انسان جواب داد، پس بر او بقيه ي اعمالش آسان خواهد بود و اگر جواب نداد اعمال بعدش سخت خواهد بود.»

قال رسول اللّه صلي الله عليه و آله و سلم: «اذا كان يوم القيامة يدعي بالعبد فاوّل شي ء يُسأل عنه الصّلاة فان جاء بها تامّة و الاّزخّ به في النّار.» [3] .

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: وقتي روز قيامت شود بنده خوانده مي شود. پس اولين چيزي كه از او سؤال مي شود نماز است. پس اگر آن را به تمام و كمال آورد (نجات يابد)، وگرنه به سبب آن در آتش خواهد افتاد.»

قال رسول اللّه صلي الله عليه و آله و سلم: «انّ اوّل ما يحاسب به العبد بصلاته فان صلحت فقد افلح و انجح. و ان فسدت فقد خاب و خسر.» [4] .

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايند: «همانا اولين چيزي كه از عمل بنده در قيامت محاسبه مي شود، نماز او است. پس اگر به خير و صلاح باشد، پس همانا آن فرد به فلاح و رستگاري رسيده و اگر نمازش فاسد باشد، پس همانا اهل خسران است.»



[ صفحه 41]



قال رسول اللّه صلي الله عليه و آله و سلم: «اوّل ما يسأل العبد اذا وقف بين يدي اللّه عزّوجلّ عن الصّلاة فان زكّت صلاته زكا سائر عمله و ان لم تزكّ صلاته لم يزّك عمله.» [5] .

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايند: «اولين چيزي كه از بنده وقتي كه در نزد خداي عزّوجلّ مي ايستد سؤال مي شود، نماز است. پس اگر نمازش پاك باشد بقيه ي عملش نيز پاك خواهد بود و اگر نمازش تزكيه شده نباشد، عملش تزكيه نمي شود.»

قال الامام الباقر عليه السلام: «انّ اوّل ما يحاسب به العبد الصّلاة فان قُبلت قبل ما سواها.»

امام باقر عليه السلام فرمود: «همانا اولين چيزي كه از بنده سؤال مي شود نماز است. پس اگر قبول شود بقيه ي اعمالش نيز قبول مي شود.»

قال رسول اللّه صلي الله عليه و آله و سلم: اوّل ما يُسأل عنه العبد حبّنا اهل البيت.» [6] .

رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايد: «اولين چيزي كه از بنده سؤال مي شود، حب ما اهل بيت است.»

قال رسول اللّه صلي الله عليه و آله و سلم: «لا تزول قدما عبدٍ يوم القيامة حتي يسأل عن اربع: عن عمره فيما افناه. و عن جسده فيما ابلاه، و عن ماله من أينَ كسبه فيما انفقه؟ و عن حبّنا اهل البيت.» [7] .

رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايند: «بنده در قيامت قدم از قدم برنمي دارد تا اين كه از چهار چيز سؤال شود. از عمرش كه در چه چيزي صرف كرده و از جسدش كه در چه چيزي فرسوده و از مالش



[ صفحه 42]



كه در چه راهي خرج كرد و از چه جايي به دست آورد و از حب ما اهل بيت.

ابو برزة: قال رسول اللّه صلي الله عليه و آله و سلم: «لا تزول قَدم عبدٍ حتّي يسأل عن حبّنا اهل البيت. فقيل: يا رسول اللّه صلي الله عليه و آله و سلم فما علامة حبّكم؟ فضرب بيده علي منكب عَليٍّ.» [8] .

ابو برزه مي گويد: «پيامبراكرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: بنده در قيامت قدم از قدم برنمي دارد تا اين كه از چهار چيز سؤال شود. از جسدش كه در چه چيزي فرسوده كرده و از عمرش كه در چه چيزي صرف كرده و از مالش كه از كجا به دست آورده و در چه راهي خرج كرده و از دوستي و حب اهل بيت. پس گفته شد: اي رسول خدا! علامت دوستي و حب شما چيست؟ پس پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم با دستش بر شانه ي علي عليه السلام زد (يعني دوستي علي عليه السلام)

- حنان بن سدير قال حدّثني ابي قال: كنت عند جعفر بن محمد عليهما السلام فقدّم الينا طعاماً ما اكلت طعاماً مثله قط. فقال لي: يا سدير، كيف رأيت طعامنا هذا؟ قلت: بابي انت و امّي يابن رسول اللّه، ما اكلت مثله قطّ و لا اظنّ آكل ابداً مثله. ثمّ انّ عيني تغرغرت فبكيت. فقال: يا سدير، ما يبكيك؟ قلت يابن رسول اللّه ذكرت آيةً في كتاب اللّه تعالي. قال: و ما هي؟ قلت: قول اللّه في كتابه «ثم لتسئلنّ يومئذٍ عن النّعيم.» فخفت ان يكون هذا الطّعام «من النّعيم» الّذي يسألنااللّه عنه. فضحك حتي بدت نواجذه، ثمّ قال: يا سدير لا تسأل عن طعامٍ طيّب و لا ثوبٍ ليّن و لا رائحةٍ طيبةٍ؛ بل لنا خُلق و له خلقنا و لنعمل فيه بالطاعة قلت له:



[ صفحه 43]



بابي انت و امي يابن رسول اللّه، فما النعيم؟ قال: حبّ عليٍ و عترته. يسألهم اللّه يوم القيامة: كيف كان شُكركم لي حين انعمت عليكم بحبّ عليٍّ و عترته؟» [9] .

حنان بن سدير مي گويد: «پدرم گفت كه در نزد امام صادق عليه السلام بودم. پس برايمان طعامي آورد كه هرگز مثل آن را نخورده بودم. پس حضرت فرمود: يا سدير غذا چگونه بود؟ عرض كردم: پدر و مادرم به فدايتان، اي پسر رسول خدا! هرگز مثل آن را نخورده بودم و هرگز گمان نمي كنم كه مثلش را بعداً نيز بخورم. سپس اشك چشمم جاري شد و به گريه افتادم. پس حضرت فرمود: اي سدير چه چيزي تو را به گريه انداخت؟ عرض كردم: آيه «ثمّ لتسئلن يومئذٍ عن النّعيم» پس ترسيدم كه اين غذا از جمله نعيمي باشد كه حق تعالي سؤال مي كند. پس حضرت خنديد به گونه اي كه دندان هاي مباركش نمايان شد. سپس فرمود: اي سدير! از غذاي پاك و لباس نرم و بوي خوش سؤال نمي شود؛ چرا كه براي ما خلق شده اند و ما نيز براي آن خلق شده ايم و به سبب آن براي طاعت (خدا) عمل مي كنيم. عرض كردم: پدر و مادرم به فدايتان اي پسر رسول خدا! پس نعيم (كه در آيه آمده) چه چيزي است؟ حضرت فرمودند: نعيم، دوستي و حب علي و عترت او است كه خداوند از مردم در قيامت مي پرسد: شكر شما براي من چگونه بود، وقتي كه به شما حب علي و عترتش را نعمت دادم؟»



[ صفحه 44]