بصير


يكي ديگر از صفات بارز پروردگار متعال، صفت بصير (بينا) بودن است. انسانها براي مشاهده ي اجسام، نياز به ابزار بينايي دارند و بدون ابزار بينايي قادر به مشاهده ي اجسام نيستند. براي مشاهده ي اجسام بايد محركي كه به وسيله ي نور قابل رؤيت باشد، وجود داشته باشد و سپس آن محرك به وسيله ي اندام بينايي (چشم) و به وسيله ي اعصاب حسي به بخشي از مغز كه مخصوص بينايي مي باشد، منتقل شود و سپس روح ما بتواند آن محركات را مورد مشاهده و ادراك خود قرار دهد.



[ صفحه 92]



اما بصير بودن خداوند متعال همانند انسان ها نيست زيرا كه خداوند براي ديدن، نياز به هيچ گونه ابزاري ندارد، خداوند متعال هم چنان كه شنوا است، بينا نيز مي باشد.

مولاي بزرگوار، امام رضا عليه السلام مي فرمايند:

«و همچنين (خداوند متعال) بينا است ولي نه با عضو بينايي. برعكس ما كه با چشم مي بينيم و استفاده ي ديگري از آن نمي توانيم ببريم ولي خداوند بينا است و به هيچ چيز قابل مشاهده جهلي ندارد.» [1] .

علت ديده شدن اجسام به چشم انسان، دو عامل نور و رنگ مي باشد، اگر دو عامل فوق وجود نداشته باشند چشم انسان قادر به مشاهده ي آنها نمي باشد.

وقتي كه در فضاي تاريكي قرار گرفته باشيم، به دليل اين كه نوري بر اجسام آن محيط نمي تابد، اجسام آنجا را نمي توانيم مشاهده كنيم و نيز اگر جسمي داراي رنگ نباشد به چشم ما قابل مشاهده نمي باشد.

اما خداوند متعال تمام آن اشيائي را كه به چشم انسان قابل مشاهده نيستند، نيز مي تواند ببيند.

مولاي بزرگوار، اميرالمؤمنين عليه السلام مي فرمايند:

«شمار قطره هاي آبها، و ستارگان آسمان و ذرات گرد و غبار پراكنده در هوا، و حركت مورچه بر روي سنگ، و خفتنگاه مورچگان در شب تاريك، افتادنگاههاي برگها و برهم خوردن پلكها را مي داند.» [2] .

انسانها اشيائي را مي توانند مشاهده كنند كه در حيطه بينايي آنان باشد؛ زيرا بسياري از اجسام هستند كه چشم انسانها قادر به مشاهده آنها نمي باشند.

اشياء غيرقابل مشاهده به چشم انسان، بسيار زياد است؛ مانند هوا.

موجودات بسيار ريزي كه در هوا وجود دارند، مانند (ميكربها) و ملائكه و جن و



[ صفحه 93]



عالم هاي ماوراء اين جهان، مانند عالم برزخ و انسانهايي كه در آن عالم وجود دارند و آسمانهاي هفتگانه و عالم عرش و كرسي كه هيچكدام از اين ها براي انسانها قابل مشاهده نيستند، اما تمام آنها در حضور حضرت باريتعالي هستند و خداوند متعال لحظه اي از آنها غافل نيست.

مولاي بزرگوار، اميرالمؤمنين عليه السلام مي فرمايند:

«هر بيناي دقيقي غير از خداوند متعال، از ديدن رنگهاي مخفي و اجسام لطيف ناتوان و كور است.» [3] .

كلام گهربار امام بزرگوار عليه السلام بيانگر يك حقيقت علمي بسيار جالبي مي باشد. همانگونه كه اشاره گرديد، اگر اجسام داراي رنگ نباشند به چشم انسان قابل مشاهده نيستند. از نظر علم فيزيك چشم انسان قادر است رنگهايي را كه طيف آنها از 700 ميلي كرون تا 400 ميلي كرون باشد، مورد مشاهده قرار دهد. [4] .

كمتر و بيشتر از اين طيف، به چشم انسان قابل مشاهده نمي باشد. اگر نور سفيدي مانند نور خورشيد را از منشوري عبور دهيم، هفت رنگ قابل مشاهده به چشم انسان پديد مي آيد كه از قرمز شروع و به بنفش خاتمه پيدا مي كند. چنين پديده اي، زماني كه رنگين كمان در آسمان پديدار مي گردد، قابل رؤيت است. علاوه بر رنگهاي مرئي قرمز تا بنفش، امواج غير قابل مشاهده نيز وجود دارند كه به پايين تر از قرمز، امواج مادون قرمز و بالاي رنگ بنفش، امواج ماوراي بنفش گويند. اين امواج كه به چشم انسان قابل مشاهده نمي باشند ولي به وسيله ي آزمايش هايي مي توان وجود آنها را ثابت كرد.

رنگهايي كه حد وسط اين دو طيف باشند، به چشم انسان قابل مشاهده هستند.

همچنين چشم غير مسلح انسان قادر به مشاهده ي اجسام لطيفي چون ميكروبها و ديگر موجودات ميكروسكوپي نمي باشد. انسان با توسل به ابزاري چون ميكروسكوپ توانسته است اين موجودات بسيار ريز را براي خود قابل مشاهده كند.



[ صفحه 94]



امواج ماوراء بنفش، امواج راديويي و تلويزيوني و موجودات بسيار كوچكي كه به چشم ما قابل مشاهده نمي باشند، همه در حضور حضرت باريتعالي هستند.

چيزي در جهان خلقت بر خداوند متعال پوشيده نيست، او تمام اعمال و رفتار بندگان، و حتي به تمام افكاري كه در ضمير آنها مي گذرد، آگاه و بينا است.

مولاي بزرگوار، اميرالمؤمنين عليه السلام مي فرمايند:

«آنچه را كه بندگان در شب و روزشان به جاي مي آورند، بر خداي سبحان پوشيده نيست. او به كوچكترين كار بندگان خود آگاه و به كردارشان دانا و محيط است.

اعضاي بدن شما گواهان، و اندامتان لشگرها و فرمانبرداران، و ضميرهاي شما ديده بانان او هستند و نهاني هاي شما نزد او آشكار است.» [5] .

هرگونه آگاهي كه از ذهن انسانها مي گذرد و هر آنچه كه در ضمير قلبي آنان وجود دارد، خداوند متعال بر همه ي آنها واقف است و بر آنها احاطه كامل دارد. هيچ حركتي در هر نقطه ي جهان نمي تواند از نظر خداوند متعال مخفي بماند زيرا كه او بصير و بينا است.


پاورقي

[1] و هكذا البصير لا بجزء به ابصر كما انا نبصر بجزء منا لا ننتفع به في غيره ولكن الله بصير لا يجهل شخصا منظورا اليه (عيون اخبار الرضا، ج 1، ص 297).

[2] و لا يعزب عنه عدد قطر الماء و لا نجوم السماء، و لا سوافي الريح في الهواء، و لا دبيب النمل علي الصفا، و لا مقيل الذر في الليلة الظلماء، يعلم مساقط الاوراق، و خفي طرف الاحداق (ميزان الحكمه، ج 8، ص 3639).

[3] و كل بصير غيره يعمي عن خفي الالوان و لطيف الاجسام (نهج البلاغه، ص 155، خطبه 64).

[4] يك ميلي كرون برابر يك هزارم كرون است و يك كرون برابر يك هزارم ميلي متر است در نتيجه يك ميلي كرون معادل يك ميليونيم ميلي متر است.

[5] ان الله سبحانه و تعالي لا يخفي عليه ما العباد مقترفون في ليلهم و نهارهم لطف به خبرا و احاط به علما. اعضاءكم شهوده و جوارحكم جنوده و ضمائركم عيونه و خلواتكم عيانه (نهج البلاغه، ص 645، خطبه 190).


بازگشت