هاضمه


سومين نيروي مؤثر در دستگاه گوارش، نيروي هاضمه مي باشد.

امام بزرگوار عليه السلام در توضيح اين قوه مي فرمايند:

«و نيروي هاضمه، نيرويي است كه غذا را طبخ مي دهد و خالص و صافي آن را خارج



[ صفحه 56]



مي كند و در بدن مي گستراند.» [1] .

كلام امام بزرگوار عليه السلام مبني بر اين است كه غذا در بدن براساس عوامل گوارشي به سوخت و ساز مي رسد، تا خالصي و صافي آن جذب بدن گردد. اين عمل در دوازدهه و روده باريك اتفاق مي افتد.

شيره لوزالمعده و صفرا به درون دوازدهه مي ريزند تا در آنجا روي غذا اثر گذارند. لوزالمعده يك غده گوارشي است كه در زير معده قرار دارد. اين غده آنزيمهاي متعددي مي سازد كه بر روي همه گروههاي غذايي اثر مي گذارند.

يكي از آنزيمها، پروتئين ها و پپتيدها را به اسيد آمينه تجزيه مي كند.

يكي ديگر، نشاسته را به مالتوز و سپس به گلوكز تبديل مي كند.

آنزيم ديگر، ليپاز نام دارد كه چربي ها را هضم كرده و تبديل به اسيدهاي چرب و گليسرول مي نمايد. ماده مترشحه ديگر، صفرا مي باشد.

صفرا مايع سبز رنگي است كه در كبد ساخته مي شود و در كيسه صفرا جمع مي گردد. همراه با ورود غذا به روده باريك، كيسه صفرا منقبض شده، و مقداري صفرا وارد روده باريك مي گردد. صفرا آنزيم ندارد اما مانند پودر پاك كننده، بر روي چربي ها اثر مي گذارد و آنها را به قطرات ريز چربي كه عمل گوارش روي آن سريعتر است، تبديل مي كند.

تمام مواد قابل جذب به تركيبات محلولي تبديل مي شوند كه مي توانند پس از عبور از معده، به وسيله پرزهاي روده جذب رگهاي خوني شوند.


پاورقي

[1] و قوة هاضمة، و هي التي تطبخه و تستخرج صفوه و تبثه في البدن (بحارالانوار، ج 3، ص 79).


بازگشت