نماز را پس از تكبير، با خواندن سوره ي حمد، و سپس سوره اي ديگر، مثل «قل هو الله احد» ادامه مي دهيم.

شروع سوره، با «بسم الله الرحمن الرحيم» است.

با نام خدا و ياد او، كه بخشنده و مهربان است، آغاز مي كنيم.

بسم الله، رمز توجه به خدا و استمداد از اوست.

بسم الله، آغاز هر كاري است كه بخواهد به نتيجه برسد.

بسم الله، شيطان را مي راند، دل را به ياد خدا مي اندازد، نشانه ي بندگي و وابستگي انسان به خداوند، و مظهر عشق و توكل به اوست.

هر كس، در هر مرام و مكتبي، به نام هر كه و هر چه شروع كند، مسلمان، همه ي كارهايش را، از جمله نماز را با نام خدا آغاز مي كند، كه بهترين نام هاست.



اي نام تو بهترين سرآغاز

بي نام تو، نامه كي كنم باز؟





[ صفحه 50]



سپس مي گوييم: «الحمدلله رب العالمين»

همه ي ستايش ها مخصوص خداوند است، چرا كه همه ي نعمت ها و رحمت ها از اوست.

مگر مي توان نعمت هاي او را برشمرد؟ هرگز!

در قرآن مي خوانيم:

«و ان تعدوا نعمة الله لا تحصوها» [1] .

هرگز نمي توانيد نعمت هاي خدا را بشماريد.

آن گونه كه ماهي در آب، قدر آب را نمي داند، ما نيز از لحظه ي آغاز حياتمان تا واپسين لحظه ها غرق نعمت هاي خدائيم و افسوس كه از آنها غافليم.

هوش و استعدادي كه از آن برخورداريم، سلامتي بدن و تندرستي، عقل و وجدان،

آب و گياهان و ميوه ها و حيوانات كه در اختيار ماست،

ابر و باد و مه و خورشيد و فلك... كه همه براي انسان در حركت است،

رفت و آمد شب و روز، دريا با نعمت هايش، زمين با حبوباتش، آسمان با ستارگان و خورشيدش، چشمي كه با آن



[ صفحه 51]



مي بينيم، زباني كه سخن مي گوئيم، گوشي كه صداها را مي شنويم، حافظه اي كه مطالب را به خاطر مي سپاريم، هماهنگي دستگاه هاي بدن، و... هزاران و هزاران نعمت، كه واقعا «بي شمار» است، ما را احاطه كرده، و زندگي ما، بسته به آن است.



از دست و زبان كه برآيد

كز عهده ي شكرش به در آيد



پس او را مي ستائيم و همه ي حمدها را از آن او و مخصوص او مي دانيم:

«الحمدلله رب العالمين».

او كه پروردگار جهانيان است بخشنده و مهربان است، روزي رسان همه است، فرمانرواي روز قيامت است.

از او هدايت مي طلبيم و مي خواهيم كه ما را به «صراط مستقيم» راهنمايي كند.

راه مستقيم، راه خدا و دين است.

راه پيامبران و امامان و صالحان است.

راه شهيدان و اولياء خداست.

راه تقوا، پاكي، عدالت، نيكي، بندگي، حق پرستي، اطاعت از خدا، دوري از گناه و ترس از دوزخ است.

از او مي خواهيم كه ما را به راه نيكان و صالحان، كه دور از



[ صفحه 52]



انحراف و گمراهي و معصيت و هواي نفس و فسادآفريني و تبهكاري است، هدايت كند و در اين راه، ما را استوار بدارد.

در سوره ي توحيد نيز، خدا را به يكتائي و بي نيازي و بي فرزندي و بي همتايي مي ستائيم.

در ركوع و سجود، همراه ستايش خداوند، او را از هر عيب و نقص و ظلم و حق كشي و تبعيض و جهل و هر صفت مادي و انساني و محدود كننده، پاك و مبرا مي دانيم.

تسبيح ما، شعار تقديس و پاك دانستن خداوند است: «سبحان ربي العظيم و بحمده»، «سبحان ربي الاعلي و بحمده».



[ صفحه 53]