امر سوم بدان كه «ليلة القدر» چون ليله ي مكاشفه ي رسول خدا و ائمه ي هدي است، از اين جهت، كشف جميع امور ملكيه از غيب ملكوت براي آنها مي شود؛ و ملائكه ي موكله بر هر امري از امور براي آن حضرات در نشئه ي غيب و عالم قلب ظاهر شود، و جميع اموري كه در مدت سال براي خلايق تقدير شده و در الواح عاليه و سافله مكتوب گرديده، به طور كتب ملكوتي و استجنان وجودي، بر آنها مكشوف و معلوم گردد. و اين مكاشفه مكاشفه ي ملكوتيه است كه محيط بر جميع ذرات عالم طبيعت است؛ و هيچ امري بر ولي امر از امور رعيت مخفي نخواهد بود. و منافات ندارد كه براي آنها در يك شب امر يك سال و در يك حال نيز جميع امور دهر و در يك لحظه جميع مقدرات ملكيه و ملكوتيه، و به تدريج در ايام سنه نيز جميع امور يوميه، منكشف شود به طريق اجمال و تفصيل. مثلا، چنانچه در كيفيت نزول قرآن در حديث است كه جملة واحده در «بيت المعمور»، و در ظرف بيست و سه سال بر رسول خدا



[ صفحه 344]



وارد شده. [1] و ورود در «بيت المعمور» نيز نزول بر رسول خدا است.

بالجمله، گاه شود كه ولي امر متصل به ملأ اعلي و اقلام عاليه و الواح مجرده شود، و براي او مكاشفه ي تامه ي جميع موجودات شود ازلا و ابدا؛ و گاه اتصال به الواح سافله حاصل شود، پس مدتي مقدر را كشف فرمايد؛ و تمام صفحه ي كون نيز در محضر ولايت مآبي او حاضر است و هر چه از امور واقع شود به نظر آن حضرات بگذرد.

و در روايات عرض اعمال بر ولي امر وارد است، كه هر پنجشنبه و دوشنبه عرض اعمال بر رسول خدا و ائمه ي هدي عليهم السلام شود. و در بعضي روايات است كه در هر صبح؛ و در بعضي هر صبح و شب عرض شود اعمال عباد. و اينها نيز به حسب اجمال و تفصيل و جمع و تفريق است. و در اين ابواب روايات شريفه از اهل بيت عصمت و طهارت وارد شده كه در كتب تفاسير از قبيل تفسير برهان و صافي مذكور است. [2] .