و اما آداب شهادت به رسالت آن است كه شهادت به رسالت از حق را به قلب برساند و عظمت مقام رسالت؛ خصوصا رسالت ختميه را كه تمام دائره ي وجود از عوالم غيب و شهود تكوينا و تشريعا وجودا و هدايتا ريزه خوار خوان نعمت آن سرور هستند؛ و آن بزرگوار واسطه ي فيض حق و رابطه ي بين حق و خلق است. و اگر مقام روحانيت و ولايت مطلقه ي او نبود، احدي از موجودات لايق استفاده از مقام غيب احدي نبود و فيض حق عبور به موجودي از موجودات نمي كرد و نور هدايت در هيچ يك از عوالم ظاهر و باطن نمي تابيد.



[ صفحه 138]



و آن سرور نوري است كه در آيه ي نور وارد است كه الله نور السموات و الارض. [1] .

و چون عظمت مشرع دين و رسول رب العالمين در قلب انسان وارد شد، اهميت و عظمت احكام و سنن او در قلب وارد شود؛ و چون قلب عظمت آن را ادراك كرد، ساير قواي ملكيه و ملكوتيه خاضع آن شود و شريعت مقدسه در جميع مملكت انساني نافذ گردد. و علامت صدق شهادت آن است كه در جميع قواي غيبيه و ظاهره آثار آن ظاهر گردد و تخلف از آن نكنند؛ چنانچه اشاره به آن در سابق شده است.

و از آنچه تاكنون ذكر شد ارتباط شهادت به رسالت به اذان و اقامه و نماز معلم گرديد؛ چه كه سالك در اين طريق روحاني محتاج به تمسك به آن وجود مقدس است تا به وسيله ي مصاحبت و دستگيري او اين عروج روحاني را بنمايد.

و وجه ديگر آنكه در اين شهادت اعلان به قواي ملكيه و ملكوتيه است كه نماز، كه حقيقت معراج مؤمنين و سرچشمه ي معارف اصحاب عرفان و ارباب ايقان است، نتيجه ي كشف تام محمدي صلي الله عليه و آله است كه خود به سلوك روحاني و جذبات الهيه و جذوات رحمانيه به وصول به مقام «قاب قوسين او ادني» [2] كشف حقيقت آن را به تبع تجليات ذاتيه و اسمائيه و صفاتيه و الهامات انسيه در حضرت غيب احدي فرموده. و في الحقيقة، اين سوغات و ره آوردي است كه از اين سفر معنوي روحاني براي امت خود، كه خير امم است، آورده و آنها را قرين منت و مستغرق نعمت فرموده. و چون اين عقيدت در قلب مستقر شد و به تكرار متمكن گرديد، البته سالك عظمت مقام و بزرگي محل را ادراك مي كند و با قدم خوف و رجاء طي اين مرحله را مي نمايد. و اميد است ان شاءالله اگر به مقدار مقدور قيام به امر كند، آن



[ صفحه 139]



سرور دستگيري از او بنمايد و او را به مقام قرب احدي كه مقصد اصلي و مقصود فطري است برساند. و در علوم الهيه به ثبوت پيوسته كه معاد همه ي موجودات به توسط انسان كامل تحقق پيدا كند: كما بداكم تعودون [3] بكم فتح الله و بكم يختم و اياب الخلق اليكم. [4] .