بدان كه سالك الي الله در اذان بايد قلب، كه سلطان قواي ملكوتيه و ملكيه است، و ديگر جنود منتشره در جهات متشتته ي ملك و ملكوت را اعلان



[ صفحه 122]



حضور در محضر دهد. و چون وقت حضور و ملاقات نزديك گرديده، آنها را مهيا نمايد تا اگر از مشتاقان و عاشقان است به جلوه ي ناگهاني دامن از دست ندهد؛ و اگر از محجوبان است، بي تهيه ي اسباب و آداب وارد محضر مقدس نگردد. پس، سر اجمالي اذان اعلان قواي ملكوتيه و ملكيه و جيوش الهيه براي حضور است. و ادب اجمالي آن، تنبه به بزرگي مقام و خطر آن و عظمت محضر و حاضر؛ و تذلل و فقر و فاقه و نقص و عجز ممكن از قيام به امر و قابليت حضور در محضر است اگر لطف و رحمت حق جل و علا دستگيري نكند و جبر نقص نفرمايد.

و «اقامه» به پا داشتن قواي ملكوتيه و ملكيه است در محضر، و حاضر نمودن آنها است در حضور. و ادب آن، خوف و خشيت و حيا و خجلت و رجاء واثق به رحمت غير متناهيه است. و سالك بايد در جميع فصول اذان و اقامه به قلب عظمت محضر و حضور و حاضر را بفهماند؛ و ذل و عجز و قصور خود را نصب العين قرار دهد تا خوف و خشيت حاصل آيد؛ و از طرفي رحمت واسعه و الطاف كريمانه را به قلب وانمود كند تا رجاء و شوق حاصل آيد.