امام جماعت از جايگاه ويژه اي برخودار است و در منابع ديني از او در بعضي موارد به عنوان هدايتگر جامعه نام برده شده است. مي فرمايند: «اَلصَّلَوةُ جَماعَةُ وَلوْ عَلَي رَأْس زَجٍ؛ نماز جماعت برگزار مي شود هر چند بر نوك نيزه باشد. [1] » پس از ابتدا در ميان مسلمانان، مسئله جماعت و امام آن مطرح بوده است.

پيش نمازي و امامت جماعت در فريضه نماز، نقش رهبريت و هدايت را براي فرد به همراه دارد؛ البته به صورت بالقوه مي شود كه گاهي اين رهبريت عنوان حق به خود گيرد و گاهي عنوان باطل. در آيه ي قرآن آمده



[ صفحه 159]



است: «يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ اُناسٍ بِاِمامِهِم؛ روزي كه هر مردمي را با امام و پيشوايشان مي خوانيم.» [2] .

در تفسير آيه ي فوق چنين برداشت مي شود كه در روز قيامت، هر امتي با پيامبرانشان خوانده مي شوند و نامه اعمالشان به آن ها داده مي شود.

در روايتي از امام علي(ع) نيز نقل شده است «امامان دو گونه اند: امام و رهبر هدايت و ارشاد و امام و پيشواي ضلالت و گمراهي» [3] .

رسالت امام جماعت بسيار مهم است؛ چون هدايت بخش مهمي از جامعه برعهده اوست. او در واقع جانشين پيامبر شده و مردم به او اقتدا مي نمايند؛ پس اگر درست و به جا عمل نمايد، جامعه از عذاب الهي در امان خواهد بود و مشمول الطاف الهي قرار خواهد گرفت و اگر از عهده مسئوليت بر نيامد، آن جامعه به سمت تباهي و گمراهي خواهد رفت [4] .

روشن است كه مسوليت گمراهي يا سعادت جامعه نيز بر عهده امام جماعت و ساير امامان جماعت خواهد بود كه نقش رهبري جامعه را بر عهده داشته اند.