در اين دنيا انسان مدام با نيرنگ هاي عديده سرو كار دارد و با انواع تخلف هايي كه منجر به گناه شده و او را به معصيت وا مي دارد، روبه روست. در چنين حالاتي، او در وجود خود نيازمند به بخشودگي و محو اين گناهان ودر صدد يافتن راهي براي ريزش و بخشش آنان است. اين راه مي تواند همان نماز باشد كه دليل بخشودگي است امام علي(ع) در وصيتش درمورد نماز مي فرمايد: «اِنَّهَالَتَحُتُ الذُّنُوبَ حَتَ الوَرَقِ وتُطْلِقُها اِطْلاقَ الرّبَقِ، وَشَبَّهَهَا رَسولُ الله (صلي الله عليه وآله وسلم) بِالْحَمةِ تَكونُ عَلي بابِ الرَّجُلِ فَهُوَ يَغْتَسِلُ مِنْها فِي الْيَوْمِ وَ اللَّيلَةِ خَمْسَ مَرّاتٍ فَما عَسي يَبْقَي عَليْه مِنْ الدَّرَنِ؛» [1] «نماز، گناهان را فرو مي ريزد، هم چون ريزش برگ از درختان و آن ها را از گردن بندگان باز مي كند، هم چون بازكردن رسن از گردن چهار پايان. رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) نماز را به چشمه آب گرمي تشبيه فرمود كه جلو در خانه مردم باشد و اگر شبانه روز پنج مرتبه خود را در آن بشويند بر بدن آن ها چرك و كثافتي باقي نخواهد ماند.» [2] .



[ صفحه 78]



بنابراين نماز بدي ها را از بين مي برد، گناهان را از صفحه قلب انسان محو مي كند و سبب مي شود خداوند بزرگ مجازات ها را عفو فرمايد. خداوند عزّوجل مي فرمايد: «وَأَقِمِ الصَّلاَةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ ذلِكَ ذِكْرَي لِلذَّاكِرِينَ؛ [3] «در دو طرف روز و اوايل شب نماز را بر پا دار، چرا كه حسنات، سيئات (و آثار آن ها را) از بين مي برد. اين تذكري است براي كساني كه اهل تذكرند.» اين خاصيت نماز، براي جوان كه در معرض لغزش ها و آفات است، جاي اميدواري فراوان دارد.

در رواياتي از اميرالمؤمنين علي(ع) آمده است كه از اصحاب سؤال فرمودند: «آيا مي دانيد اميدبخش ترين آيه ي قرآن كدام است؟» هر كدام از اصحاب، آيه اي را عنوان كردند. حضرت فرمودند: «اميدبخش ترين آيه در كتاب خدا، «وَأَقِمِ الصَّلاَةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ» [4] است.»

نماز، جوان را از گناهان شستشو مي دهد و او را از ارتكاب گناه بازمي دارد و به همين علت، نماز يك اهرم قوي و يك محافظ خوب براي جوان است و تذكاري است به او تا از خلاف دوري كند. خداوند متعال در قرآن كريم مي فرمايد: «إِنَّ الصَّلاَةَ تَنْهَي عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ؛» [5] «نماز را برپا دار، كه نماز انسان را از زشتي ها و گناه باز مي دارد.»

زماني كه انسان به سبب گناهاني كه براي او اندوه و غم به همراه آورده است، خود را از همه جا رانده مي بيند و نمي داند چه كند تا از اين حال



[ صفحه 79]



رهايي يابد، نماز به او ياري مي رساند. امام علي(ع) مي فرمايد: «ما اَهَمَّني ذَنْبٌ اُمْهِلْتُ بَعْدَهُ حَتَّي اُصَلِّيَ رَكْعَتَيْنِ وَ اَسْأَلَ اللهَ الْعافِيَةَ؛ [6] «اندوهگينم نكرد گناهي كه در پي آن مهلت يافتم دو ركعت نماز بگزارم و از خدا اصلاح آن را بخواهم.»

ابن ميثم در شرح اين جمله چنين مي نويسد: «علت اين كه انسان نبايد پس از خواندن دو ركعت نماز نسبت به گناهان اندوهگين باشد، اين است كه نماز پوشاننده گناهان است.» [7] .

اين رهنمود مولا در نهج البلاغه، براي ما يك الگوست تا وقتي گناهي از ما سر زد با توسل و نماز، موجبات غفران و پاكي آن را فراهم آوريم.