آرامش خاطر و آسودگي روان از گم شده هاي مردم در روزگار ماست كه همه نيازمند و طالب آن هستند. توجه دادن به اين امر كه فقط ياد خدا و نماز مي تواند روح سرگردان انسان را آرام كند و از دغدغه هاي مختلف برهاند و سعادتمندي دائمي براي انسان حاصل نمايد، تأثير زيادي در فراهم سازي آسايش و آرامش روان جوانان دارد. قرآن نيز به اين معني اشاره دارد: «اَلا بِذِكْرِاللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلوبُ [1] ».؛ آگاه باشيد تنها با ياد خدا دلها آرامش مي يابد.» نماز يك عبادت است كه موجب ارتباط بين خالق و مخلوق مي شود و براي نمازگزار آرامش رواني و آسايش روحي را نيز به همراه دارد و او را از ابتلا به امراض و كسالت هاي روحي و رواني دور نگه مي دارد. نماز، انسان را از هرچه كه به موجب آن به روح و روان فرد لطمه



[ صفحه 63]



وارد مي شود، نهي مي كند.

امروزه در دنياي علم پزشكي و روان پزشكي نيز اعتقاد است كه دعا و نماز و داشتن يك ايمان محكم به دين، نگراني، تشويش و ترس را كه علت بيش تر بيماري هاست، برطرف مي سازد. «در آمريكابيش ترين بيماري ها، رواني است و در كشورهاي اروپايي نيز اضطراب، بزرگ ترين بيماري است.» [2] .

در كشورهاي غربي وجود اين همه امكانات و تكنولوژي، باعث آرامش روحي آنان نشده و علت بيش تر امراض آنان، عدم برقراري ارتباط با خداوند است.

حال سؤال اين است كه چگونه نماز باعث آرامش رواني جوانان مي شود؟

افرادي كه زندگي را پوچ و بي معني و بي هدف براي خود تصور مي كنند و آن را رنگ باخته و از دست رفته مي بينند، به نا اميدي و افسردگي، اضطراب و انزواطلبي مبتلا مي شوند. آنان به علت اين كه براي خود و كار خود ارزش قائل نيستند و قدرت ماورايي را كه ناظر بر اعمالشان باشد قبول ندارند، اعتماد به نفس و امنيت رواني خود را از دست مي دهند. اما جوان نمازگزار در روز، مرتباً مي گويد: اين جهان آفريننده و پرورش دهنده اي دارد كه بر آن نظارت دارد و داور ارزش گذار كار بندگان خود است. كوچك ترين كار آنان را زير نظر دارد و به آن نمره مي دهد و براي آن، ثواب و عقاب معيّن مي كند. او مالك روز محاسبه (يوم الدين) است. پس نمازگزار به يقين مي داند كه هر ذره اي قابل حساب است: «فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ - وَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرّاً يَرَهُ؛ پس هركس هم وزن ذره اي كارخير انجام دهد آن را مي بيند و هركس هم وزن



[ صفحه 64]



ذره اي كار بد كرده آن را مي بيند.» [3] و همين است كه به او آرامش خاطر و امنيت رواني مي دهد؛ لذا گرفتاري هاي دنيا، رنج ترك گناه و عمل به تكليف را راحت تر و آسان تر مي پذيرد.

توجه و خشوع از شرايط مهم نماز است و وسيله اي است براي پرورش و تمرين حضور و تمركز حواس كه در زندگي بسيار حائز اهميت بوده، بيش ترين موفقيت هاي انسان در نتيجه همين تمركز و توجه كامل و و حضور ذهن است. نماز نشان مي دهد كه رابطه اي بين انسان و پروردگارش وجود دارد. خشوع و خضوع انسان در نماز، به او نيرويي معنوي مي بخشد كه صفاي روحي و آرامش جسمي و امنيت رواني را در او به وجود مي آورد.

رسول خدا به بلال مي فرمايد: «قُمْ يا بَلالْ فَأَرِحْنا بِالصَّلاة [4] » «بلال برخيز و ما را با نماز، آسايش بخش»؛ نقش نماز در آرامش انسان مورد آزمايش و بررسي نيز واقع شده است و امروزه يكي از روش هاي مورد استفاده برخي روان پزشكان جديد است. رسول خدا مي فرمايد: «عَلَيْكُمْ بِصَلاةِ اللَّيْلِ فَاِنَّهُ مُطردةُالداءِ فِي الجَسَدِ [5] ؛ نماز شب را بخوانيد كه آن دافع بيماري از بدن است.

پس نماز، نه تنها يك عبادت است، بلكه يك برنامه تدوين شده براي نظم و سلامت جسمي و روحي و آرام كننده ناراحتي هاي تن مي باشد.

در دوره پناه جويي، بشر به كسي پناه مي برد كه نمي داند كجاست، اما مي داند همه جا هست و او را از نااميدي مي رهاند. او همان خدايي است



[ صفحه 65]



كه در همه ادوار به او پناه مي برد و از او آرامش مي گيرد و در سايه عبادت او، به آرامش مي رسد.

پس نماز، نمازگزار را از اضطراب و دغدغه هاي فكري دور نگاه مي دارد، به او آرامش روح و روان مي بخشد و در آرامش رواني او اثر فراوان دارد.