بلوغ در يك برهه حساس از عمر رخ مي دهد و براي همه يكسان نيست و چون از حساسيت خاصّي برخوردار است، صاحب نظران - چه روان شناسان و چه دانشمندان علوم تربيتي - به آن پرداخته و هركدام تعريف هايي براي آن ذكر كرده اند كه ما به چند مورد از آن ها اشاره مي نماييم.

«بلوغ به حدّ رشد رسيدن، و جوان شدن كودك است» [1] .

«با به كار بردن كلمه بلوغ، معمولاً نوجوانان در ذهن ما مجسّم مي شوند؛ در اين هنگام پيدايش غريزه جنسي در نوجوانان شروع شده است. در اين دوره تغييرات زيادي در شخصيت به وجود مي آيد.» [2] .

«بلوغ، دوران شكوفايي است. بسياري از جنبه ها و خصايصي كه تا به حال از نظرها مخفي بود، در اين دوره آشكار مي شود. نوجوان به خود مي آيد و درباره خود بصيرت و بينش پيدا مي كند.» [3] .

«دوره بلوغ از ديدگاه روان شناسان، مربيان اخلاق و ساير دانشمندان دوره حساسي محسوب مي شود. «ژان ژاك روسو در كتاب «اميل»، بلوغ را تولد ثانوي ناميده است. [4] ».

با اين كه بلوغ، فرد را از دوران كودكي جدا كرده است اما اين تولد دوباره گاه فرد را بدون تحمل، بي حوصله، تند مزاج و بي هدف مي كند و حالت سرگرداني براي او به همراه مي آورد. همه اين علائم، مخصوص

[ صفحه 35]

اين دوره است.

اگر راه نمايي هاي لازم، از طرف والدين و از طرف مربيان صورت نگيرد، نوجوان نمي تواند بهترين بهره را ببرد و از دوران بلوغ به راحتي عبور نمايد. دوره بلوغ ويژگي هايي دارد كه در ذيل به برخي از آن اشاره مي كنيم:

[1] عميد، حسن؛ فرهنگ فارسي عميد، ج 1، ص 373.

[2] شاهلويي پور، فضل الله و قائمي، پروين؛ روان شناسان بلوغ و تربيتي جنسي كودكان و نوجوانان، ص 25.

[3] قائمي، علي؛ شناخت هدايت و تربيت نوجوان، ص 45.

[4] قره بيكلو محمدرضا، كريميان؛ روان شناسي و مسايل نوجوانان، ص 15.