حرف (ك)


كارداني يزد، الهه

استان: خراسان

شهرستان: مشهد

تاريخ تولد: 1351

ميزان تحصيلات: دانشجو

عنوان اثر: علي (ع)، نماز و نهج البلاغه

موضوع: نماز در نهج البلاغه

قالب: تحليلي

«توفيقي دست داد، تا در سال علي (ع) از علي بگوييم، از نهج البلاغه؛ اين كتاب پربار و تحفه ي باارزش علي (ع) به تمام امت اسلامي. هنگامي كه لابه لاي گنجينه ي پربهاي نهج البلاغه سير مي كردم، به «نماز» در سخنان علي (ع) رسيدم؛ نماز، نخستين حكمي كه از جانب خدا، توسط جبرئيل بر محمد (ص) فرمان داده شد.

هر چند سخنان علي (ع) برايم آشنا بود، ولي بار ديگر تصميم گرفتم با دقت و تأمل بيش تري به راز نماز در نهج البلاغه بپردازم. هنگامي كه سعي كردم راز نماز در نهج البلاغه و در لابه لاي سخنان گهربارش بيابم، اولين چيزي كه در ذهنم نقش بست، نماز گزاردن علي (ع) پشت سر پيامبر (ص) بود؛ آن هم به جماعت. ابرمردي كه 9 سال بيش تر نداشت و در پيشگاه ذات مقدس الهي، سر تسليم فرود آورد. پس جاي دارد او را اولين نمازگزار اسلام ناميد.

دومين موردي كه در فكرم نشست، اين جمله بوده: «علي (ع) اولين شهيد محراب.» شهيدي كه در محراب عشق و در كنار سجاده ي ايمان، در راه اسلام، جان فدا كرد. علي (ع) نه تنها شهيد محراب است، بلكه كسي است كه هنگام نماز، چنان حضور قلبي دارد كه از همه چيز و همه كس فارغ است... زماني كه اين مسايل را در ذهنم مرور مي كردم، دانستم به طور يقين، علي (ع) بيش از هر مسلمان ديگري، قدر اين فريضه ي الهي را مي داند و قطعا در سخنانش به اهميت آن اشاره داشته است...»

بررسي نماز در نهج البلاغه، سيماي نماز در زندگي علي (ع)، نماز و باران رحمت،



[ صفحه 292]



اعمال تابع نماز، گناه زدايي نماز، بركات نماز، جايگاه والاي نماز، نماز در سفر، محافظت از نماز، وصيت اميرالمؤمنين (ع)، بي احترامي به نماز، ثمره ي نماز سالخوردگان و بسياري مطالب ديگر با الهام از آثاري ارزش مند، در اين مجموعه به رشته ي تحرير درآمده است. اين مجموعه با شعري زيبا از نويسنده، پايان مي گيرد.



[ صفحه 293]



كارگردوست، فاطمه

استان: اصفهان

شهرستان: زرين شهر

تاريخ تولد: 1360

ميزان تحصيلات: ديپلم

عنوان اثر: آن گاه كه نماز مي خوانم

موضوع: آن گاه كه نماز مي خوانم

قالب: ادبي

«الله اكبر مي گويم، خود را مي سپارم به دست او، كه هميشه با ماست.

مي خواهم جدا شوم، از تمام كساني كه مرا از او غافل مي كنند.

روي سجاده مي ايستم،

مي خواهم همه ي فاصله ها را بردارم.

مي خواهم باور كنم كه همه ي وجودم از آن اوست.

مي خواهم به وطنم بازگردم.

معبود من!

آمده ام، تا صدايم را بشنوي.

آمده ام، تا بار ديگر بگويم: به مددت محتاجم.

چقدر بزرگم! فقط در همين چند لحظه، چقدر بزرگ شدم؛

روي همين سجاده ي كوچك و در برابر همين مهر خاكي.»

10 مقاله ي ادبي از «كارگردوست» در اين مجموعه آمده است:

«بوي خوش خدا، از عرش مي آيد.

چه همهمه اي در دنيا برپاست.

آيا در صور مي دمند؟ نه، از آن هولناك تر است!

علي (ع) را به مهماني كوچكم فرامي خوانم و حسين (ع) را واسطه مي كنم، تا خدا مرا نگاه كند.

دست هاي خالي ام را به سويش دراز مي كنم...»



[ صفحه 294]



كارگرراضي، صالح

استان: خراسان

شهرستان: مشهد

تاريخ تولد: 1364

ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه

عنوان اثر: اولين نماز

موضوع: آزاد

قالب: داستان كوتاه

اين مجموعه شامل 3 داستان كوتاه است:

- داستان اول؛ اولين نماز

- داستان دوم؛ حضور

- داستان سوم؛ يك دهن نوحه

«شب بود صداي قيژقيژ چرخي، سكوت حاكم بر كوچه را مي شكست. حاجي روي صندلي چرخداري نشسته بود و آن را به جلو مي راند. گهگاهي نفس كوتاهي بيرون مي داد. صداي قيژقيژ چرخ ها ديگر مثل اوايل، عذابش نمي داد. برايش عادي شده بود. ديگر رمقي نداشت. مسجد، دور بود. آن قدر پيش رفت كه كم كم از دور، صداي خفه ي نوحه خوان به گوشش رسيد. حاجي جلوتر مي رفت و صدا هم بلندتر مي شد. چند سال پيش هميشه چنين شبي مال او بود. گرچه صداي گرم آن وقت ها را نداشت، ولي روز به روز اشتياقش براي رفتن بيش تر مي شد. ياد زماني افتاد كه توي مسجد كوفه بود. امام ركوع كرد. بلند شد و به سجده رفت.

«سبحان ربي الاعلي...»

شمشير، توي هوا درخشيد. جولان كرد و بر فرق امام فرود آمد. كلماتي نه چندان مفهوم از دهان امام خارج شد:

«فزت برب الكعبه.»

و بعد، ناله و شيون بود و هيهات. حاجي هم توي مسجد كوفه در جمع ناله كنندگان بود. ناگهان صداي يك ترمز ناگهاني بلند شد. لاستيكي روي زمين ساييده شده و پيكر



[ صفحه 295]



حاجي روي زمين افتاد. درد شديدي در پاهايش پيچيد. سرش را كه بلند كرد، ديد خون پاهايش راهي روي زمين براي خود باز كرده است. راننده نگران از ماشين بيرون جست و به طرف او دويد.

- چي شده؟

حاجي ناليد. نور، كم كم از چشمان حاجي مي رفت. چهره ي مضطرب راننده اول كمي تار شد، سپس به سايه اي مبهم تبديل شد و بعد ديگر همان سايه هم نبود. حاجي به بيمارستان رفت.

پس از آن، نوحه خوان هاي جديد، جاي او را پر كردند و ديگر كسي از او نخواست بخواند. حالا صداي نوحه خوان را واضح مي شنيد.

«علي جانم، علي جانم...»

آهي كشيد:

- كاش جاي اون بودم.

نزديك در شد. تا دم در فشرده ايستاده بودند. مجلس، داغ داغ بود... يك دفعه صداي نوحه خوان بالا گرفت. دست ها بر سر و صورت فرود آمدند. اشك ها تند و تند از چشمانش فرومي ريخت.

- كاش مي توانستم ببينمش.

طاقت نياورد. دست هايش را روي دسته هاي صندلي چرخدار... حس كرد نيروي عجيبي توي پاهايش دويده است.

- ياعلي.

بلند شد. نوحه خوان را ديد... آستانه ي مسجد شلوغ بود. مردم دور چيزي حلقه زده بودند. همه مي گريستند. هيچ كس باورش نمي شد. نوحه خوان، پيش دويد و شانه هاي حاجي را گرفت.

- حاجي! بلند شو. پاشو و برامون يك دهن نوحه بخون.»



[ صفحه 296]



كاشاني مقدم، مينا

استان: تهران

شهرستان: تهران

تاريخ تولد: -

ميزان تحصيلات: -

عنوان اثر: بوي سرزمين تربت

موضوع: گوناگون

قالب: داستان بلند

«خانه اي نسبتا بزرگ است. وارد خانه مي شوم. از پله ها بالا مي روم، تا جلوي يكي از اتاق ها مي رسم. شايد باور نكنيد، ولي دختري صاحب اين اتاق است كه تمام روز را در اتاقش سپري مي كند. گوشه اي مي نشيند و به تمام آدم ها فكر مي كند. در افكارش به ياد بادكنك فروشي مي افتاد كه در پارك، هنگام قدم زدن، او را در حال نماز ديده بود. با خودش مي گفت با اين كه خدا از مال دنيا چيزي به او نداده، چقدر زيبا، خدايش را دعا مي كند. در اين افكار بود، كه به خواب رفت. در خواب، همان بادكنك فروش را ديد، كه رو به روي او ايستاده است. چند قدم جلو آمد و به «مري» گفت:

- اگر خدا ثروتي به من نداده، به جايش جاني براي حفظ خانواده ام داده است. برو، و اين راه را از كوچه هاي تاريك تا شهر حقيقت ادامه بده، تا بفهمي كه منظورم چيست!

مري ناگهان از خواب پريد. مانند ديوانه ها لباس پوشيد و به پارك رفت...»

و اين آغاز سفر دختري مسيحي به دنبال حقيقت است... كه سرانجام به حقيقت، دست مي يابد. در مقدمه ي «كاشاني» مي خوانيم:

«من دوبار در مسابقه ي تأليف كتاب نماز، شركت كردم، اما موفق نشدم به عنوان نويسنده ي برتر انتخاب شوم؛ تا اين كه بزرگ مردي به من گفت:

- كسي كه درباره ي نماز مي نويسد، بايد خود هم اهل نماز باشد!

از آن هنگام، فعاليت هايم را آغاز كردم. كتاب هاي متعددي درباره ي نماز خواندم. حتي تفسير نماز را هم خواندم و سرانجام تصميم گرفتم از شخصيت دختري مسيحي استفاده كنم. او را به جست وجوي گذشته و اكنون اسلام فرستادم و پا به پايش مي رفتم...»

از كاشاني در مسابقات پيشين نيز داستان هايي كوتاه خوانده بوديم.



[ صفحه 297]



كاظم زاده، شهربانو

استان: فارس

شهرستان: لامرد

تاريخ تولد: 1358

ميزان تحصيلات: دانشجو

عنوان اثر: حامي

موضوع: گوناگون

قالب: داستان بلند

«او پدرش را درك مي كرد، ولي مادرش را نمي فهميد. حس مي كرد براي او و پدر، ارزشي قائل نيست و اين زجرش مي داد. ساعت ها در اتاقش را مي بست و گريه مي كرد؛ آن قدر آهسته، كه حتي خودش هم صداي خودش را نمي شنيد. آن روز با شنيدن صداي تلفن، ديوانه وار به اتاقش پناه برد، تا صداي مادرش را نشنود. در اتاقش را بست و طبق معمول در عالم رؤيا، مادرش را زني پاي بند به خانه و خانواده مي ديد، و زندگي شادي كه هميشه آرزويش را داشت، پيش چشمانش تصور مي كرد. ولي خودش مي دانست اين ها همه خيال است.»

و همه چيز از همان تماس تلفني آغاز شد: گريه ي مادر، سكوتش و نگاه هاي... مادر، راهي بيمارستان شد. پدر نيز در تصادفي خونين، جان سپرد و «سمانه» تنها ماند؛ البته «بي بي» سنگ صبورش بود، كه با آمدن دايي سمانه به منزل قديمي خود در محله اي فقيرنشين پناه برد. سمانه نيز كه شاهد تصاحب اموال خانواده و پدرش «مهندس فاضل» توسط دايي اش بود و مي دانست كه بايد همراه او به خارج از كشور برود، سرانجام تصميم خود را گرفت و به «بي بي» پناه برد.

قهرمان داستان «كاظم زاده» احساس عجيبي داشت: گمان مي كرد يك نفر، پيوسته او را در زندگي حمايت مي كند! به خياطي روي آورد، تا خستگي هاي بي بي را كم تر كند و سال ها گذشت. بي بي مهربان سمانه نيز در آتش سوزي خانه، وي را تنهاي تنها گذاشت و سمانه، سر به بيابان نهاد. وقتي چشم گشود، «فاطمه» را ديد؛ با تمام



[ صفحه 298]



مهرباني هايش.

فاطمه، راه زندگي و خوشبختي را به سمانه آموخت و روح او را با خدا، آشتي داد. اما سمانه، پرسش هايي داشت، كه فاطمه فقط در برابر آن ها سكوت مي كرد. سرانجام «علي» از راه رسيد و پرده از معماهاي زندگي سمانه برداشت! يعني فاطمه و علي: دخترخاله و پسرخاله اش!

«تلفن آن روز، دكتر «تقي پور» مدير بيمارستان «ساجد» بود، كه خبر بدي را به مادرت داد و باعث شد او به آن حال و روز بيفتد. متأسفانه مادرت فرصت زيادي براي زندگي نداشت و اين براي او كه زني كاملا مادي گرا بود، خيلي سخت مي آمد از تمام دلخوشي هايش دل بكند.

سمانه گفت:

- حتما آن نامه هم كار شما بود و حساب كردن خرج بيمارستان و...؟

علي، لبخندي زد و گفت:

- حتي آن تلفن ها و آن مرد راننده ي تاكسي و شبي كه از خانه فرار كردي...

سمانه، جواب تمام سؤال هايش را گرفته بود و احتياج به فرصتي داشت، تا افكارش را مرتب كند؛ براي همين از علي و فاطمه عذرخواهي كرد و به اتاقش رفت. ساعت ها بر سجاده گريه كرد و با خودش انديشيد به راستي كه اين ها همه حكمت خداست كه اين همه ماجرا براي او اتفاق افتاد، تا لذت ذكر واقعي را بياموزد و...»



[ صفحه 299]



كاظم زاده، فرشته

استان: سمنان

شهرستان: دامغان

تاريخ تولد: 1365

ميزان تحصيلات: مقطع راهنمايي

عنوان اثر: آن گاه كه نماز مي خوانم

موضوع: آن گاه كه نماز مي خوانم

قالب: ادبي

«نماز، حلاوت عشق است و شور ستودن.

نماز، زاده ي فجر نوراني و تجلي پگاه عشق است.

نماز، تنديس الفاظ خضوع و خشوع است.

نماز، سايه ي بلند شاخسار طوباي هفت آسمان است.

نماز، روح پرصلابت ايمان است.

نماز، آهنگ دلنواز روح و جان است.

نماز، روح را در آينه ي ملكوتي اش صيقل مي دهد.

نماز، بلبل بوستان معرفت و نغمه ي دل آراي جان هاي عاشق است.

نماز، شادي فرح بخش لحظه هاي خدايي است.

نماز، اخلاص قلب است...

آن گاه كه نماز مي خوانم،

جانم لبريز از محبت او مي شود...

آن گاه كه جان را به حريم مقدس عرش كبريايي اش مي سپارم؛

جز رشته ي محبت او، در تار و پودم چيزي حك نمي شود...»

برخيز! بيا راه حرم بسپاريم

در وادي عشاق، قدم بسپاريم

هر راز، كه بوي عشق آيد، از آن

در خلوت دل، بيا به هم بسپاريم.»



[ صفحه 300]



كاظم زاده، مهروز

استان: آذربايجان شرقي

شهرستان: تبريز

تاريخ تولد: -

ميزان تحصيلات: -

عنوان اثر: تقديرهاي گره خورده

موضوع: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان

قالب: داستان بلند

«در سلول، ناگهان با صداي گوش خراشي روي پاشنه چرخيد و به دنبال آن صداي خشن مردي ميانسال، اما قوي بنيه در داخل راهروي بلند و كم نور زندان، طنين افكند:

- پاشو با ما بيا!

مرد جوان كه تازه به خواب رفته بود، از خواب پريد. با اين كه قامت بلند و چهارشانه اي داشت، مثل بچه ها چهار دست و پا رفت و گوشه ي تخت، كز كرد. لحاف را محكم با دستانش چسبيد و تا نوك بيني رو به روي صورتش نگاه داشت. حتي زير آن نور كم رنگ نيز مي شد برق چشمان از حدقه درآمده اش را ديد. انگار زبانش بند آمده بود:

- م... م... من؟ من كه... كاري نكردم!

در اين هنگام دو مرد ديگر كه هيكلشان چيزي از مردي كه او را مخاطب قرار داده بود، كم نداشت، ولي جوان تر به نظر مي رسيدند داخل سلول شدند و به زور، او را از زير لحاف بيرون كشيدند. جوان وقتي از تختخواب كنده شده، دستانش را به ميله هاي سلول، حلقه كرد. مثل ابر بهاري مي گريست و التماس مي كرد:

- تو رو خدا، منو نبرين!

طولي نكشيد كه دستانش از ميله هاي سلول نيز گسست و نقش بر زمين شد...»

«تقديرهاي گره خورده» با رؤيايي چنين آغاز مي شود و نويسنده در آن به فراز و نشيب هاي زندگي «مهدي» مي پردازد؛ جواني كه سرانجام خويشتن خويش را درمي يابد.

و نماز، تحمل سختي ها و مصيبت ها را براي آدمي هموار مي سازد و در زندگي انسان، نقشي مهم و سازنده دارد. آرامش حاصل از نيايش و ارتباط معنوي، بسي شگرف و بهترين پناهگاه در اين بي پناهي ها و سردرگمي هاست.



[ صفحه 301]



كاظمي، اعظم

استان: تهران

شهرستان: اسلام شهر

تاريخ تولد: 1360

ميزان تحصيلات: ديپلم

عنوان اثر: نماز

موضوع: آزاد

قالب: تحليلي

«نماز به همه ي وجود انسان، آرامش مي بخشد. چشم ها را خاشع و خاضع مي گرداند. نفس سركش را، رام و دل ها را نرم و تكبر و بزرگ منشي را محو مي كند. اما روشن است كه همه ي مردم چنين بهره هايي از نماز ندارند، بلكه تنها گروهي هستند كه شيفته ي نماز و ياد خدايند و آن را با تمام دنيا عوض نمي كنند...»

سيماي نماز، نماز و قرآن، نماز و رهبري، نماز و بزرگي خداوند، نماز يعني ايمان، نماز و ولايت، نماز همتاي رهبري است، وصيت اميرالمؤمنين (ع) به اصحاب خويش، نماز و تشكيلات، نماز و رهبر اسلامي، عناوين برخي مطالب اين مجموعه به نقل از آثاري ارزش مند، هم چون نهج البلاغه، ولايت فقيه، سيماي نماز، تفسير نماز، راز نماز، يكصد و چهارده نكته درباره ي نماز، و از ژرفاي نماز است.

«آنچه عمل را در مسير صحيح و خدايي قرار مي دهد، پيروي از رهبري آسماني و شايسته است. در سايه ي چنين رهبري و ولايتي، خط صحيح عمل و عبادت، كارساز مي شود و در غير آن صورت، يا بي خاصيت و اثر مي شود، يا عبادت هم در راستاي اهداف دشمنان راه خدا قرار مي گيرد. اگر مسافران، با راننده اي راه شناس و امين، مسافرت كنند، هر چند ژنده پوش و نامرتب باشند، سرانجام به مقصد مي رسند، ولي سرنشينان شيك پوش و آراسته ي اتومبيلي كه به راننده اش اطمينان نيست، و ناشي يا مست است، يا مسير را عوضي مي رود، هرگز به مقصد نمي رسد...»

اين پژوهش با شعر زيباي «اي مهربان خداي» از استاد شفق و پيام حضرت آيت الله خامنه اي؛ رهبر معظم انقلاب اسلامي آغاز مي شود و با فهرست منابع و مأخذ پايان مي گيرد.



[ صفحه 302]



كاظمي، خاور

استان: مازندران

شهرستان: جويبار

تاريخ تولد: 1356

ميزان تحصيلات: دانشجو

عنوان اثر: نماز، جامعه، هويت

موضوع: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان

قالب: تحليلي

اين پژوهش زيبا و خواندني در 6 فصل تنظيم شده است:

- فصل اول؛ دين و نماز

- فصل دوم؛ انديشه اي بر هويت

- فصل سوم؛ شاخص هاي عمده در هويت يابي يك شخص

- فصل چهارم؛ نماز و نقش هويتي آن

- فصل پنجم؛ درس هايي از اركان نماز

- فصل ششم؛ حمد در نماز و نقش آن در هويت يابي مسلمان

«معناي لغوي نماز، پرستش، نياز، بندگي و اطاعت است.

آنچه نماز براي فرد و اجتماع به بار مي آورد، زندگي مشروع و سالمي است؛ به اين وسيله همه ي افراد جامعه در مسيري گام مي نهند، كه حاصلش پرهيزكاري و كمال است، و چه هويتي، والاتر و برتر از تكامل شخصيت وجودي خويش.

هويت هر شخصي، برگرفته از هنجارها، عقايد و مذهب و آداب و رسوم هر طايفه و گروه و بالأخره جامعه اي كه در آن زندگي مي كند، است.

كاركردها و نقش هاي هر شخص و به عبارتي ساده تر در كنش هاي متقابل افراد، هويت فرد پديدار مي گردد. در واقع خصلت بروني هر شخص در ارتباط با محيط اطرافش نشانگر شخصيت و منش وي خواهد بود. هويت هر كس برگرفته از اجتماع و زندگي جمعي است و فرديت در اين مقوله، مفهومي نخواهد داشت.



[ صفحه 303]



نماز، يك ارزش و مطلوب براي جامعه ي اسلامي است، كه تأثيري مثبت بر فرايند و روند زندگي انسان و در نهايت شخصيت و هويت فرد خواهد داشت.»

«كاظمي» با الهام و بهره گيري از آثاري هم چون تفسير راهنما، قرآن و روان شناسي، شخصيت از ديدگاه رفتاري، مباني جامعه شناسي، كلياتي پيرامون عبادات اسلامي، فرهنگ فارسي شرق، درآمدي بر جامعه، فرهنگ علوم اجتماعي، در جست وجوي خوشبختي، زمينه ي جامعه شناسي و برخي منابع ديگر، پژوهشي خواندني فراهم آورده است كه با ويرايشي ديگر مي تواند به اثري زيبا در قالب كتاب، مبدل گردد. وي تأليف خويش را به پدر، مادر و همسرش تقديم كرده است.

«دين، مجموعه اي از ارزش ها و باورها، و زمينه ساز انسانيت انسان است. از جمله اركان بسيار مهم هر ديني «نماز» است. نهاد دين الزاما براي رفع يك نياز يا نيازهايي از جانب خداوند متعال بر انسان نازل شده و از جمله اركان مندرج در دين، نماز است، كه در آن، دو وجه اساسي در رفع نياز يعني نياز فردي و اجتماعي قابل مشاهده است. از جمله نيازهاي فردي كه نماز، برآورده مي سازد، عبارت اند از: آرامش و نشاط معنوي، ايجاد نظم، حس مسؤوليت پذيري.... و از جمله نيازهاي اجتماعي كه نماز، برطرف كننده ي آن است: وحدت و انسجام گروهي، نظارت اجتماعي و نظم اجتماعي است...»

مؤلف در پايان پژوهش خويش، نتيجه ي مباحث كتاب را آورده، آن را با فهرست منابع و مآخذ، پايان داده است.



[ صفحه 304]



كاظمي، منصور

استان: چهارمحال و بختياري

شهرستان: شهركرد

تاريخ تولد: 1356

ميزان تحصيلات: دانشجو

عنوان اثر: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان

موضوع: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان

قالب: تحليلي

اين پژوهش در 7 بخش تنظيم شده است:

- بخش اول؛ هويت

- بخش دوم؛ اهداف خدا از خلقت

- بخش سوم؛ ملاك انتخاب آدمي براي خلافت

- بخش چهارم؛ ريشه ي عبوديت و پرستش در انسان

- بخش پنجم؛ توحيد و از خودبيگانگي

- بخش ششم؛ عرصه ي توحيد

- بخش هفتم؛ مسؤوليت انسان ناخودآگاه در عرصه ي حيات فردي و اجتماعي

«يكي از مصيبت هاي بزرگي كه امروزه گريبانگير بشر گشته، بريده شدن انسان از خويشتن است.

انسان امروز چنان دچار ماشينيسم شده و چنان خود را گم كرده، كه احساس مي كند، نه راه پيش دارد و نه راه پس.

انسان معاصر، احساس مي كرد هر چه بر جهان طبيعت مسلط گردد و به آن آگاهي پيدا كند، مي تواند خود را سعادتمند و نجات يافته بداند، ولي برخلاف انتظار خود، چنان در دام پيشرفت هاي تكنولوژيكي و علمي خود گرفتار آمده، كه تماميت هستي خود را فراموش كرده است...

مصيبت ديگري كه گريبانگير بشر امروز شده، عرفان منفي است و عرفان منفي،



[ صفحه 305]



مذهبي افيوني است كه در طي آن، انسان از همه چيز مي برد و از همه چيز كناره گيري مي كند... در اين گير و دار، شرايط براي تمامي فرصت طلبان و استعمارگران آماده مي شود تا به غارت و چپاول، دست بزنند و به عارفان منفي باف بقبولانند كه علت عقب ماندگي كشورهاي چپاول شده، دين و مذهب است.

تنها راه نجات و رهايي انسان معاصر از اوضاع دردناكي چنين، دست يابي به نيروي روحاني و پناه بردن به ايمان، شور ديني و عرفان اصيل اسلامي است، كه الگوهايي هم چون پيامبر اكرم (ص)، علي (ع) و... در عصر حاضر نيز امام (ره) و مقام معظم رهبري هستند.

در اسلام، نماز و نيايش براي هويت يابي و جلوگيري از پوچ گرايي انسان در نظر گرفته شده است... آري، انسان مسلمان كه زندگي دنيوي را به عنوان يك ميدان جهاد، فرض مي كند و در ابعاد مختلف اجتماعي، سياسي، اقتصادي و فرهنگي فعاليت مي كند، زماني را نيز بايد در نظر گيرد تا علاوه بر تجديد قواي دروني، اصل خويش را فراموش نكند و بداند اين همه فعاليت به خاطر چيست...»

«كاظمي» با الهام از آثاري گران سنگ هم چون قرآن عزيز، مراحل تكوين شخصيت و نقش الگوهاي رباني، نماز چيست؟، درآمدي بر مكاتب و نظريه هاي جامعه شناسي، حكمت عبادت، اسرار عبادت، انسان در اسلام، انسان شناسي، فلسفه ي وحي و نبوت، تكامل در پرتو اخلاق، مباني علم اخلاق، اخلاق نمازگزاران، يكصد و چهارده نكته درباره ي نماز، راز نماز، در محضر دوستان، پيام سوره ي حمد، معارف قرآن، فلسفه ي اخلاق، فلسفه ي سياست، فلسفه ي خلقت انسان، مقدمه اي بر جهان بيني اسلامي و برخي منابع ديگر، پژوهشي خواندني در بخش ها و فصولي گوناگون پديد آورده است.



[ صفحه 306]



كاظمي منصورآباد، عبادالله

استان: فارس

شهرستان: كازرون

تاريخ تولد: 1361

ميزان تحصيلات: حوزوي

عنوان اثر: سيره ي عبادي امام علي (ع)

موضوع: سيره ي عبادي امام علي (ع)

قالب: تحليلي

«اگر به زندگي حضرت علي (ع) بنگريم، وحدت و هم آهنگي تام و كاملي در شخصيت آن امام همام مي بينيم. افكار و تعليمات ايشان، آن چنان طبيعي و صاف از راه و روش، حياتش سرچشمه مي گرفت كه كوچك ترين تصنع و ساختگي بودن در آن دست نداشت، و هيچ گونه تكلف و خود واداشتن بر يك كار غيرعادي، در آن به چشم نمي خورد.

علي (ع) كه در همه چيز و همه كار، يگانه بود، شيوه ي عبادت و راز و نياز با خداوند را نيز يگانه و خاص خود برگزيده بود. حتي هنگامي كه درد در دلش انباشته مي شد، براي راز دل گفتن، و درد دل كردن با خدايش، شب ها را برمي گزيد؛ شبانه از خانه بيرون مي آمد، به نخلستان هاي اطراف شهر مي رفت، زير نخل ها، در سايه روشن ماهتاب، سر به درون چاه هاي آب، خم مي كرد و دردش را، ناله هاي جانگدازش را، فريادهاي در سينه مانده و با كس نگفته اش را، سر مي داد...»

تولد علي (ع)، علي از زبان ديگران، مولاي عشق، حكايت ابوطالب، مادر علي (ع)، طفوليت علي، صفات علي (ع)، علي و محبت به خدا، انس با خدا، جنگ براي نماز، ميزان اخلاص، مواظبت از نماز، حق نماز، زهد علي، خوراك علي (ع)، اخلاص عمل، و فضيلتي از فضايل، عناوين برخي مطالب خواندني اين پژوهش است كه با الهام و بهره گيري از آثاري ارزش مند، هم چون زندگاني اميرالمؤمنين، علي (ع) در مكتب اهل سنت، شگفتي هاي نهج البلاغه، تفسير نهج البلاغه، حماسه ي جاودانه، حماسه ي



[ صفحه 307]



غدير، علي (ع) و فلسفه ي الهي، علي (ع) و اسلام، امام علي (ع)، نگاهي به علي بن ابي طالب، حكمت نظري و عملي در نهج البلاغه، نمونه اي از شخصيت علي (ع)، راز و نياز، و انديشه ها و اندرزها است.

اين مجموعه با مقدمه ي مؤلف آغاز مي شود و با فهرست مطالب و هم چنين منابع و مآخذ، پايان مي يابد.



[ صفحه 308]



كاظمي وردنجاني، علي

استان: چهارمحال و بختياري

شهرستان: شهركرد

تاريخ تولد: 1360

ميزان تحصيلات: حوزوي

عنوان اثر: آن گاه كه نماز مي خوانم

موضوع: آن گاه كه نماز مي خوانم

قالب: ادبي

«در آن سياهي محض و تاريكي مطلق، صدايي است كه مرا مي خواند!

خوب نمي دانم كيست؟

غريبه است، يا آشنا؟

تنهاست، يا...؟

اما احساس مي كنم او را مي شناسم.

نمي دانم چرا، به سراغش نمي روم!

هر لحظه پرتپش تر و نزديك تر مي شود.

كاش مي فهميدم چه مي گويد، چه مي خواهد...

راه افتادم. نزديك و نزديك تر شدم.

آن گاه، آه حسرت از دل بركشيدم. خويش را ملامت كردم...

صدا، صداي خدا بود: حي علي الصلوة»

در اين مجموعه، متوني ادبي هم چون كشتي هدايت، سند تعهد، اميد، روح نماز، اوج، نور حق، مرزعه ي عشق و رود خون، از «كاظمي» و با مقدمه اي خواندني و هشداردهنده گرد آمده است.



[ صفحه 309]



كاظميوني، مليحه

استان: اصفهان

شهرستان: نجف آباد

تاريخ تولد: 1361

ميزان تحصيلات: پيش دانشگاهي

عنوان اثر: مهتاب و غزل

موضوع: آن گاه كه نماز مي خوانم

قالب: ادبي

«چه شامگاهان كه چراغم، فروغ ماه تو بود

پناهگاه شبم، گيسوي سياه تو بود

اگر به عشق تو، ديوانگي گناه من است

زمن رميدن و بيگانگي، گناه تو بود

دلم به مهر تو، يك دم، غم زمانه نداشت

كه اين پرنده ي خوش نغمه، در پناه تو بود...

بلور اشك، به چشمم شكست، وقت وداع

كه اولين غم من، آخرين نگاه تو بود»

تشنه ام آبم بده، حسرت، راز قلب ها، شكست اشك، در انتظار محبوب، لب تبدار تو، محرم پرواز، آه زمانه، و يك سبد فانوس، عناوين شعرها و نثرهاي شاعرانه ي «كاظميوني» در اين دفتر است، كه به وسيله ي استاد، آقاي «قربعلي» با حك و اصلاحاتي چند به مخاطبان، عرضه شده است. «كاظميوني» تا اندازه اي با شعر كلاسيك آشناست و نو سروده هايي نيز دارد، كه بايد در معرض نقد استادان شعر و ادب قرار گيرد. نشست هاي حضوري با اديبان و شاعران و نويسندگان بزرگ، وي را در ارائه ي آثاري گران بهاتر، ياري خواهد كرد.

«سينه ام، هم نفس جنگل هاست

و دلم، آينه ي درياها...

گل سجاده ي من

مخمل ميخك هاست»



[ صفحه 310]



كبيري، سعيده

استان: گلستان

شهرستان: كردكوي

تاريخ تولد: 1363

ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه

عنوان اثر: پژوهشي درباره ي نماز رزمندگان

موضوع: پژوهشي درباره ي نماز رزمندگان

قالب: داستان كوتاه

«آن روز با يكي برادران رزمنده- كه فرهنگي و اهل نيشابور بود- مشغول صحبت بودم. هر دو از فتح رزمندگان اسلام مطمئن بوديم. وي با عشق خاصي مي گفت:

- دوست دارم به همه ي مردم دنيا بگويم كه حق، هرگز پايمال نخواهد شد و خداوند، ياور حق است.

مدت زيادي با هم گفت وگو كرديم. بلند شدم تا براي انجام كاري به موضع ديگري بروم. از ايشان خواستم تا با من بيايند، ولي او گفت:

- حس غريبي دارم! دوست دارم با خدا خلوت كنم. اگر اجازه بدهي همين جا مي مانم و نماز حاجت مي خوانم.

پاسخ دادم:

- التماس دعا؛ راحت باش برادر!

و از او جدا شدم. موقعيت ما، در پانصد و پنجاه متري دشمن بود و بعثي ها با خمپاره ي 60 دايم گردان را مورد حمله قرار مي دادند. پس از حدود يك ساعت به سمت مقر اصلي بازگشتم. از دور، ايشان را مي ديدم، ناگهان يك گلوله ي خمپاره در نزديكي اش به زمين خورد. فرياد زدم: يا حسين! و در حالي كه بي اراده بر سرم مي كوبيدم، به سرعت به سمت او دويدم. سر به سجده نهاده بود. وقتي مي ديدم هنوز سر از سجده برنداشته، نگران شدم. به بالاي سرش رسيدم و كنارش زانو زدم.

خواستم دستم را روي شانه اش بگذارم، كه متوجه شدم مشغول ذكر گفتن است.



[ صفحه 311]



نفس عميقي كشيدم. خيلي خوشحال شدم. خوشبختانه با وجود اين كه خمپاره در چهار متري وي به زمين خورده بود، ولي چون در سجده بود، تركش ها از بالاي سرش رد شده بود. بعد از پايان نماز، لبخندي زد و گفت:

- براي اولين بار در عمرم، سجده ي دوم از ركعت آخر نمازم را طولاني كردم و با خداي خود هر چه مي خواستم، سخن گفتم.

ساعتي بعد، از او جدا شدم و به طرف تپه ي معروف «يال عقاب» حركت كردم. در بين راه، يكي از برادران به من رسيد و گفت:

- آن برادر فرهنگي رزمنده بر اثر اصابت تركش به شهادت رسيد.

شنيدن اين خبر، مرا از خود بي خود كرد. به راستي كه او بنده ي محبوب خدا بود. در حالي كه مرگ در كنارش بود، خداوند اجازه داد تمام حرف هاي دلش را بزند و بعد او را، نزد خود ببرد.»

نماز جماعت، سجده ي آخر، مؤذن دلير، نماز در اسارت، روزهاي آخر، طلبه ي جوان و نماز، بوي شهادت، پيوند با معشوق، پيرمرد و ذكر، زيارت خانه ي خدا، و شيرودي و نماز، عناوين برخي خاطرات نماز رزمندگان است كه بسيار خواندني مي نمايد؛ با طليعه اي چنين:

«تقديم به بزرگ بسيجي جهان اسلام... حضرت روح الله (ره) و به روح پاك شهيداني كه در نبرد با خصم، شربت شهادت نوشيدند؛ هم چنين دو عموي شهيدم: محمدابراهيم و عباسعلي كبيري، كه جان خود را براي برپا داشتن نماز و اعتلاي اسلام، نثار كردند.»



[ صفحه 312]



كتابدار، زهره

استان: مركزي

شهرستان: ساوه

تاريخ تولد: 1360

ميزان تحصيلات: دانشجو

عنوان اثر: جلوه هاي نماز در قرآن و نهج البلاغه

موضوع: جلوه هاي نماز در قرآن و نهج البلاغه

قالب: تحليلي

«مسلمانان بنابر سفارش بزرگان ديني بايد آگاه و دقيق و ظريف باشند و از دسيسه هاي منافقان كوردل، بيمي نداشته باشند و ديگران را نيز از دسيسه هاي آن ها مطلع سازند. در اين ميان جوانان اين مرز و بوم مانند گذشته بايد آگاه تر و استوارتر عمل كنند، تا استعمار بداند كه ايراني هميشه بيدار است و هرگز اجازه ي هيچ نوع تجاوزي نمي دهد. در اين موقعيت، ايمان و تقوا چنان نيروي محكم و مطمئني است كه تمام استعمار را درهم مي شكند؛ چون ايمان هم جسم و مهم تر از آن، روح را پاك مي گرداند و پاكي روح، همان تقوا و اخلاص است.»

نوشتار «كتابدار» با مقدمه اي چنين آغاز و در 4 فصل تنظيم شده است. در «نتيجه ي تحقيق» نيز مي خوانيم:

«نماز حقيقي، موجب نجات كلي و همه جانبه است. انسان را از آفت ها، آسيب ها و فرجام هاي ناگوار رها مي سازد و باب رحمت يزدان را به رويش مي گشايد. و موجب رهايي از كبر و خودبيني، نفاق و دورويي، بي انضباطي و نداشتن برنامه اي منظم در طول زندگي، ناسپاسي، حق پوشي و... مي گردد.»

كتابدار، تحقيق خويش را با بهره گيري از نمازشناسي، سيماي نماز، تفسير نماز، يكصد و چهارده نكته درباره ي نماز، فرهنگ نماز، نماز و عبادت امام علي (ع)، جلوه هاي نماز در قرآن و حديث، نماز از ديدگاه قرآن و عترت، نماز چيست؟، خانواده و نماز، نماز در سيماي خانواده، چرا نماز بخوانيم؟، خلوتگه راز و برخي منابع ديگر گرد آورده است.



[ صفحه 313]



كتابي، سجاد

استان: زنجان

شهرستان: زنجان

تاريخ تولد: 1352

ميزان تحصيلات: ديپلم

عنوان اثر: آبشار عدالت در عبادت

موضوع: گوناگون

قالب: تحليلي

در اين مجموعه مي خوانيم:

- بررسي سيره ي عبادي امام علي (ع)

- شناخت جايگاه نماز در نهج البلاغه

- روش دعا در منظر امام علي (ع)

- نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان

- تحليل نيت براساس مراحل تحول انگيزشي انسان

- نقش نماز در رشد انگيزشي انسان

- چندين پيشنهاد تربيتي در راستاي آموزش نماز

- نقش محوري نماز و مسجد در شكل گيري تمدن اسلامي

- نماز در آيينه ي توضيح المسائل و احكام اسلامي

- نقش نماز در آگاه سازي مسلمانان

- توجه به حقوق فردي و جمعي نماز

- جهان وطني براي نمازگزاران و زندگي براي خدا

- آن گاه كه نماز مي خوانم

- نقش نماز در پرورش فضيلت ها و زدودن فسادها

- چرا نماز بخوانيم (1) (2)

اين مطالب در 4 فصل تنظيم شده، با الهام از آثاري ارزش مند، به رشته ي تحرير درآمده است.



[ صفحه 314]



كرامتي، زينب

استان: گيلان

شهرستان: بندرانزلي

تاريخ تولد: 1358

ميزان تحصيلات: دانشجو

عنوان اثر: وقتي كه نماز مي خوانم

موضوع: آن گاه كه نماز مي خوانم

قالب: ادبي

«آن گاه كه نماز مي خوانم، به تو مي مانم، و به تمام چيزهايي كه گفته اي زيبايند.

وقتي با تو هستم، انگار نيستم!

هميشه و هر جا، صدايت مي زنم؛ در شكستن ها، اوج گرفتن ها و دلتنگي ها.

تو از كودكي با من بودي، اما بزرگ تر؛ آن قدر بزرگ كه نمي توانستم اندازه ات را با دستان كوچكم به مريم نشان دهم...

بودي و نبودي، اما بوي تو هميشه با من بود.

وقتي تو، در رگ هايم جاري هستي، يك تپش هم مرا به تو نزديك مي كند.

تو، هميشه با مني!

فاصله ي بين من و تو، يك «قدم» بيش تر نيست.

راستي يادم باشد وقتي هنوز آسمان وجود دارد، ماندن بيهوده است.

بايد پله پله رفت، تا اوج؛

تا جايي كه چشم هاي خورشيد، آمدنمان را جشن بگيرد...»

خدايا! غرق رحمت كن دلم را

بكن دريا، تمام ساحلم را

مرا، وارد، درون باغ خود كن

مرا شرمنده ي اخلاق خود كن

به من، پايي بده، در جاده باشم



[ صفحه 315]



كمك كن، ساده و افتاده باشم

نظر كن، بر من، اين تنگ غروبي

مرنجانم، تو اي تمثيل خوبي!

خودت گفتي: دعا كن، مي پذيرم

بباران ابرهايت را، كويرم

خداوندا! نگاهم كن، ترم كن

مرا آتش بزن، خاكسترم كن

از اين بن بست هاي زير پايت

اتوباني بكش، تا بي نهايت»



[ صفحه 316]



كرفيان، فاطمه

استان: خراسان

شهرستان: بجنورد

تاريخ تولد: 1360

ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه

عنوان اثر: نماز

موضوع: گوناگون

قالب: ادبي

راز تنهايي گل، آن گاه كه نماز مي خوانم، همه به طرف قبله، راز من با خدا، تنهايي من عبارت است، ذوق به نماز، يك لحظه غفلت از نماز، عطش عبادت و بهار قرآن، عناوين برخي مقالات ادبي «كرفيان» در اين مجموعه است.

«آن گاه كه نماز مي خوانم، دلم در جست و جوي پنجره اي است كه به باغ تجلي گشوده شود.

در دلم غوغايي است.

مي خواهم دلم را بيارايم؛

و در سجاده اي به وسعت عشق،

خدا را بسرايم.»

و آن گاه كه شور و علاقه ي «كرفيان» به ادبيات، با مطالعه ي آثار ادبي، همراه گردد، آثارش شورآفرين مي گردد.

«راز مرا، كس نمي داند؛

رازي كه در سينه مخفي دارم...

در اين دنياي سرگردان، در ميان اين همه ستارگان، آسمان ها، درياها و كهكشان ها، من فقط راز خويش را به همدم تنهايي هايم گفته ام،

و دلم روشن است؛

زيرا او كسي را نااميد نمي كند.»



[ صفحه 317]



رعايت ايجاز و گزيده گويي براي او بسيار ضروري است. وي بايد از به كار بردن فعل هاي مكرر در جمله هاي كوتاه خودداري ورزد و از صنايع ادبي و صور خيال، بسيار بهره گيرد و سرانجام اين كه به پيام هايش رنگي شاعرانه بخشد.

«امشب در دشت شعله ها هستم،

در ديار زبانه ها.

امشب در مهمانخانه ي مرگم.

امشب بر دروازه هاي دوزخ، به همراه گناهي معصوم ايستاده ام.

امشب، بي ستاره ترين شب براي من است...

از تو مي خواهم عبادتم نشكند.»



[ صفحه 318]



كرمي، سعيده

استان: گيلان

شهرستان: رضوان شهر

تاريخ تولد: 1358

ميزان تحصيلات: دانشجو

عنوان اثر: آن گاه كه نماز مي خوانم

موضوع: آن گاه كه نماز مي خوانم

قالب: تحليلي

اين پژوهش در 5 فصل تنظيم شده است:

- فصل اول؛ مقامات و مدارج انساني

- فصل دوم؛ راز حيات

- فصل سوم؛ نماز در قرآن

- فصل چهارم؛ نقش نماز

- فصل پنجم؛ طهارت

حقيقت و ابعاد توحيد، مفهوم تقرب به خدا، آثار ايمان به خدا و آثار بي ايماني، انگيزه هاي عبادت، انس با خدا، نشانه هاي اخلاص، مراتب ذكر، تفكر و تذكر، موانع ذكر، آثار ياد خدا، فلسفه ي نيايش، چرا عبادت؟، چگونه عبادت كنيم؟، شرايط تكليف، با كاروان هستي، سيماي نماز در آيينه ي وحي، راه تحصيل حضور قلب، نماز از ديدگاه رهبران دين، اقتداي فرشتگان به نمازخوان، در محراب عشق، حالت اوليا در عبادت، تأثير اعمال در نفس، فضيلت فريضه، نماز اولياي خدا، پيدا كردن روح نماز، طريقه ي تحصيل صفات مثبت، علل انحراف، راه نفوذ شيطان و خدشه دار شدن ايمان، فضيلت سجود، اهميت تطهير باطن، سخنان بزرگان دين در خصوص اهميت نماز، مراتب طهارت اهل سلوك و اهل وصول، وضو، در مقارنات نماز، در محراب نماز، اشارات سوره ي حمد، اسرار ركوع و ركوع معراج، قنوت، تشهد و اسرار آن، و تعقيبات نماز، عناوين برخي مطالب اين پژوهش با الهام و بهره گيري از آثاري ارزش مند هم چون قرآن



[ صفحه 319]



عزيز، معراج، فرهنگ نماز، به سوي خدا، شكواي سبز، كيمياي سعادت، آموزش عقايد، تبليغات در جبهه، درس هايي از قرآن، ولايت فقيه، بينش اسلامي، راز نماز، دو هزار حديث، گزيده ي قصايد سعدي، گزيده ي غزليات سعدي، رباعيات خيام، تفسيرالميزان، مثنوي معنوي و برخي منابع ديگر است.

اين پژوهش با «پيش گفتار» مؤلف و فهرست مطالب آغاز مي شود و با «اختتاميه» و فهرست منابع و مآخذ، پايان مي گيرد.

«خدايا! فتنه فزوني گرفته است، بلا بزرگ شده و آزمايش، شدت يافته است.

خدايا! اسرار، هويدا شده، رازها برملا گرديده و پرده ها افتاده است.

خدايا! در اين حال و روز، شكايت جز به تو، به كجا مي توان برد؟

جز بر زانوي تو، سر بر كجا مي توان نهاد؟

جز به ريسمان تو، به كجا مي توان آويخت؟

جز بر تو، به كه مي توان تكيه كرد؟»



[ صفحه 320]



كريم زاده، سمانه

استان: سمنان

شهرستان: سمنان

تاريخ تولد: 1362

ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه

عنوان اثر: كلياتي در باب نماز

موضوع: گوناگون

قالب: تحليلي

اين پژوهش در 7 بخش تنظيم شده است:

- بخش اول؛ اهميت و جايگاه نماز

- بخش دوم؛ ابعاد معنوي و محتوايي نماز

- بخش سوم؛ خشوع در نماز

- بخش چهارم؛ هنگام نماز، وقت حضور و تشرف

- بخش پنجم؛ نماز و جنبه هاي عرفاني آن

- بخش ششم؛ نماز و مقبوليت آن نزد خداي تبارك و تعالي

- بخش هفتم؛ سبك شمردن نماز

«در حرم دل، تنها آن گه تواني پا نهي، كه دل فقط به دلدار دهي، از غير او برهي و در كوي هيچ كس ديگر، گام ننهي. با او، باران محنت و ملامت را به جان و دل بخري و حلاوتي به كام مبري. اين، قانون دلدار و سنت حرم يار است...»

پژوهش «كريم زاده» با مقدمه اي زيبا و خواندني آغاز مي شود و با فهرست منابع و مآخذ، پايان مي يابد؛ آثاري هم چون نماز در آيينه ي قرآن، نماز در آيينه ي حديث، پرتوي از اسرار نماز، صلوةالخاشعين، همراه با نماز، پرستش آگاهانه، بهشت خلوت انس و...



[ صفحه 321]



كريمي، اعظم

استان: اصفهان

شهرستان: فلاورجان

تاريخ تولد: 1359

ميزان تحصيلات: دانشجو

عنوان اثر: نماز در نهج البلاغه

موضوع: نماز در نهج البلاغه

قالب: تحليلي

«در ميان اديان آسماني و پيروان اين اديان، هيچ آييني به اندازه ي اسلام از ائمه و پيشواياني چنين جاودانه برخوردار نيست. در آيين مسيحيت به جز وجود مبارك حضرت مسيح (ع) هيچ شخصيتي كه بتواند هم سنگ آن حضرت قرار گيرد و مسيحيان با نگاهي كه به پيامبر خويش مي نگرند، به او بنگرند، سراغ نداريم. و نيز اين گونه است در خصوص آيين حضرت موسي كليم الله (ص)؛ گرچه برادر آن بزرگوار «هارون» منزلتي بس عظيم در پيشگاه خداوند داشت و هم وحي حضرت موسي بود، اما منزلت همين عبد صالح با علي بن ابي طالب، فاصله ي زيادي دارد.

گفتني است در اين اديان براي پيروانشان تنها الگوي مطرح و شناخته شده، نبي مكرم آن دين بوده است، ولي در اسلام، خلفاي معصوم پس از پيامبر اكرم (ص) براي مسلمانان به عنوان بخشي از باورهاي ديني و عقايدشان مطرح، و پيوسته مورد توجه اند. كه در اين ميان، وجود مبارك امام علي بن ابي طالب (ع) به دليل نقش ويژه ي حضرتش از آغاز بعثت پيامبر (ص) تا رحلت آن نبي بزرگوار در استقرار مكتب نبوي بيش از ساير ائمه ي هدي مورد توجه محققان، دين پژوهان و متدينان به اسلام و اهل بيت پيامبر (ص) قرار گرفته است...»

تعريف دين اسلام، اصول و فروع دين در اسلام، شناخت اسلام بعد از پيامبر (ص)، مؤلف نهج البلاغه، نماز، نخستين نمازگزار، ياد حق در عبادت، خشوع اميرالمؤمنين در نماز، نماز و عبادت آزادگان، نماز جماعت، نماز در خانواده و نقش مسجد در پيشرفت



[ صفحه 322]



اسلام و مسلمانان و عناوين برخي مطالب پژوهش «كريمي» به نقل از آثاري خواندني هم چون اخلاق نمازگزاران، نماز در نهج البلاغه، نماز از ديدگاه قرآن و حديث، نگاهي به اركان اسلام در نهج البلاغه، ديوان اشعار اميرالمؤمنين (ع)، سيري در نهج البلاغه و برخي منابع ديگر است.



[ صفحه 323]



كريمي، سمانه

استان: گيلان

شهرستان: رشت

تاريخ تولد: 1363

ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه

عنوان اثر: نماز در نهج البلاغه

موضوع: نماز در نهج البلاغه

قالب: تحليلي

يادي از امام علي (ع)، حضرت علي (ع) از ديدگاه برخي دانشمندان اسلامي و غير اسلامي، نهج البلاغه اثر جاودان امام علي (ع)، پاره اي از ويژگي هاي نهج البلاغه، نگاهي كلي بر مباحث و مسايل نهج البلاغه، علي (ع) نخستين مسلمان مؤمن و نمازگزار، از جلوه هاي نماز علي (ع)، نماز و عالي ترين درجه ي عبوديت، اوقات نماز پنج گانه، نماز و رعايت اوقات، نماز و عبادت احرار، سفارش به نماز و صبر، نماز و ايمان، نماز و انفاق، نماز و پرورش فرزندان، نماز شب و فضيلت آن، نماز و نوافل، نماز جمعه و جماعت، نماز جماعت و رعايت حال ضعيف ترها، علل نقصان ايمان زنان، نماز و نيايش، و ترك نماز و بررسي علل آن، عناوين برخي مطالب پژوهش «كريمي» با الهام از قرآن عزيز، غررالحكم، حمت عبادات، الغدير، آفتاب ولايت، در سايه سار وحي، ميراث امامان، از ژرفاي نماز، شرح چهل حديث، صحيفه ي انقلاب اسلامي، فرهنگ سخنان حضرت فاطمه (س)، نماز در نهج البلاغه، تفسير نماز، تاريخ اسلام، اخلاق و خودسازي، سيري در نهج البلاغه، تعليم و تربيت در اسلام و برخي منابع ديگر است.

در بخشي از مقدمه مي خوانيم:

«نماز و فلسفه و آثار و اسرار آن در نهج البلاغه از جالب ترين و لطيف ترين مباحثي است كه در اين كتاب بي نظير مشاهده مي شود... پي بردن به راز و رمز عبادت و از جمله نماز- كه سيماي دين و ستون و قوام آن به شمار مي رود- از زبان كسي كه به آن راز و رمز، دست يافته، جز از راه مطالعه ي زندگي و سخنان آن معصوم (ع) ميسر نيست...»

اين مجموعه، حاصل كوشش «كريمي» از منابعي گونه گون است، كه با مقدمه اي خواندني آغاز مي شود و با فهرست منابع و مآخذ، پايان مي يابد.



[ صفحه 324]



كريمي، سميه

استان: سمنان

شهرستان: دامغان

تاريخ تولد: 1360

ميزان تحصيلات: حوزوي

عنوان اثر: او كه نمازش عشق آورد

موضوع: گوناگون

قالب: داستان بلند

«درست 18 سال از زندگي ام مي گذشت و اين برايم بهترين سال عمرم به حساب مي آمد؛ چون مي توانستم به جبهه بروم. البته من قبلا با جنگ، آشنا بودم. صدام به اولين جايي كه درست و حسابي حمله كرد، شهر ما «دزفول» بود. من و خانواده ام با شروع جنگ و حملات بي شمار دشمن به تهران، كوچ كرديم و در همان جا نيز به ادامه ي تحصيل در مراكز مختلف آموزشي پرداختم...

خلاصه فرداي آن روز، سرزده و شاد به منزل دوستم «ابراهيم» رفتم. جوان خوبي بود و چند سالي از من كوچك تر، اما جنگ و جهاد را درك كرده، به نظر من شايسته تر و والاتر از هر جواني در محله ي ما جلوه كرد... او واقعا خوشحال بود. هميشه به من مي گفت: آرزويم اين است كه يك روز با هم، راهي جبهه بشويم. آن روز تا شب، جشن گرفتيم و تنها وظيفه امان تا روز بيستم يادگيري بعضي فنون رزمي مثل پاك سازي ميدان مين و خنثي كردن انواع آن ها مثل مين ضد نفر، ضد تانك و... بود. البته عنوان كار ما، تخريبي بود.»

داستان «حميد» و «ابراهيم» خواندني است. ابراهيم، بنده ي برگزيده ي خدا بود؛ هم او كه حميد در جبهه، وصفش را از رزمندگان چنين مي شنيد:

«... يك ابراهيم هست و يك گردان. شب تا صبح در جنب و جوش است. تا نصف شب كه نماز مي خواند. بعد هم پوتين هاي بچه ها را واكس مي زند. بعد به سراغ لباس بچه ها مي رود و...



[ صفحه 325]



من، مات و مبهوت به حرف هاي آن ها گوش مي دادم. اصلا برايم قابل درك نبود. البته مي دانستم ابراهيم، جوان باايمان و خوبي است، اما نه اين قدر!»

حميد، ابراهيم را گنجينه ي پاكي، خلوص و صداقت يافت و زخم هاي بهترين دوستش را در جبهه مي شمرد! آن ها پس از مدتي به خانه هايشان بازگشتند. حميد، پدر از دست داده بود و بسيار بي قرار. ابراهيم در آن جا نيز صبوري اش آموخت... آن گاه ديگر بار به جبهه ها بازگشتند. حميد، توسط نامه اي خواهرش را براي حميد خواستگاري كرد و خود انگشتر و يادگار پدر را به بهترين دوستش بخشيد... فرازي ديگر از داستان «كريمي» ره توشه ي عاشقي مان باد:

«فرزند 6 ساله ي ابراهيم در زمان شهادتش 10 جزء قرآن را حفظ بود. زهرا خواهر من و همسر وفادار او به كمك شوهر نيكوكارش حافظ كل قرآن بود... در قسمت آخر وصيت نامه اش نوشته:

زهراي من، همسر مهربان و فداكارم!

از تو تمنا دارم 10 جزء باقي مانده از قرآن را براي «كوثر» من معلم گردي. او بايد حامل كلام حق گردد. فكر و عملش با قرآن يكي شود. نماز خواندن را به او ياد بده، كه با خون و گوشتش درآميزد.

اي همراز من!

نماز و حجاب كوثر...»

كوشش «كريمي» را در طول هشت ماه براي گردآوري خاطرات شهيدان «حميد دوري» و «ابراهيم رحيمي» مي ستاييم و هماره مديون شهيدانيم. باشد تا هرگز شرمنده شان نگرديم!



[ صفحه 326]



كريمي، شكوه

استان: كردستان

شهرستان: سنندج

تاريخ تولد: 1361

ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه

عنوان اثر: آن گاه كه نماز مي خوانم

موضوع: آن گاه كه نماز مي خوانم

قالب: ادبي

«... ديروز هنگام نماز، قول دادم شقايق باشم؛ نه! شقايق مي خواست من باشد.

ما مي خواستيم از پله ي ربط، بالا رويم.

ما مي خواستيم شهري از نيايش و ارتباط بسازيم.

ما مي خواستيم در حس تو، باور شويم.

ما مي خواستيم روي سجاده ي عشق، غرق احساس روييدن شويم.

محبوب من!

آن گاه كه نماز مي خوانم، گوش به آواي سبز عشق مي سپارم.

من، پرواز زمزمه هاي وصلم و راز نيايش را مي دانم.

من، پر از حس رياضتم.

من، پر از شوق عبادتم.

قبله كجاست؟ من از تولد يك حادثه آمده ام.

قبله كجاست؟ من از خاطره ي عارفي در باران، من از نگاه آبي آسمان، من از زمين عبادت آمده ام.

من از سرزمين شوق و ضيافت مهر آمده ام...

مرا به سوي قبله، رهنمون شويد.»

فرازي ديگر را، مرور مي كنيم:

«هر روز، پنج بار طلوع حس هاي زيبايم را به تكرار مي نشينم و آرزوهايم را به افق



[ صفحه 327]



قلب يك عارف مي سپارم.

تو را بايد در جدال زمان و حقيقت و دل يافت و من روزي پنج بار، تو را اين گونه يافته ام.

و نصيب من از اين همه يافتن، قلب عاشقي است كه هر روز پنج بار در روشني و ابديت به ميعادگاه مي آيد. با همه ي شوق و روشني اش.»



[ صفحه 328]



كريمي، علي رضا

استان: اصفهان

شهرستان: دهاقان

تاريخ تولد: 1353

ميزان تحصيلات: كارشناسي

عنوان اثر: نماز در نهج البلاغه

موضوع: نماز در نهج البلاغه

قالب: تحليلي

چكيده اي از مقاله ي «نماز در نهج البلاغه» را، مرور مي كنيم:

«نماز؛ ستون دين: خدا را، خدا را، كه برپاداشتن نماز را از ياد نبريد؛ زيرا نماز، ستون دين شماست. اوقات نمازهاي پنج گانه: نماز ظهر را... كه آفتاب، ميل به طرف مغرب كند... و نماز عصر... كه آفتاب در پاره اي از روز هم چنان روشن است. نماز مغرب را... سرخي در مشرق نيست و عشا را، وقتي كه شفق ناپديد شود... و نماز صبح... كه اگر كسي را در آن روشني ديد، بشناسد.

نماز؛ فريضه ي الهي؛ بزرگ ترين وزنه ي علمي و بينش اسلامي و طلايه دار معنوي علي (ع) چگونه درباره ي نماز، اين فريضه ي بزرگ الهي، سخن مي گويد.

نخستين نمازگزار: من نخستين كسي بودم كه به پيامبر ايمان آوردم... و بر فطرت يكتاپرستي، متولد شدم.

وقت شرعي نماز: نماز را در اوقاتي كه براي آن ها تعيين شده، به پاي دار...

همراه با فرشتگان: نمازگزاراني كه به ركوع مي پردازند، هم صف و هم آهنگ با فرشتگان الهي اند، بلكه با همه ذرات عالم وجود، كه به تسبيح خداي سبحان مشغولند.

يكي بودن ظاهر و باطن در عبادات: كسي كه در ظاهر و باطن يكسان و گفته و عملش هماهنگ باشد، امانت الهي را، ادا كرده، عبادت را خالص انجام داده است.

نيت سالم در عبادات: عده اي خدا را به اميد بهشت مي پرستند. عبادت تاجران... برخي از ترس دوزخ... عبادت بردگان... اما آزادمردان، خدا را به سپاس نعمت هايش



[ صفحه 329]



عبادت مي كنند.

نيت در نماز: اگر خداوند هم بر معصيتش وعده ي عذاب نداده بود، بر انسان لازم بود به خاطر تشكر از نعمت هاي او، نافرماني اش را نكند.

فلسفه ي نماز و عبادت: نماز را براي پاك ساختن از تكبر و...

سجده ي نماز: سجده ي اول، يعني خاك بودم و چون سر از سجده برمي داري، يعني از خاك به دنيا آمدم. سجده ي دوم، يعني دوباره به خاك برمي گردم و سر برداشتن از آن يعني در قيامت از قبر برمي خيزم و محشور مي شوم...»

«كريمي» پژوهش خويش را با مقدمه اي كوتاه آغاز كرده و با فهرست منابع و مآخذ، پايان داده است.



[ صفحه 330]



كريمي، فروغ

استان: اصفهان

شهرستان: نجف آباد

تاريخ تولد: 1360

ميزان تحصيلات: دانشجو

عنوان اثر: آن گاه كه نماز مي خوانم

موضوع: آن گاه كه نماز مي خوانم

قالب: ادبي

«فصلي از غروب خورشيد رسيده بود.

آسمان، مجروح، و زمين، خونين.

خزان بود؛ خزان وجود.

زاغ ها، نوحه سرايي، بر دفن خورشيد در پشت ابرها مي كردند.

نه! نوحه سرايي زاغ ها، بر حشر شب نبود...»

اما اين دفتر، اشعار و متوني ادبي از «كريمي» را دربرمي گيرد؛ اشعاري در قالب هاي مختلف شعري، كه نشانگر ذوق وافر وي و در سرودن است و متوني خواندني، كه با پشتوانه اي مطالعه ي آثار ادبي كهن و معاصر، مي تواند خواندني تر شود.

«سحر بود. زمين بود و سحر بود و نسيم. نسيم بود و اذان.

چه زيبا، گلبانگ تكبيرةالاحرام، مناره هاي ده را، آذين بسته است.

و زمين به بانگ رساي «الله اكبر» آراسته شد...»



[ صفحه 331]



كريمي، مريم

استان: قزوين

شهرستان: قزوين

تاريخ تولد: 1360

ميزان تحصيلات: دانشجو

عنوان اثر: نماز در سيره ي ائمه (ع)

موضوع: آزاد

قالب: تحليلي

در اين پژوهش مي خوانيم:

- بخش اول؛ نماز در نهج البلاغه

الف: ارزش و اهميت نماز در نگاه فرهنگي

ب: ارزش نماز در نگاه سياسي

ج: ارزش پيشتازي در نماز

د: تأكيد بر اوقات نماز

ه: اهميت نماز جمعه

و: قبول نماز و روزه

ح: نماز بر جنازه ي اعداميان

بخش دوم؛ حضور قلب در نماز

بخش سوم؛ در فضيلت نماز جماعت

بخش چهارم؛ ترك نماز از روي عمد

اين پژوهش با مقدمه ي مؤلف و پيام مقام معظم رهبري، آغاز مي شود و با فهرست منابع و مآخذ، پايان مي يابد.



[ صفحه 332]



كريمي، مريم

استان: خوزستان

شهرستان: باغ ملك

تاريخ تولد: 1361

ميزان تحصيلات: دانشجو

عنوان اثر: لحظه هاي ترديد

موضوع: آزاد

قالب: ادبي

«اي عشق! تويي بهانه ي اشك هايي كه در دل شب، بر خارها جاري ست.

تويي بهانه ي پرواز كبوتران عاشق، به سوي ديار سرسبز اميد.

تويي بهانه ي خسته دلالي كه به اميد وصال، با فراق، سازش مي كنند.

تويي بهانه ي نذر عاشقان عارف دلباخته.

تويي بهانه ي گام هايي كه به سوي صفا و عرفان، برداشته مي شود...

معشوق من! تويي بهانه ي همه چيزم.

تويي بهانه ي تغزلي عاشقانه، براي معشوقي جاودانه.

تويي بهانه ي ياد يار، سرود سبز ديدار.

تويي بهانه ي پرش روح از زمين دلگير، به فضاي باز معنويت.

آن جا كه نام ها به پايان مي رسد، و نواها به انجام؛

آن جا كه قدم ها از راه مي مانند، و پاها از توان؛

آن جا كه چشم ها از تشخيص تهي مي گردند، و گوش ها از تمايز؛

آن جا كه دل ها خسته مي شوند، و تلاش ها خاموش؛

آن جا كه اراده ها نزول مي يابند، و وجودها ركود؛

آن جا كه آهنگ زندگي ها به فرود مي رسد، و عشق ها عقب نشيني مي كنند؛

آن جا كه انديشه ها دچار لغزش، و تدبيرها محو مي گردند؛

هم آن جا:



[ صفحه 333]



سيمايي تابناك با مركب نور به اوج مي تازد و بر پيشاني تعالي بوسه مي زند...»

نمازي كه مي خوانم، كرانه ي غيب، افق تجلي، به امامت رؤيا، نيايش كاران، باغچه ي فطرت، ورزش نداها، عشق گم شده و چند قطره حقيقت، عناوين متون ادبي اين دفتر است، كه از آثار نويسنده و شاعر بزرگ معاصر «احمد عزيزي» گردآوري گرديده است:

«همراه با نخستين فوج پرستوها، كه از فلات پيامبران مي آيند و نخستين دسته كبوتران، كه زادگاهش ييلاق هاي زيتون است، آمده ام، محبوب من!

من در سالي كه بادهاي سرخ مي وزيد، در آبادي خسوف، كنار مشتي سفالينه به دنيا آمدم. مادرم از پستان آهوان شيرم نوشانيد و پدرم گاهواره ي مرا در دوره ي كتيبه ها آويخت... گويا پرنده اي بازمانده از قافله ي اساطيرم، يا آبگينه اي كه در آستانه ي اسكندر فروريخته است، يا شايد انگشتر پيروزه اي هستم، كه در نبرد خندق، سلمان را به ياد نياكان انداخت.

اما من در خاكبازي غربت، در كوچه هاي جذام خيز تنهايي، با همبازيان سرگرداني ام بزرگ شدم. اندك اندك خصايص باستاني ام گل مي كرد و شفيره ي اساطير بر سر شاخه هاي تأملم شكوفه مي گرفت. پدرم از نهر وبا گرفته ي عفونت، قوطي هاي خالي كنسرو، صيد مي كرد و مادرم از نيستان تنهايي، جاجيم شكايت مي بافت و من هم چنان از بركت خشكسالي، قد مي كشيدم...»

الهام گرفتن و حتي تقليد از آثار ادبي بزرگان، چندان براي شاعران و نويسندگان جوان، غيرطبيعي نيست! اما بايد كوشيد به تكنيك ها و شگردهاي زباني آنان نيز پي برد و خود صاحب سبكي مستقل و زباني جداگانه گرديد. به اميد آن روز.



[ صفحه 334]



كريمي پور، هادي

استان: كرمانشاه

شهرستان: كنگاور

تاريخ تولد: 1361

ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه

عنوان اثر: نماز

موضوع: گوناگون

قالب: ادبي- تحليلي

- نماز، حضور در برابر قدرت مطلق جهان هستي است.

- نماز، سرود يكتاپرستي و سرود فضيلت و پاكي است.

- نماز، دژ محكمي براي پناه بردن به خوبي ها از شر بدي ها و پليدي ها است.

- نماز، غبارروبي از چهره ي دل و صيقل دادن روح است.

- نماز، معرف معرفت آدمي است.

- بندگي، لازمه ي سعادت مند شدن؛ايمان لازمه ي بندگي،و نماز لازمه ي ايمان است.

- نماز، آزادي از بند مطالبات جسم و جان است.

- نماز، سكوي پرتاب انسان از زمين به عرش است.

- بزرگ ترين آمر به معروف و ناهي از منكر، نماز است.

- نماز، خواسته ها و ناخواسته هاي انسان را به خير و خوبي، سوق مي دهد و از شر و بدي بازمي دارد.

- هستي براي انسان آفريده شده و انسان براي عبادت آفريدگار.

- ريشه ي عبادت، معرفت و محبت است و اين دو عنصر پاك و نيكو، يافت نشود، مگر اندر نماز.

- نماز، اعلام بندگي در برابر قدرت نامتناهي ابدي و زيربار نرفتن در مقابل طاغوت هاي هوس است.

- نماز، نشستن بر سر مائده هاي معنوي پروردگار است و چه فيض بزرگي است اين حضور.

- نماز، ارمغان بندگان است به حضرت بي نياز سبحان.

- نماز...



[ صفحه 335]



كشاورز، سميه

استان: اصفهان

شهرستان: اصفهان

تاريخ تولد: 1361

ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه

عنوان اثر: آن گاه كه نماز مي خوانم

موضوع: آن گاه كه نماز مي خوانم

قالب: ادبي

«كشاورز» مقاله ي ادبي كوتاهي براي ما ارسال كرده كه بخشهايي از آن را با هم مرور مي كنيم:

«ميان من و معبودم، فاصله اي نمي بينم. سبكبال و آزاد و رها از هر قيد و بندي، از هر دغدغه ي خاطري، استوار بر ذكر «لا اله الا الله» به ميهماني حضرت حق مي شتابم.

با قدم هايي لرزان، آرام- آرام به سوي ديار حق، ره مي سپارم. زيبايي از هر سو، باريدن مي گيرد...

خداي من، رؤوف و مهربان هم چون هميشه ميزبان من است...»



[ صفحه 336]



كشاورز، محبوبه

استان: فارس

شهرستان: شيراز

تاريخ تولد: 1355

ميزان تحصيلات: دانشجو

عنوان اثر: آشتي

موضوع: گوناگون

قالب: ادبي

در اين مجموعه مي خوانيم:

- نماز؛ نردبان مؤمن

- نماز؛ سرود ملي

- درس اول؛ قيام

- درس دوم؛ الله اكبر

- درس سوم؛ اشهد ان لا اله الا الله

- درس چهارم؛ اشهد ان محمدا رسول الله

- درس پنجم؛ اشهد ان عليا ولي الله

- حي علي...

«هر روز صبح كه مي شود، جهان كه از خواب بيدار مي شود، انگار ندايي از درون زمين، شعاع هايش را به همه ي درون ها مي رساند؛ درون گنجشك ها، كلاغ ها، سنگريزه ها، قطره هاي آب، علف هاي ترد باغچه، كاكتوس هاي بيابان ديده ي صبور، درخت ها، برگ ها و... همه ي ساكنان زمين را بيدار مي كند. همه اين ندا را مي شناسند. آشناي هر روز و همه روزه ي صبح است. همه در درون خود، در بهترين نقطه ي آن، اتاقكي دارند، كه در آن، حصيري گسترده اند، ديوارهايش گلي است، سقفش از جنس هواست. گاهي ابري و گاهي صاف، دنج است و جان مي دهد براي زمزمه هاي بين الطلوعين. در اين سرا، خالق خود را مي ستايند...»



[ صفحه 337]



«كشاورز» با الهام و بهره گيري از اسرارالصلوة، الهي نامه، تاريخ اسلام در آثار شهيد مطهري، جاذبه و دافعه ي حضرت علي (ع)، حبيب و محبوب، خط سبز سلوك، روايت محرم، شاعر قاصدك ها، گوهري كه مي ماند، مكارم الاخلاق، نگاهي دوباره به سيماي پيامبر (ص)، نماز در نهج البلاغه، از ژرفاي نماز، نيايش و برخي منابع ديگر، و نيز تصحيح و بازخواني نوشتارش توسط خانم «اميري»، مجموعه اي خواندني فراهم آورده و آن را به والدين خويش كه اولين بذرهاي آشتي با خدا را در دلش كاشتند، تقديم كرده است:

«درهاي آسمان، گشوده شد؛

فرشتگان بر خاك افتادند،

و ندايي از آسمان برخاست... باز هم آشتي كنان:

«تو چه بخواهي، چه نخواهي، بايد از اين كوچه بگذري.

با طراوت بگذر. دعا كن غروب باران ببارد.

اول كوچه، اولين قدم را كه برمي داري نيت كن. نيت كن كه با هر قطره ي باران، غسل طهارت كني و بعد آخر كوچه، صحنه ي غريبي است.

اخلاص، در كفه ها و دانه هاي باران در كفه ي ديگر.

هر قطره كه با اخلاص باشد، تو، هي رهاتر مي شوي...»

نگاه خسته ي من، باز زير باران ماند

دل شكسته ي من نيز در خيابان ماند

و باز، حسرت يك روز با تو بودن مرد

و صورت من... زير دست، پنهان ماند...»



[ صفحه 338]



كعب عمير، احمد

استان: خوزستان

شهرستان: شوش دانيال

تاريخ تولد: 1360

ميزان تحصيلات: حوزوي

عنوان اثر: سيره ي عبادي امام علي (ع)

موضوع: سيره ي عبادي امام علي (ع)

قالب: تحليلي

«راستي چه كسي مي تواند امام علي (ع) را در همه ي ابعاد، آن گونه كه هست بشناسد؟ ما كه مجبوريم و در بند ماديت اسير، كجا مي توانيم كيفيت عبادت علي (ع) را دريابيم؟ جز آن كه بگوييم عابدترين بندگان خدا بود. چگونه تقوا و ايمان و ايثار علي (ع) را دريابيم؟ جز آن كه بگوييم او نخستين ايمان آورنده پس از رسول خدا (ص) است و تاريخ، شاهد صدق و پايداري او بر دين خدا بوده و هست. او كه با قوه ي رباني، در خيبر را از جاي بركند، ما چگونه مي توانيم به حقيقت شجاعتش پي ببريم، جز آن كه بگوييم مرد ميدان جهاد بود و صحنه ي خونين بدر و احد و خيبر و... گواه اين ادعا است. آري، او دري گران بهاست از خزانه ي غيب الهي، كه شناختش را، كسي غير از خدا و رسولش سزاوار نيست...»

ولادت مولا علي (ع)، فضايل اميرالمؤمنين (ع)، علي (ع) را چگونه وصف كنيم؟، زهد و پارسايي مولا علي (ع)، عبادت اميرالمؤمنين (ع)، بي اعتنايي به دنيا، در كثرت جود و سخاوت مولا علي (ع)، عبادت اميرالمؤمنين، دلايل پيشگامي مولا، حب علي (ع) در قرآن و سنت، دشمن سازي مولا علي بن ابي طالب (ع)، در بيان احوال امام علي (ع) در شب نوزدهم ماه رمضان، و آخرين سخنان، عناوين برخي موضوعات و مطالب اين پژوهش، با الهام و بهره گيري از سرچشمه ي زندگي امام علي (ع)، آشنايي با زندگي پيشوايان، علي (ع) چهره ي درخشان اسلام، فرازهايي از مناجات هاي ائمه ي معصومين (ع)، منتهي الآمال، سيره ي پيشوايان، جاذبه و دافعه ي علي (ع)، علي (ع) در



[ صفحه 339]



مدينه، و پيشواي اول است.

«در لحظه هاي واپسين به فرزندان و بستگان و به همه ي مسلمانان چنين وصيت فرمود:

شما را به پرهيزكاري سفارش مي كنم و به اين كه كارهاي خود را منظم كنيد و هماره در انديشه ي اصلاح بين مسلمانان باشيد. يتيمان را فراموش نكنيد. حقوق همسايگان را مراعات كنيد. قرآن را، برنامه ي عملي خود قرار دهيد. نماز را بسيار گرامي بداريد؛ كه ستون دين شماست...»



[ صفحه 340]



كفايتي، الهه

استان: اصفهان

شهرستان: گلپايگان

تاريخ تولد: 1366

ميزان تحصيلات: مقطع راهنمايي

عنوان اثر: نماز و چهارده معصوم (عليهم السلام)

موضوع: آزاد

قالب: تحليلي- ادبي

«نماز، بلندترين فرياد نهي از منكر است،

اگر گوش جان را، پنبه ي غفلت نگرفته باشد.

مگر نه خسته از اين روزگار چركيني؟

و پاي بسته به اين زندگاني دلگير؟

بيا سحرگاهان،

خزان خسته دلي را،

به عطر ياد و شميم دعا، چون گلشن كن.

بيا به زمزمه ي ياد يار، در دل شب

درون تيره ي خود را چو روز، روشن كن.

تو را كه مانده چنين بي پناه و دلگيري

به جز خداي جهان، هيچ تكيه گاهي نيست.

شب است و خلوت محراب و يك اجابت ناب

و سجده اي پر اشك

و ديده اي بيدار

و توبه اي بر لب

به پيش پاي تو، اي اشتياق سبز و جوان!

به جز نيايش و راز و نياز، راهي نيست.



[ صفحه 341]



دلت به فروغ نماز، روشن باد.»

14 فصل پيرامون نماز 14 معصوم (ع) از منابعي هم چون پرورش روح، حبيب و محبوب، عرفان اسلامي، پرستش آگاهانه، نماز و چهارده معصوم (ع)، جامع آيات و احاديث موضوعي نماز و...



[ صفحه 342]



كلهري، نفيسه

استان: قم

شهرستان: قم

تاريخ تولد: 1361

ميزان تحصيلات: مقطع راهنمايي

عنوان اثر: آن گاه كه نماز مي خوانم

موضوع: آن گاه كه نماز مي خوانم

قالب: داستان بلند

«با صداي «اللّه اكبر» پدر عمامه اش را بر سر گذاشت و در حالي كه مرا هم براي رفتن به مسجد تشويق مي كرد، از اتاق خارج شد. به طرف آشپزخانه رفتم. حوصله نداشتم. مادر، شير آب را كمي باز كرد. هر دو وضو گرفتيم. من لباس هايم را پوشيدم و مادر، جلوتر از من از خانه خارج شد. به مسجد محل، علاقه ي زيادي نداشتم. فكر مي كردم زيادي ساده است و با فرش هاي كهنه و معماري قديمي، جلوه ي چنداني ندارد...»

داستان «كلهري» از «رضا» مي گويد، و رضا از ديگر شخصيت هاي داستان:

«پدر، امام جماعت مسجد محل بود. او هشت سال جنگ را در جبهه سر كرده، جزء جانبازان هفتاد درصد محسوب مي شد. او بر اثر موج انفجار، آسيب ديده بود. تا آن جا كه مي دانم در زمان حكومت پهلوي هم در اثر شكنجه با شعله ي آتش، قسمت هايي از بدنش سوخته... در زمان جنگ، من و مادر و خواهر كوچكم به تنهايي زندگي مي كرديم؛ چرا كه همه ي اقوام ما، در اهواز بودند و ما به علت كار پدر به شهر مقدس قم منتقل شديم. ماه هاي آخر جنگ، پدر مجروح شد. دو سه ماه تحت معالجه قرار گرفت. در اين مدت، مادربزرگ و عمه به علت فرهنگي بودنشان توانستند انتقالي به قم بگيرند و به اتفاق پدربزرگ پيش ما آمدند.

مادرم معلم رياضي بود و دو خواهرم مريم و زهره كه از من كوچك تر بودند، در مدرسه اي كه مادر در آن تدريس مي كرد. درس مي خواندند...»

و پدر، با تمام زخم ها و دردهايش در انديشه ي فرزندانش بود:



[ صفحه 343]



«روزي، پدر با يك كارتن پر از كتاب وارد اتاق شد. با عجله كتاب ها را از جعبه درمي آورد و در قفسه مي چيد.

- پسرم! تو به تكليف رسيده اي. به نظرم آمد به اطلاعات بيش تري در مورد نماز و روزه نياز داري. سعي كن تابستانت را صرف مطالعه ي اين ها بكني.»

و «رضا» چندي بعد، وقتي پدر رفت، به گفته هايش مي انديشيد:

«پسرم! لحظه ها را غنيمت بشمار. لحظه اي از دور و برت غافل مباش. هر كاري كه مي كني به ياد خدا باش. در همه ي كارهايت اول وضو بگير. با همه دوست باش و به ديگران در هر كاري كمك كن.»

و پس از مراسم اربعين پدر، نامه اي را كه او دو روز قبل از فوتش نوشته بود، به رضا سپرده شد:

«از اين كه پسري چون شما دارم، بسيار خرسندم. به خواهران كوچكت در همه ي ابعاد زندگي كمك كن و... مادر و خواهرانت را به تو مي سپارم.»



[ صفحه 344]



كمال زاده، مليحه

استان: يزد

شهرستان: يزد

تاريخ تولد: -

ميزان تحصيلات: -

عنوان اثر: نماز

موضوع: آزاد

قالب: ادبي

«غرق در خود بودم؛ آن قدر كه از تو غافل.

روي ايوان ماديات نشسته بودم،

كتاب دنيا را ورق مي زدم،

كه از دوردست ها، آوايي شنيدم؛ دل نشين و خوش آهنگ.

سرانجام ديدمت!

همان طور كه حدس مي زدم بودي؛ لطيف و مهربان!

به كنارت آمدم.

اشك از چشمانم جاري بود؛

چه احساس زيبايي!

اشاره كردي!

جلوتر آمدم.

سفره اي گسترده بود.

كاسه اي قرآن، و نان معرفت!

چشم هايم را بستم، تا بتوانم بيش تر و بهتر بشنوم.

بر سجاده نشستم.

كتاب را گشودم:

الا بذكر الله تطمئن القلوب.»



[ صفحه 345]



كمالي شريف آبادي، سميه

استان: كرمان

شهرستان: راور

تاريخ تولد: 1358

ميزان تحصيلات: حوزوي

عنوان اثر: نماز

موضوع: آزاد

قالب: تحليلي

«نماز، بهترين نردبان قرب، چشمه ي جوشان خير و بركت، كليد گشايش مشكلات، شست و شو دهنده ي دل و برترين شعار پيامبران و امامان (ع) است. در سرلوحه ي دستورهاي هدايت گرانه ي الهي و سخنان معصومين (ع)، معراج مؤمن، نماز قرار دارد؛ دستوري كه همه ي انبيا (ع) به آن سفارش كرده اند و وسيله ي شكر و سپاس و مايه ي پاكي و سعادت است.»

روحيه ي عبادت، ميانه روي در عبادت، مديريت در عبادت، اسرار و آثار نماز، نمازهاي پنج گانه، نماز و صداقت، نماز و تجملات، نماز و آرامش، نماز يعني ايمان، نماز و اخلاص، نماز و بزرگي خدا و ثمره هاي نماز، عناوين برخي مطالب اين پژوهش، با الهام از آثاري هم چون تفسير نماز، يكصد و چهارده نكته درباره ي نماز، جامع روايات و احاديث نماز، نماز در نهج البلاغه، از ژرفاي نماز، نهج البلاغه، نهج الفصاحه، فلاح السائل، علوم اليقين، بحارالانوار، شهاب الاخبار و برخي منابع ديگر و ياوري استاد ماشاءالله كاربخش راوري است.

باشد روزي، نام «كمالي» را در زمره ي نويسندگان بنام حوزوي بخوانيم.



[ صفحه 346]



كمراني، مريم

استان: اصفهان

شهرستان: نجف آباد

تاريخ تولد: 1363

ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه

عنوان اثر: آن گاه كه نماز مي خوانم

موضوع: آن گاه كه نماز مي خوانم

قالب: ادبي

«و سحرگاهان كه انسان، ديد خود را از ديو مندرس خواب مي گيرد و پلك هايش را از هم مي گشايد، نگاهش چنان به آسمان گسترده و زيباي شب، گره مي خورد، كه انگار دوستي قديمي و زيبا را مي نگرد.

صداي سلامش به آسمان مي رسد و آسمان، بوسه اي را با نسيم به گونه هايش تقديم مي دارد. خورشيد هنوز غريبي مي كند؛ چون ماه در آسمان است! نمي دانم چرا اين دو از يك ديگر مي گريزند!

بايد برخاست؛ وقت عاشق شدن و دل را به عشق سپردن است.

وقت است كه رو به سوي دوستي بزرگ تر كرد و حمد و سپاس نمود.

بوي گل هاي محمدي در باغچه ي هميشه سبز خانه پيچيده است.

صداي برگ هاي روي زمين، سكوت هولناك شب را درهم مي شكند.

آب، بوي اميد و طراوت دارد...

اينك رو به سوي يكتاي عشق مي ايستم و عظمت و جلالش را مي ستايم...

خلوت سحرگاه من از دست مي رود.

خورشيد- ديگربار- ظهور مي كند و قدم به ايوان خانه مي نهد.

سپيده مي دمد.

دست هايم چقدر خالي مي شود!

و فرشتگان به عرش بازمي گردند.»



[ صفحه 347]



كنجوري، محمدعلي

استان: كرمانشاه

شهرستان: كرمانشاه

تاريخ تولد: 1364

ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه

عنوان اثر: نماز؛ هويت انسان مسلمان

موضوع: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان

قالب: تحليلي

«اولين فريضه اي كه پيامبر اكرم (ص) براي امت آورد، نماز است و آخرين فريضه اي هم كه تا هنگام مرگ از مكلف ساقط نمي گردد و موظف است آن را به نحو احسن به جا آورد، نماز است. اول چيزي كه طبق روايات، پس از مرگ از مسلمان مي پرسند، نماز است؛ كه هرگاه مقبول افتد به ساير اعمال، توجه مي نمايند و اگر نماز قبول نشود، به ساير اعمال توجهي نمي گردد.

نماز، ستون دين ما، معراج مؤمن، پيكار با شيطان، پيمان با خدا، رهايي از قفس نفس، پرواز به سوي حق، ميزان اعمال و نور چشم پيامبر اكرم (ص) است و بعد از نماز، دعا مستجاب مي گردد. نماز، تزكيه و تربيت است. نماز، بهترين شعار انبيا و اولياي گرامي ماست. نماز، عالي ترين وسيله ي راز و نياز با پروردگار جهانيان و برترين وسيله ي ارتباط مستقيم بنده ي مخلص با مولا و پروردگار مهربان است.

نماز از شرايع ديني است و رضاي پروردگار در نماز است. نماز، منهاج و صراط انبيا (ع) به سوي الله است... نماز، عظيم ترين عبادت هاي اسلامي است كه فرد و جامعه را به سوي صلاح و تقوا و پاكي و ايمان، پيش مي راند و مؤمنان را در مقابل كافران و مشركان و منافقان، قدرت و عظمت مي بخشد...»

نقش عبادت، ابعاد عبادت، انواع عبادت، توسعه ي عبادت، فلسفه ي عبادت، تلقي نهج البلاغه از عبادت، عبادت آزادگان، شب مردان خدا، نماز چيست؟، نماز در مكتب وحي، اهميت نماز، نماز و هجرت، نماز همراه با مردم داري، روح نماز، نماز و قيامت،



[ صفحه 348]



ترك نماز، و نماز و همراه هاي آن، عناوين برخي مطالب اين دفتر، با الهام از آثاري ارزش مند، هم چون راز نماز، پرتوي از اسرار نماز، سيري در نهج البلاغه، طهارت روح، گفتارهاي معنوي، چهل حديث درباره ي نماز و... است، كه با تقدير و تشكر مؤلف از والدين خويش و آقاي «عباس خرمك» و دبير گرامي، جناب آقاي «صادق حاتمي» همراه است.



[ صفحه 349]



كوهستاني، زينب

استان: خراسان

شهرستان: مشهد

تاريخ تولد: 1363

ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه

عنوان اثر: نماز

موضوع: گوناگون

قالب: داستان كوتاه

اين مجموعه شامل 3 داستان كوتاه است:

- داستان اول؛ نماز عشق

- داستان دوم؛ نماز شب در سنگر

- داستان سوم؛ فايده ي نماز

«كوهستاني» از دبيرستان شاهد «مهديه» با الهام از «روح نماز» و «نماز در آيينه ي تمثيل»، داستان هايي كوتاه نگاشته؛ با مقدمه اي چنين:

«ريشه ي همه ي آثار معنوي و اخلاقي و اجتماعي كه در عبادت است، يك چيز است:

ياد حق و غير او را از ياد بردن. ذكر خدا- كه هدف عبادت است- دل را جلا مي دهد و صفا مي بخشد و آن را آماده ي پذيرفتن حقايق مي كند.

هنگامي كه شب، مردان خدا نماز مي خوانند، فرشتگان آنان را در ميان گرفته اند. آن گاه كه خداوند را مي خوانند، بوي معرفت و گذشت الهي را استشمام و پس رفتن پرده هاي تاريكي را احساس مي كنند.

آنان كه شب هنگام از خواب، دوري جسته و شب زنده داري مي كنند، آن گاه كه سپاه خواب، حمله مي آورد و زمين را فرش و دست خود را بالش قرار مي دهند، به شب زنده داري و راز و نياز با خالق آسمان ها و زمين مشغول مي شوند.

نماز، گناهان را مانند برگ درختان مي ريزد و گردن ها را از ريسمان گناه، آزاد مي كند.»

باشد تا شاهد حضور هماره ي «كوهستاني» و آثاري پربار و خواندني از وي باشيم.



[ صفحه 350]



كوهي، مصيب

استان: گلستان

شهرستان: مينودشت

تاريخ تولد: 1362

ميزان تحصيلات: حوزوي

عنوان اثر: نماز؛ آينه ي دل

موضوع: آزاد

قالب: تحليلي

«نماز، شفابخش سينه هاست.

نماز، شاخص بندگي است.

نماز، شادي آفرين روح، در عالم برزخ است.

نماز، موجب آرامش دل هاست.

نماز، ياري كننده ي نمازگزاران است.

نماز، نويد بهشت، پاكي و رهايي است.

نماز، نزديك ترين راه به عرش است.

نماز، نواي بهشتيان است.

نماز، منشور عشق است.

نماز، منشور توحيد است.

نماز، ملاقات با خداست.

نماز، درس توحيد، رمز اخلاص و راز عبوديت است.

نماز، شرط قبولي ايمان است.

نماز، پلي به سوي رضوان است.

نماز، توشه ي آخرت است.

نماز، سرود آزادي است.

نماز، بيني شياطين را به خاك مي مالد.

نماز، نور چشم پيامبر (ص) است.

نماز، عرصه ي پرواز روح و خوديابي است...»



[ صفحه 351]



كهيايي، شهروز

استان: همدان

شهرستان: اسدآباد

تاريخ تولد: 1358

ميزان تحصيلات: ديپلم

عنوان اثر: نماز در نهج البلاغه

موضوع: نماز در نهج البلاغه

قالب: تحليلي

«يكي از جالب ترين و لطيف ترين مباحثي كه در كتاب با عظمت و بي نظير «نهج البلاغه» مشاهده مي شود، نماز و فلسفه و اسرار آن است. سراينده ي نهج البلاغه در حالي سخن از نماز و اسرارش مي گويد كه خودش با آن عشقبازي كرده، هنگام انجام آن، سر از پا نمي شناسد. علي (ع) در حساس ترين لحظات، نماز را اول وقت مي خواند و حاضر نبود لحظه اي آن را به تأخير بيندازد. از اين رو بررسي نماز از ديدگاه علي (ع) نخستين نمازگزار بعد از رسول خدا (ص) از اهميت ويژه اي برخوردار است؛ آن كس كه نماز در زندگي پربركتش حرف اول را زد و در تمام لحظه هاي حياتش جريان و سريان داشت؛ آن كس كه در خانه ي عبادت به دنيا آمد و در محراب عبادت به سوي معبود شتافت.»

«كهيايي» را به آشنايي با روش هاي تحقيق، تلخيص و نگارش فرامي خوانيم، تا در آينده اي نه چندان دور، شاهد ارائه ي آثاري پربارتر از وي و به قلمش باشيم. در اين گونه مقالات پژوهشي، بهره گيري از منابع دست اول، حرف اول را مي زند. هر چند معتقدم كه اين پژوهش به نوعي نيز مقاله اي ديني و معرفتي است، كه آن نيز جايگاهي بس والا دارد و متأسّفانه به جز معدودي نويسندگان متعهد معاصر، نتوانسته اند به اين گونه مقاله ها بپردازند و بيش تر در دام «تقليد» افتاده اند. بايد از اين دام ناگزير، گريخت و طرحي نوين براي تحقيق و پژوهش در قالب مقالات معرفتي و ديني ريخت. اين را «هنر» نام مي نهيم؛ هم آن چيزي كه «كهيايي» را بايد به انديشه وادارد، تا هربار زيباتر از بارهاي پيشين براي پسينيان بنگارد. به اين اميد، خوشدلم و در انتظار مي مانم.



[ صفحه 352]



كيخا، حكيمه

استان: سيستان و بلوچستان

شهرستان: زاهدان

تاريخ تولد: 1364

ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه

عنوان اثر: سيره ي عبادي امام علي (ع)

موضوع: سيره ي عبادي امام علي (ع)

قالب: تحليلي

در اين پژوهش مي خوانيم:

- چرا عبادت؟

- ابعاد عبادت

- مقايسه با عبادت اولياي خدا

- فلسفه ي عبادت؟

- اهميت اوقات نماز

- علي (ع) و انس با شب

«پرستش يك موجود برتر، در ذات بشر نهفته است. بشر از ديرگاه به دنبال معبودي بوده است تا تعلق خاطري به او داشته باشد و در حل مشكلات و مسايل خويش از وي ياري گيرد و به او توسل جويد. اين پرستش از يك حس برتر و فطرت پاك آدمي نشأت مي گيرد، كه در نهاد آدميان به وديعت نهاده شده است. اين حس و فطرت پاك البته در زمان هايي دچار تحريف شده، با خرافات دمساز گرديده است. زدودن غبار تحريف و خرافات از فطرت پاك انسان جز با تمسك به برنامه ي پيامبران و اولياي الهي ممكن نيست...

امام علي (ع) هم مرد عبادت است و هم مرد ميدان عمل و مبارزه. اميرالمؤمنين (ع) خود را از بند همه ي هواها و هوس ها رهانده است؛ يعني زاهدي به تمام عناست و هيچ گونه وابستگي و تعلق خاطري به ماديات ندارد...»

اين پژوهش با مقدمه ي مؤلف آغاز مي شود و با تقدير و تشكر از استاد، جناب آقاي «شريف لك زايي» همراه است.



[ صفحه 353]



كيوانلو، صغري

استان: خراسان

شهرستان: سبزوار

تاريخ تولد: 1365

ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه

عنوان اثر: نماز؛ نياز به درگاه بي نياز

موضوع: آزاد

قالب: تحليلي

اين پژوهش در 4 بخش تنظيم شده است:

- بخش اول؛ سابقه ي تاريخي نماز

- بخش دوم؛ آشنايي كودكان، با نماز

- بخش سوم؛ شوق وصال و درد فراق

- بخش چهارم؛ نمازهاي غيريوميه

در فراز پاياني تحقيق «كيوانلو» با عنوان «نماز؛ پرواز به ملكوت» مي خوانيم:

1. هدف از ساختن هواپيما، پرواز كردن است/ هدف از آفرينش انسان نيز پرواز به سوي خداست.

2. اگر فكر خلبان به كار پرواز نباشد سقوط مي كند/ نمازگزاري نيز كه فكرش به نماز نباشد، سقوط مي كند.

3. هرقدر هواپيما بهتر، پرواز بهتر/ هرقدر دل از محبت دنيا خالي تر، اوج بهتر.

4. برج مراقبت بايد اجازه ي پرواز دهد/ نماز بايد مورد پذيرش خدا باشد.

5. خلبان بايد سالم باشد/ قلب بايد از بيماري گناه، بري باشد...»

ياوران «كيوانلو» در اين پژوهش، مدير و دبيراني بزرگوارند:

- سركار خانم حسيني

- سركار خانم نعيمي

- سركار خانم دلبري


بازگشت