حرف (ف)
فاضلي پرور، اكرم
استان: همدان
شهرستان: بهار
تاريخ تولد: 1358
ميزان تحصيلات: --
عنوان اثر: سيره ي عبادي امام علي (ع)
موضوع: سيره ي عبادي امام علي (ع)
قالب: تحليلي
اولين نمازگزار، نماز بي روح، ترس از خدا و نماز شب، نماز و توبه، نماز در خانواده، نماز و عبادت احرار، كبرزدايي نماز، گناه زدايي نماز، اهميت نماز اول وقت، حق نماز، صبر و نماز، قدرشناسان نماز، نماز عيدين، فضايل نماز جمعه، نماز سحر، حضور قلب، روح نماز، نماز جماعت، شرايط امام جماعت، سفارش به شب زنده داري، سفارش به نماز، نماز پيامبر (ص)، دادن زكات در هنگام ركوع نماز، نخستين نمازگزار، توصيه ي علي (ع) به كميل، اهتمام علي (ع) به نماز اول وقت، نماز چيست؟ آيات اميدبخش، غرق در عبادت، عبادت در نخلستان، مناجات علي (ع) در نيمه شب، شب و علي (ع)، عاطفه به خدا، پيشواي پرهيزكاران، نماز خواندن در بيت المال، وضوي حضرت علي (ع)، نماز و معاد، و شهادت در حال نماز، عناوين برخي مطالب نوشتار «فاضلي پرور» و «كبري قمري وفا» از آثاري هم چون گنجينه ي حكمت، گل هاي نبوت، شكوفه هاي ميلاد، تاريخ اسلام، سيماي نماز در نهج البلاغه، طهارت روح، در قلمرو نياز، اسرار قلبي نماز، چهل داستان از نماز، در مكتب اميرالمؤمنين علي (ع)، مختصري پيرامون زندگاني حضرت علي بن ابي طالب (ع)، الغدير، بحارالانوار، نهج البلاغه و برخي منابع ديگر است.
در بخشي از مقدمه ي مؤلفان مي خوانيم:
«علي (ع) انساني هميشه در حال عبادت بوده و زيسته است؛ چه در هنگامه ي نماز و نيايش، چه در مزرعه و نخلستان، چه در ميدان زندگي و چه در صحنه ي نبرد و كارزار. او، عبدي نمازگزار بود و نه عابدي نمازخوان؛ كه نماز را جرعه جرعه با تمام وجودش در دل شب هاي كويري عربستان مي نوشيد و در بارگاه قدس الهي با طمأنينه اي عميق، خيمه مي زد و...»
[ صفحه 186]
فاضلي كبريا، حامد
استان: مازندران
شهرستان: بابل
تاريخ تولد: 1364
ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه
عنوان اثر: پژوهشي درباره ي نماز رزمندگان
موضوع: پژوهشي درباره ي نماز رزمندگان
قالب: تحليلي- ادبي
اين پژوهش در 2 بخش فراهم آمده است:
- بخش اول؛ آداب نماز رزمنده
- بخش دوم؛ تحولات نماز رزمنده
كشكولي از دانستني هاي مفيد، به نقل از آثاري خواندني، با قلم شيواي «فاضلي» فرارويمان است:
«يكي از همرزمان سردار شهيد مهدي باكري نقل مي كند: وقتي آقا مهدي در قبر دست ساخته ي خودش نماز شب مي خواند، در حال سجده آن قدر گريه مي كرد كه خاك گرم و خشك جنوب را به گل تبديل مي كرد.»
«فاضلي» نوشتار خويش را با وصف بسيجيان عاشق به نيت عشق مي بندد.
[ صفحه 187]
فاضلي مقدم، فاطمه
استان: كرمان
شهرستان: بم
تاريخ تولد: 1359
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان
موضوع: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان
قالب: تحليلي- ادبي
نماز با تمام عبادت ها مطرح شده است، نماز بهتر از جهاد است، نماز با ما سخن مي گويد، نماز در بيان ادبي قرآن، نماز و قرآن، نماز و آبرو، نماز و اصلاح فرد و جامعه، نماز و انتخاب دوست، نماز و نياز، نماز و طبيعت، نماز و اخلاص، نماز و آرامش، و نماز و راه يابي، عناوين برخي موضوعات اين مجموعه به نقل از آثاري خواندني است. بيش ترين حجم اين نوشتار، به نماز و انديشه منداني هم چون مهاتما گاندي، ويل دورانت، سرتوماس، مارس بوازر و... نيز داستان هاي نماز اختصاص دارد.
«حضرت موسي (ع) وقتي همراه همسر و فرزندش به سوي مصر بازمي گشت در بيابان صور و در آن تاريكي كه همسرش هم كمي بدحال شده بود، ناگهان از جانب طور، آتشي مشاهده نمود. روبه همراهان و خانواده اش كرد و گفت:
- شما همين جا بمانيد. من آتشي را ديدم؛ شايد شعله اي از آن براي شما بياورم و يا راهي پيدا كنم.
چون نزديك آن رسيد. درختي سبز ديد، شعله ور. چون نزديك رفت، نداي جانبخشي از سمت راست آن به گوشش رسيد:
- همانا من خداي يكتا، پروردگار جهانيان هستم. اي موسي! من پروردگار توام. كفش خويش را بيرون بياور. كه در سرزمين مقدس طور هستي و من تو را برگزيده ام. پس به وحي من گوش دار، كه من خداي يكتا هستم. كه معبودي جز من نيست. مرا پرستش كن و به ياد من نماز به پا دار.»
«فاضلي مقدم» را به بسيار خواندن، دعوت مي كنيم و آشنايي با روش هاي نگارش و تحقيق، تا آثاري ماندگار از خويش برجاي نهد.
[ صفحه 188]
فائض، محبوبه
استان: سمنان
شهرستان: سمنان
تاريخ تولد: 1361
ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه
عنوان اثر: دو ركعت عشق
موضوع: آن گاه كه نماز مي خوانم
قالب: تحليلي
«اي عزيز!
نماز، نه يك گل، كه گلزار عبادت است؛ چرا كه تكبير، تحميد، تعظيم، تسبيح، تحليل، تسليم، ركوع، سجود، قنوت، تشهد و قيام از گل هاي اين بوستان اند. پس به اين گلزار، درآي و خود را به گل هاي آن معطر ساز و از عصاره ي آن ها دل و جان خود را شفا بخش؛ كه اين عسل مصفا، شفابخش دل هاست.»
نيايش و پرستش، عبادت، امتيازهاي كلي عبادت، ابعاد عبادت، اهميت نماز، حق نماز، ويژگي هاي نماز، فوايد و فضايل نماز، نقش نماز در فراگيري معنويات و سازندگي، درس هاي سازنده از مكتب نماز، نقش شرايط نماز در پاك سازي جامعه ي اسلامي، آرامش خاطر در پرتو نماز، سخنان شيواي امام علي (ع) درباره ي نماز، گستردگي نماز در همه ي شؤون زندگي، اموري كه نماز را باطل مي كند، شكيات نماز، عواقب ترك نماز، ارزيابي وضع بي نماز، و آثار تربيتي نماز، عناوين برخي مطالب اين مجموعه به نقل از آثاري گران سنگ و ارزش مند است.
- نماز، لحظات صميمي گفت و گو با خداي مهربان است.
- نماز، فرصت پيوستن رودهاي سرگردان به درياي حقيقت است.
- نماز، پنجره اي به روشنايي است.
- «دو ركعت عشق»، اثري مشترك است از:
- محبوبه فايض
- سميه لتيباري
[ صفحه 189]
فتاح پور، مرضيه
استان: اصفهان
شهرستان: زرين شهر
تاريخ تولد: 1359
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: بحر بي ساحل رحمت
موضوع: گوناگون
قالب: ادبي- تحليلي
«آيا تاكنون كسي توانسته است عظمت نماز را در حريم كاغذ، با اشك غلتان قلم، وصف نمايد؟
شكوه اذان را، هنگام انتشار از مناره ي مسجد و گستره ي طنين آن در شهر را، هيچ هنرمندي توانسته تاكنون آشكار نمايد؟
آري، به درستي كه تنها كاري كه از عهده ي آدمي برمي آيد، اقرار و اعتراف به عجز و ناتواني است در مسير شناخته اين عظمت ملكوتي كه از سوي حق، دست كم روزي پنج بار به انسان ارزاني شده است.
آن گاه كه نماز مي خوانيم، بايد توجه داشته باشيم كه علاوه بر طهارت واقعي در ظاهر، پاكي جان و طهارت نفس بايد با داروي «توبه» هموار گردد، تا خداي ناخواسته در روز محشر، از آن دسته اهل دوزخي نباشيم كه به علت تسويف، مستحق عذاب شده اند.
مگر نه اين كه نماز، شباهت اهل خاك است با فرشتگان افلاك، از حيث صفوف منظمي كه نمازگزاران در نماز جماعت و فرشتگان در افلاك مي بندند؟ چرا ما، در اين شبيه سازي، شركت ننماييم و در وراي اين جسم خاكي، معمار روحي افلاكي براي خود نباشيم؟
از طرف ديگر، نمازي كه مي خوانيم، بايد از جهتي آكنده از خوف و ترس از مقام پروردگاري باشد، كه مبدأ حقيقي معرفت است و بدبخت، كسي است كه از اين معرفت، محروم و بي نصيب بماند...»
[ صفحه 190]
فتحي، علي
استان: آذربايجان شرقي
شهرستان: بناب
تاريخ تولد: 1360
ميزان تحصيلات: حوزوي
عنوان اثر: نماز
موضوع: گوناگون
قالب: ادبي
در اين مجموعه ي ادبي مي خوانيم:
- نماز؛ تعبد روح در انديشه ي نياز
- مسجد؛ رستنگاه عروج
- آن گاه كه نماز مي خوانم
- علي (ع) و دنياي او
- نماز شهيدان
- نماز خلوت شب
- شكوه ي نياز در پرتو نماز
- خلوتكده ي دل در نماز وداع
- نواي سبز عشق
- طريق عشق
«كهكشان شهادت، ميعادگاه ناله هاي سواران سحر است؛ محراب قيام سرخ شقايق ها در ليالي تار، بر سجاده ي عشق...
دريادلي را مي بينم كه در پشت خاكريزها، زير باران آتش، قنوت نماز تنهايي اش دعاي كميل علي (ع) است. مي خواهد با گوهر اشك زلال خويش، مهر بوتراب را بر صحيفه ي دلش حكاكي كند. آري، نظاره گر مصليان عبوديت در محفل دلسوختگان و غريبستان وصالم، كه راه و رسم عشقبازي را در پهنه ي هستي، با قصه ي مستي، عجين ساخته اند...»
«فتحي» قلمي توانا دارد و مي تواند فاتح هميشه ي دل ها باشد!
[ صفحه 191]
فتوحي اردكاني، زهرا
استان: يزد
شهرستان: اردكان
تاريخ تولد: 1360
ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه
عنوان اثر: نماز در آيينه ي شعر
موضوع: گوناگون
قالب: ادبي
«نماز، اكسير پرواز است؛ اگر كسي در دل، عشق پرواز دارد، مي تواند با كم ترين هزينه و بيش ترين حضور قلب، خود را تا آن جا برساند كه هيچ پرنده و دست ساخته ي آدمي به آن جا نرسيده و نخواهد رسيد، جز آنان كه با نمازند، با نماز مي ميرند و با نماز، محشور مي شوند. در نماز، رازي هست كه هر بنده اي به آن دست يابد، از پرهيزكاران بوده و هست. آنان كه پي به اين راز بي نهايت مي برند، خواهند توانست از نعمت هاي خداوند، حداكثر استفاده را ببرند و از روي بندگي، طاعت و عبادت خداوند (عزوجل) را به جا آرند...»
«اردكاني» بايد فنون شعر و ابزار و عناصر سرودن را جدي بگيرد. او مي تواند از محضر بزرگان ديار خويش بهره ها برگيرد و با حضور در محافل ادبي، تجربه اندوزد.
باشد تا ديگر بار مجموعه اي درخور و شايسته را از او شاهد باشيم.
امشب از آيينه ها، غم مي چكد
از درون سينه ها، غم مي چكد
گَرد غم بر روي چشمانم نشست
گريه آمد، باز لبخندم شكست
گريه كردم، دردهايم كم نشد
گريه هم، بر زخم من، مرهم نشد
گريه ام چشم كسي را، تر نكرد...
[ صفحه 192]
فخار، الهام
استان: قم
شهرستان: قم
تاريخ تولد: 1361
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: راز عشق
موضوع: نماز در نهج البلاغه
قالب: تحليلي
«خداوندا! در باغ دل هامان، نهال عشق و محبت بنشان، انوار معرفت را بر ما به حد كمال، رسان و شيريني عفو و بخشش و لذت آمرزش خويش را به ما بچشان.
خدايا! درهاي رحمتت را بر روي بندگان موحدت مبند و مشتاقانت را از مشاهده ي جمالت در حجاب محرومي نيفكن.
خدايا! اگر گناه از من زشت است، عفو از تو زيباست.
الهي! هر چند گنهكاريم، تو غفاري. هر چند ما زشتكاريم، تو ستاري.»
آشنايي با نهج البلاغه، دنياي عبادت، نخستين نمازگزار، نماز در نظر علي (ع)، اولين شهيد محراب، اهميت نماز، وقت شرعي نماز، نماز جماعت و رعايت حال نمازگزاران، نماز جمعه، ترس از خدا و نماز شب، نماز شب ياران پيامبر و علي (ع)، جايگاه والاي نماز، بالاتر از نماز، حق نماز، ياد حق، قدرشناسان نماز، درمان اخلاقي، نماز در خانواده، كبرزدايي نماز، گناه زدايي نماز، نماز و توبه، نماز و معاد، نماز و عبادت احرار، اعتدال در نمازهاي مستحبي، ركوع طولاني، زكات در حال ركوع، نماز بي روح، نماز و رفع ناراحتي، نماز حضرت علي (ع) و توشه ي راه، عناوين برخي مطالب اين مجموعه به نقل از طهارت روح، تفسير نماز، حكايت هاي شنيدني، نماز و عبادت امام علي (ع)، راز نماز در نهج البلاغه، نماز در نهج البلاغه، و برخي آثار ديگر است.
«هرگاه مي خواهم قلم را در اوج كمالات حضرتش به پرواز درآورم، مي بينم و اژه ها و كلمات، قدرت پر و بال دادن به قلم را ندارند و من يقين دارم كه احاطه پيدا كردن به تمام امتيازها و سخنان اين امام همام درباره ي نماز از قدرت بشر و قلم و بيان، بيرون است؛ زيرا حضرت به سان دريايي است بي كران، كه انسان هر چه بكوشد به ساحل نمي رسد و كسي نيز نمي تواند به عمق آن، پي ببرد.»
[ صفحه 193]
فخار، مهدي
استان: قم
شهرستان: قم
تاريخ تولد: 1353
ميزان تحصيلات:كارشناسي ارشد
عنوان اثر: سيره ي عبادي امام علي (ع)
موضوع: سيره ي عبادي امام علي (ع)
قالب: تحليلي
دلايل پيشگامي علي (ع) در اسلام، فعاليت هاي اميرمؤمنان در دوران خلَفا، دنياي عبادت از ديدگاه نهج البلاغه، عدل علوي، ديدن خدا هنگام عبادت، عابدترين مردم، محبوب ترين مردم، گفت و گوي علي (ع) با خورشيد، عشق ورزيدن به عبادت، صبر و حلم علي (ع)، سخاوت و ايثار علي (ع)، زهد علي (ع)، جوانمردي علي (ع)، عطوفت علي (ع)، تواضع و فروتني علي (ع)، عزت و آزادگي علي (ع)، علي و كودكان يتيم، وضوي علي (ع)، علي در محراب عبادت، عروج علي (ع) با نماز، علي و استغراق در بحر نماز، خاشع در نماز، حضور قلب در نماز، ركوع طولاني، زكات در حال ركوع، نماز و توبه، نماز و معاد، انتظار وقت نماز، هدف از خواندن نماز، آخرين نماز، نماز و بيت المال، نماز و رفع مشكلات، نماز علي (ع) از زبان ديگران، روزه ي علي (ع)، اعتكاف در مسجد، علي (ع) و قرآن، فضايل علي (ع)، علي از زبان علي، علي (ع) از زبان عمر، علي (ع) از زبان ابوبكر و علي (ع) از زبان عثمان، عناوين برخي مطالب اين پژوهش است كه با بهره گيري از آثاري هم چون قرآن عزيز، نهج البلاغه، سيره ي پيشوايان، زندگاني اميرالمؤمنين حضرت علي (ع)، نور مبين در فضايل اميرالمؤمنين، قصه هاي قرآن، پند تاريخ، شخصيت حضرت علي (ع)، علي (ع) كيست؟، آموزش اخلاق، در آسمان معرفت، شيعه در اسلام، طهارت روح، راز نماز در نهج البلاغه، نماز و عبادت امام علي (ع)، انسان كامل، تفسير نمونه، تعليم و تربيت در اسلام، گفتارهاي معنوي و سيري در نهج البلاغه در 5 فصل تنظيم شده است.
[ صفحه 194]
در «آغاز سخن» مي خوانيم:
«كدامين حرف در محدوده ي علم قلم، با همه ي ما يسطرونش هست كه به تصوير كشيدن عظمت قهرمان خم را حريف باشد؟!
كدامين نقطه در نقطه نقطه ي ذهن و انديشه ي باغ دانش و بينش، يافت مي شود كه قدرت اشاره بر رفعت و علو تنها كوهپايه ي مقام رفيع علي (ع) را تواند؟!
كه اين جا، قلم ها مي شكند...
جوهرها مي خشكد...
زبان ها بند مي آيد...
و نقطه ها بي رنگ
تاكنون كدامين جوهر و كدامين قلم بر كدامين صفحه ي پاكي، عظمت ولي الله را نوشته است، جز خون عصمت الله كه بر در و ديوار خانه ي وحي، عظمت و مظلوميت علي (ع) را با هم نوشت و بس؟
اين صفحات را، كه همه اعتراف بر عجز و ناتواني از معرفت وجودش، و تنها تلاشي است تا شايد از اين روزنه، با ديده ي تنگ و سخن تنگ مايه، عظمت وجودش را معترف شويم، بضاعت مزجاتي نبود تا اين حقيرتر از موران، به پيشگاه آن رفيع تر از سليمان، هديه كنند... با همه ي روسياهي، چشم بر درياي احسان و اقيانوس كرم صاحب غدير، آن ساقي كوثر، و زاده ي كعبه داريم؛ مباد كه نوميدمان كند.»
اين پژوهش، اثري مشترك است از:
- مهدي فخار
- نفيسه فخار
[ صفحه 195]
فخار، نفيسه
استان: قم
شهرستان: قم
تاريخ تولد: 1355
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: سيره ي عبادي امام علي (ع)
موضوع: سيره ي عبادي امام علي (ع)
قالب: تحليلي
دلايل پيشگامي علي (ع) در اسلام، فعاليت هاي اميرمؤمنان در دوران خلفا، دنياي عبادت از ديدگاه نهج البلاغه، عدل علوي، ديدن خدا هنگام عبادت، عابدترين مردم، محبوب ترين مردم، گفت و گوي علي (ع) با خورشيد، عشق ورزيدن به عبادت، صبر و حلم علي (ع)، سخاوت و ايثار علي (ع)، زهد علي (ع)، جوانمردي علي (ع)، عطوفت علي (ع)، تواضع و فروتني علي (ع)، عزت و آزادگي علي (ع)، علي و كودكان يتيم، وضوي علي (ع)، علي در محراب عبادت، عروج علي (ع) با نماز، علي و استغراق در بحر نماز، خاشع در نماز، حضور قلب در نماز، ركوع طولاني، زكات در حال ركوع، نماز و توبه، نماز و معاد، انتظار وقت نماز، هدف از خواندن نماز، آخرين نماز، نماز و بيت المال، نماز و رفع مشكلات، نماز علي (ع) از زبان ديگران، روزه ي علي (ع)، اعتكاف در مسجد، علي (ع) و قرآن، فضايل علي (ع)، علي از زبان علي، علي (ع) از زبان عمر، علي (ع) از زبان ابوبكر و علي (ع) از زبان عثمان، عناوين برخي مطالب اين پژوهش است كه با بهره گيري از آثاري هم چون قرآن عزيز، نهج البلاغه، سيره ي پيشوايان، زندگاني اميرالمؤمنين حضرت علي (ع)، نور مبين در فضايل اميرالمؤمنين، قصه هاي قرآن، پند تاريخ، شخصيت حضرت علي (ع)، علي (ع) كيست؟، آموزش اخلاق، در آسمان معرفت، شيعه در اسلام، طهارت روح، راز نماز در نهج البلاغه، نماز و عبادت امام علي (ع)، انسان كامل، تفسير نمونه، تعليم و تربيت در اسلام، گفتارهاي معنوي و سيري در نهج البلاغه در 5 فصل تنظيم شده است.
[ صفحه 196]
در «آغاز سخن» مي خوانيم:
«كدامين حرف در محدوده ي علم قلم، با همه ي ما يسطرونش هست كه به تصوير كشيدن عظمت قهرمان خم را حريف باشد؟!
كدامين نقطه در نقطه نقطه ي ذهن و انديشه ي باغ دانش و بينش، يافت مي شود كه قدرت اشاره بر رفعت و علو تنها كوهپايه ي مقام رفيع علي (ع) را تواند؟!
كه اين جا، قلم ها مي شكند...
جوهرها مي خشكد...
زبان ها بند مي آيد...
و نقطه ها بي رنگ
تاكنون كدامين جوهر و كدامين قلم بر كدامين صفحه ي پاكي، عظمت ولي الله را نوشته است، جز خون عصمت الله كه بر در و ديوار خانه ي وحي، عظمت و مظلوميت علي (ع) را با هم نوشت و بس؟
اين صفحات را، كه همه اعتراف بر عجز و ناتواني از معرفت وجودش، و تنها تلاشي است تا شايد از اين روزنه، با ديده ي تنگ و سخن تنگ مايه، عظمت وجودش را معترف شويم، بضاعت مزجاتي نبود تا اين حقيرتر از موران، به پيشگاه آن رفيع تر از سليمان، هديه كنند... با همه ي روسياهي، چشم بر درياي احسان و اقيانوس كرم صاحب غدير، آن ساقي كوثر، و زاده ي كعبه داريم؛ مباد كه نوميدمان كند.»
اين پژوهش، اثري مشترك است از:
- نفيسه فخار
- مهدي فخار
[ صفحه 197]
فخرنيا، ناصر
استان: آذربايجان شرقي
شهرستان: تبريز
تاريخ تولد: 1352
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: نماز در نهج البلاغه
موضوع: نماز در نهج البلاغه
قالب: تحليلي
اين پژوهش در 5 قسمت تنظيم شده است:
- قسمت اول؛ آشنايي با نهج البلاغه
- قسمت دوم؛ در فضيلت صاحب نهج البلاغه و اولين امام نمازگزاران
- قسمت سوم؛ نماز در نهج البلاغه
الف: نماز در خطبه هاي آن حضرت
ب: نماز در نامه هاي آن حضرت
ج: نماز در كلمات قصار آن حضرت
- قسمت چهارم؛ بهشت سخن (نكته هايي از نهج البلاغه)
الف: ياران پيامبر (ص)
ب: مثل آل محمد (ص)
ج: آفرينش شگفت انگيز طاووس
- قسمت پنجم؛ اولين شهيد محراب
الف: چگونگي شهادت حضرت علي (ع)
ب: نماز حضرت اميرالمؤمنين (ع)
«فخرنيا» پژوهش خويش را با الهام از آثاري هم چون قرآن عزيز، نهج البلاغه، مفاتيح الجنان، نماز در آيينه ي حديث، نگاهي به زندگي حضرت علي (ع)، و جوان و سازندگي از ديدگاه نهج البلاغه به رشته ي تحرير درآورده است.
[ صفحه 198]
- نهج البلاغه، پيام جانشين پيامبر (ص) در ابلاغ وحي خداست.
- نهج البلاغه، صحنه ي پيكار بي امان اميرالمؤمنين (ع) با سست عنصران و غافلان و فريب خوردگان و نيرنگ بازان است.
- نهج البلاغه، عرصه ي سخنراني فصيح ترين فرد عالم و مايه ي سربلندي سخنوران در تكيه به كلام نهج البلاغه است.
- نهج البلاغه، جولانگاه شيرخدا و پهنه ي چرخش شمشير عدالت گستر و دشمن شكن است.
- نهج البلاغه، تراژدي غمبار از مصيبت هاي جانكاه علي (ع) از دست روزگار نامهربان و مردمان بي وفاست.
- نهج البلاغه، راه خدمت به مردم و حمايت از مستمندان و يتيمان و مبارزه با ستمكاران و فرصت طلبان است...
[ صفحه 199]
فدايي، خاتون
استان: آذربايجان غربي
شهرستان: سلماس
تاريخ تولد: 1361
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: رنگ نياز
موضوع: گوناگون
قالب: شعر
«اگر نقاشي ام بهتر از اين بود
به روي دفترم، گل مي كشيدم
كنار خاطراتم مي نشستم
به روي رود دل، پل مي كشيدم
اگر نقاشي ام بهتر از اين بود
براي لاله ها، چشمان آبي
لباسي رنگ سنبل مي كشيدم
خدا را آن ميان، با لاي گل ها
بسي زيباتر از گل مي كشيدم
صدايش را، كمي آبي تر از دل
به رنگ بغض بلبل مي كشيدم»
همهمه ي وصال تو، تصويري از خدا، بي خبر از وصال او، رنگ نياز، تويي در خلوت آشفته ي من، از ره خاكي دل سوي تو مي شتابم، در آرزوي خانه ات، دلم را بيش از اين مشكن و آسمان دل من، عناوين اشعار اين مجموعه در قالب هاي مختلف شعري است:
«مي دود اين خسته دلم، پاي به پاي عشق تو
بوسه ي تازه مي زند، جاي به جاي عشق تو...»
[ صفحه 200]
فراحي ابونصر، سعيده
استان: فارس
شهرستان: شيراز
تاريخ تولد: 1357
ميزان تحصيلات: دانشجو
عنوان اثر: آن گاه كه نماز مي خوانم
موضوع: آن گاه كه نماز مي خوانم
قالب: ادبي- تحليلي
«در من،
شكوه سر حقيقت و راز حيات
در من،
تجلي احمد، ظهور مسيح
در من،
سكوت همه ي دشت هاي دور
در من،
طلوع همه ي اختران شب
و پيوند با همه،
با هر چه هست.
با سجده اي
چه خوش آغاز مي شود.»
آن گاه كه نماز مي خوانم، به عشق ديدنت، احساس ديگران، بياييد تا برويم، اثبات عشق، ديشب وقتي به نماز ايستادم، روح نماز، نماز در آيين اسلام، وقت اذان، تاريكي لرزش وار، درددل، ستاره هاي جانمازم، باوري ديگر، با اميد به تو، در برابر تو، انتظار، پيوند با همه، اصل ما، گلدان خورشيد، باز هم سيماي نماز، تشكر از خدا، و آغشته به خواب و خاكستر، عناوين مطالب اين دفتر، با اقتباس از مجموعه شعر «نام ديگر زمين»
[ صفحه 201]
است.
«باغ بود و در سكوتش ظهر بود
بر دهان هر شكوفه، مهر بود
آفتاب و عطر، در هر سو، رها
از وراي ابرها، بر شاخه ها
روح در برگي جوان، گر مي گرفت
چشم از موج هوا، در مي گرفت
روي جعد گيسوان دور كوه
سايه روشن هاي برفي باشكوه
گل، انيس بلبل مشتاق بود
هر نسيمي، پله ي اشراق بود
ما سكونت در تجلي داشتيم
نور، با دست وضو مي كاشتيم...»
[ صفحه 202]
فراهي، مسعود
استان: كرمان
شهرستان: سيرجان
تاريخ تولد: 1352
ميزان تحصيلات: كارشناسي
عنوان اثر: عبادت از منظر علي (ع)
موضوع: سيره ي عبادي امام علي (ع)
قالب: تحليلي
اين پژوهش در 4 فصل تنظيم شده است:
- فصل اول؛ عبادت
- فصل دوم؛ تقوا
- فصل سوم؛ زهد
- فصل چهارم؛ ترك دنيا
تعريف عبادت، چرا عبادت كنيم؟، چگونه عبادت كنيم؟، بهترين عبادت ها، مراحل عبادت، درجات عبادت، نقش عبادت در خوديابي، تقوا در نهج البلاغه، نماز در نهج البلاغه، ريشه هاي زهد، نهج البلاغه و تبرك دنيا، ترسيم چهره ي عبادت در نهج البلاغه، و زهد از ديد نهج البلاغه، عناوين مطالب اين نوشتار به نقل از آثاري ارزش مند است، كه با مقدمه ي كوتاهي از مؤلف آغاز مي شود و با فهرست منابع و مآخذ، پايان مي يابد.
«سخن گفتن از علي (ع) مبحثي نيست كه در اين صفحات بگنجد. روح علي (ع) روح وسيع و همه جانبه است. او زمامداري است عادل، عابدي است شب زنده دار؛ در محراب عبادت، گريان و در ميدان نبرد، خندان است. علي (ع) كسي است كه پيامبر اكرم (ص) درباره ي وي فرمود: دوست داشتن علي (ع) گناهان را محو مي گرداند؛ آن سان كه آتش، هيزم را.
ما بايد در تمام زندگي، ابعاد شخصيت علي (ع) را اعم از عبادي، سياسي، حكومتي، خانوادگي و... را به كار بنديم و محبت و ولايت او را، نه تنها با زبان، بلكه با عمل و رفتار و كردار خويش ارائه دهيم.»
[ صفحه 203]
فرح بخش، فرشته
استان: خراسان
شهرستان: فريمان
تاريخ تولد: 1365
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: جايگاه مسجد در تمدن اسلامي
موضوع: جايگاه مسجد در تمدن اسلامي
قالب: تحليلي
اين پژوهش در 9 فصل تنظيم شده است:
- فصل اول؛ اسلام
- فصل دوم؛ تمدن اسلام
- فصل سوم؛ مسجد
- فصل چهارم؛ احكام مسجد
- فصل پنجم؛ نماز در مساجد است
- فصل ششم؛ مسجد، محل عبادت
- فصل هفتم؛ مسجد، محل و مركز اجتماع
- فصل هشتم؛ نقش اجتماعي مسجد
- فصل نهم؛ نقش سياسي مسجد
در مقدمه مي خوانيم:
«در تاريخ اسلام، مساجد تنها جاي عبادت نبود، بلكه اولين مركز تعليم و تربيت مسلمانان نيز به شمار مي آمد؛ از اين رو، در زمان حضرت رسول اكرم (ص) قسمت هايي از قرآن- كه به صورت هاي متفرق نوشته مي شد- در مسجد، ضبط مي گرديد، تا همواره مورد استفاده ي مسلمانان و اهل علم قرار گيرد.
از اواسط قرن اول هجري، وقف كتاب به مساجد متداول گشت و چون مساجد، با معماري آن زمان، فاقد گنجايش لازم بود، لذا با وقف در داخل مساجد، محل هاي
[ صفحه 204]
ويژه اي براي نگه داري كتاب اختصاص يافت. بعدها به هنگام ساخت مسجدهاي بزرگ، كتابخانه هاي معتبري در جوار مساجد ساخته مي شد، كه اين رسم فرهنگي تا عصر ما نيز ادامه دارد و بيانگر اين واقعيت است كه در اسلام، عبادت و علم از يك ديگر تفكيك ناپذير است.»
[ صفحه 205]
فرخي، زهرا
استان: مازندران
شهرستان: كلاردشت
تاريخ تولد: 1362
ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه
عنوان اثر: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان
موضوع: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان
قالب: تحليلي
«نماز در نمازگزار، ايجاد آرامش و اطمينان قلب مي كند. آن كه خدا را قدرت مافوق مي داند و او را منشأ همه ي قدرت ها مي داند، هم چون قطره اي، وجود خود را به اقيانوس بي كران معنويت الهي، متصل مي كند و آن گاه روحش امنيت مي يابد و مسير رشد و تعالي خود را مي پيمايد.
نمازگزار، خدا را از همه كس و همه چيز بزرگ تر مي داند و كسي كه خدا را بزرگ تر مي داند، ديگران را بزرگ نمي پندارد؛ از اين رو انسان نمازگزار هرگز خود را در مقابل ديگران ذليل و حقير تلقي نمي كند. نمازگزار، الگويي به نام علي (ع) دارد كه انگشتر خويش را به سائلي بخشيد؛ پس او نيز پيوسته به فقيران و مستمندان ياري مي رساند.
در نماز جماعت، هر آن كه باتقواتر و مقرب تر است، بايد در صف اول قرار گيرد: از اين رو نمازگزار درمي يابد كه بايد تقواي الهي پيشه كند، تا مطلوب پروردگار واقع شود. در نماز جماعت بايد امام جماعت، عادل باشد؛ از اين رو نمازگزار مي آموزد كه در همه ي قضاوت ها، داوري ها و ديگر شؤون حيات، رعايت عدل و انصاف را- حتي اگر به ضرر خويش و دوستانش باشد- بنمايد.»
اين مجموعه با آيات قرآن عزيز، احاديث تابناك معصومان (عليهم السلام) و احكام نماز، پيوندي ناگسستني دارد و مؤلف كوشيده تا نقش نماز را با الهام و بهره گيري از منابع ياد شده، در هويت يابي انسان مسلمان به نظاره بنشيند. وي با قلمي شيوا و روان و ساده و قابل فهم براي همگان تلاش كرده، مجموعه اي خواندني را به مخاطبان خود بنماياند. باشد تا باز هم شاهد كوشش عاشقانه ي او در باب نماز باشيم.
[ صفحه 206]
فروغي، سميه
استان: آذربايجان شرقي
شهرستان: تبريز
تاريخ تولد: 1363
ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه
عنوان اثر: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان
موضوع: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان
قالب: تحليلي
اين تحقيق در 6 فصل تنظيم شده است؛
- فصل اول؛ چرا نماز بخوانيم؟
- فصل دوم؛ فلسفه ي نماز
- فصل سوم؛ تأثير عميق نماز در انسان
- فصل چهارم؛ استعانت از نماز
- فصل پنجم؛ فلسفه ي تشريع نماز
- فصل ششم؛ نماز، مهم ترين عامل تزكيه و بازدارنده
- نوشتار «فروغي» برگرفته از آثار زير است:
- نماز از ديدگاه قرآن و حديث
- نماز از ديدگاه قرآن و عترت
- نماز در آيينه ي وحي
- تفسير نماز
[ صفحه 207]
فرهادلو، محبوبه
استان: قم
شهرستان: قم
تاريخ تولد: 1361
ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه
عنوان اثر: ذكر بزرگ الهي
موضوع: گوناگون
قالب: تحليلي
«پيمودن راه آسماني معنويت، آسان تر از راه هاي زميني نيست. نماز، كه پيمودن كرانه هاي وسيع عالم و هم بال شدن با فرشتگان و كروبيان است، بيش از سفر بر خاك و پيمودن راه زميني، نيازمند راهنما و الگو است. بهترين اسوه و سرمشق در اين وادي، گفتار و رفتار اولياي الهي و سالكان راه معنويت و محبت و عشق به خداست. پويندگان مشتاق اين مسير، چشم دل به شيوه و سيره ي ره يافتگان و واصلان به حق مي دوزند، تا چگونه پيمودن اين راه را- كه بي خطر هم نيست- بياموزند و به اسوه ها تأسي جويند.»
نقش و وصف نماز، مقدمات نماز، وقت وصال يار، به سوي كعبه ي دل ها، تفسير اركان نماز، حقيقت نماز، پرواز روح، سبك شمردن نماز، اهميت نماز، تواضع نمازگزار، خشوع نمازگزار، عبادت و قيامت و ياد مرگ، عناوين برخي موضوعات و مطالب اين نوشتار به نقل از اسرار نماز، پرتوي از اسرار نماز، تفسير نماز و اخلاق نمازگزار است.
بخش پاياني اين پژوهش را با عنوان «معما و پاسخ» مرور مي كنيم:
- كليد نماز چيست؟
- قبله يعني چه؟
- مهم ترين شرط قبولي نماز، كدام است؟
- قصد قربت، يعني چه؟
- در چه نمازي، ركوع وجود ندارد؟
- قنوت در لغت، به چه معنايي است؟
- تاج سوره ها چيست؟
- سجده، رمز چيست؟
[ صفحه 208]
فرهاديان، سميه
استان: اصفهان
شهرستان: اصفهان
تاريخ تولد: 1361
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: نماز
موضوع: گوناگون
قالب: ادبي
در اين مجموعه مي خوانيم:
- زيباترين كرامت مولود كعبه (داستان كوتاه)
- كوفه با ياد اميرالمؤمنين (ع) (شعر)
- مناجاتي در انتظار فرج (شعر)
- مولود كعبه (شعر)
- ياد آن روزها (شعر)
«كوفه، يك چاه و هزاران درددل
كوفه، يك شهر است، با روي خجل
كوفه، يك شهر و هزاران ماجرا
جاي پاي مرتضي (ع) هم چون طلا
كوفه، يك مسجد، پر از عشق و صفا
با امامي چون علي مرتضي (ع)
كوفه از روز ازل، مظلوم زيست
با علي (ع) همدرد و با زينب (س) گريست...»
از اين نويسنده ي جوان علاوه بر اين نوشته ي ادبي، 2 داستان كوتاه، 7 قطعه شعر و 2 قطعه ادبي ديگر نيز به دست ما رسيده است. باشد تا روزي شاهد مجموعه هايي پربارتر و زيباتر از «فرهاديان» از استان «اصفهان» پيرامون مقام والاي اميرمؤمنان (ع) باشيم.
[ صفحه 209]
فرهادي نسب، مرضيه
استان: فارس
شهرستان: مرودشت
تاريخ تولد: 1361
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان
موضوع: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان
قالب: تحليلي
چرا عبادت؟ نقش عبادت در سازندگي فرد و اجتماع، آثار اجتماعي توحيد، آثار اخلاقي و عملي عقيده به خدا، اهميت نماز، امت اسلامي و نماز، آثار اخلاقي نماز، آثار اجتماعي نماز، نماز و اعتماد به نفس، صبر و نيايش، لزوم اعتقاد به معاد، و چهارده سوگند براي اهميت تهذيب نفس، عناوين برخي مطالب اين مجموعه به نقل از آثاري ارزش مند هم چون تفسير نمونه، تفسير جامع، چرا نماز مي خوانيم؟، پرتوي از اسرار نماز، جهان گذشته و آينده، معارف اسلامي، خودسازي، و معراج است.
«نماز، چونان منبع پر نيرويي است كه مي تواند در كوران حوادث و مشكلات از آن، بهره جست. فاصله ي ميان اسلام و كفر، جز اين نيست كه شخصي، نماز را عمدا ترك كند، يا از روي سستي آن را به جا نياورد.
اطلاع از جايگاه بلند، والا و اساسي نماز در دين و آگاهي از اسرار و رموز آن، نيازمند نگرشي است عميق و همه جانبه، تا آدمي فراخور استعداد و فهم خويش به گوشه اي از مراتب اعلاي آن دست يابد و پس از آگاهي، آن را به جامه ي عمل بيارايد و جسم و جان را به نور طاعت، منور سازد؛ كه سعادت و خير، چيزي جز اين نيست.
سعادت به طاعت، ميسر شود
دل از نور طاعت، منور شود
زطاعت بود، روشنايي جان
كه روشن زخورشيد باشد جهان
نماز از سر صدق، برپاي دار
كه حاصل كني دولت پايدار»
[ صفحه 210]
فرهنگ نژاد، رسول
استان: خراسان
شهرستان: مشهد
تاريخ تولد: 1361
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: شهيدان نماز
موضوع: گوناگون
قالب: داستان كوتاه
اين مجموعه، شامل 3 داستان كوتاه به خط «زهره فرهنگ نژاد» است:
- داستان اول؛ حماسه ي نماز در بيابان (براساس واقعيت)
- داستان دوم؛ خاطره ي نماز خانه ي مدرسه
- داستان سوم؛ شهيدان نماز
«نيمه شب است. ساعت تازه تعمير شده را براي نماز صبح، كوك مي كنم. صداي تيك تاك ساعت واقعا ديوانه كننده است؛ هرچند براي من عادي شده؛ چون هر شب صداي گوش خراش آن همانند آژيري ممتد در گوشم زمزمه مي كند و به عكس ديگران، اگر يك شب بالاي سرم نباشد، تا صبح خوابم نمي گيرد!
نماز صبح را كه مي خوانم، بلند مي شوم و ساكم را حاضر مي كنم. چون عجله داشتم و مي ترسيدم مثل سال گذشته از اتوبوس، جا بمانم، زنگ زدم به آژانس و يك سرويس خواستم.
به دور و بر ترمينال، نگاهي انداختم. اطرافش شلوغ بود و همه در حال رفت و آمد. عده اي وارد شهر مي شدند و عده اي هم عازم شهر و ديار ديگر. در گوشه و كنار ترمينال نيز عده اي بساط راه انداخته بودند. بليط را از جيبم بيرون آوردم؛ شركت مسافربري سير و سفر، جايگاه چهار، سكوي شماره ي بيست و هشت. رفتم يك مجله خريدم كه تا مشهد، بيكار نباشم. روي صندلي شماره ي 12 نشستم. به دنبالم فردي ديگر كه جواني بيست و چند ساله نشان مي داد، روي صندلي شماره ي 11 نشست؛ جواني بلند قامت
[ صفحه 211]
كه لباس سفيدش را روي شلوارش انداخته بود و يك چفيه ي سياه و سفيد هم دور گردنش بود. از قيافه اش مي شد حدس زد، كه يا دانشجو است يا طلبه ي حوزه ي علميه...»
اين داستان، براساس يك خاطره ي واقعي، نگاشته شده است؛ خاطره اي از «فرهنگ نژاد» و جواني وارسته از دانش پژوهان مدرسه ي عالي شهيد مطهري:
«خلاصه همين طور دل داديم و قلوه گرفتيم، تا صحبت هامون تمام شد. همين كه اذان را گفتند، ديدم يك دفعه مثل تيري كه از چله ي كمان رها شده باشد، از جا جهيد و رفت سراغ راننده. فكر كردم حتما تشنه اش شده، اما بعد از كمي صحبت ناگهان راننده، اتوبوس را نگه داشت و ترمز دستي را كشيد؛
- مسافرهاي عزيز! ببخشيد. مثل اين كه اين آقا مي خواد نمازش رو همين جا بخونه!
مرد جوان از مسافرها عذرخواهي كرد و از اتوبوس رفت پايين. از خودم خجالت كشيدم. بدون شك، مسافرهاي ديگر هم همين احساس را داشتند. از جايم بلند شدم و به دنبال من چند نفر ديگر از مسافران... واي خداي من! چه سعادتي!
نماز اول وقت؛ آن هم وسط بيابان سوزان و بي آب و علف.
يك نفر از اتوبوس پايين آمد و با دوربينش يك عكس از جمعيت نمازگزاران كه من هم داخل آن ها بودم، گرفت. آدرسش را گرفتم و بعد از چند روز كه به تهران برگشتم، رفتم و عكس را گرفتم. آن را قاب كردم و زدم به ديوار. اكنون چندين سال از آن ماجراي شگفت مي گذرد و من فقط با ديدن قاب عكس، ياد شيرين آن روز و آن نماز حماسي در ذهنم تداعي مي شود.»
[ صفحه 212]
فرهنگ نژاد، مجيد
استان: خراسان
شهرستان: مشهد
تاريخ تولد: 1360
ميزان تحصيلات: دانشجو
عنوان اثر: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان
موضوع: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان
قالب: تحليلي
اين پژوهش در 11 فصل تنظيم شده است:
- فصل اول؛ فيوضات معنوي نماز
- فصل دوم؛ نقش نماز و پيوند سازماني آن
- فصل سوم؛ نقش امامان در گردهمايي مسلمانان راستين در سايه ي توجه به نماز
- فصل چهارم؛ نقش نماز در هويت دهي به جوانان
- فصل پنجم؛ نماز جماعت، بزرگ ترين سد در برابر نظام هاي ضد بشري
- فصل ششم؛ پديده ي تشبه و فراز مغزها در سايه ي كم توجهي به نماز
- فصل هفتم؛ حجاب، نماز و احاطه ي اسلام آمريكايي
- فصل هشتم؛ نقش نماز در مقاوم سازي هويت و شخصيت جوانان مسلمان در دوره ي پهلوي
- فصل نهم؛ بي هويتي و بي پناهي شخصيتي در كشورهاي غربي در سايه ي ارتباط نداشتن آنان با عبادات اسلامي، به ويژه نماز
- فصل دهم؛ نقش اسم هاي غربي در بي هويت ساختن مسلمانان و بي اعتباري جوامع آنان
- فصل يازدهم؛ نماز، تقابل ايده ها و مكتب ها
اين مجموعه- كه خطاطي آن را «زهره فرهنگ نژاد» عهده دار بوده- با مقدمه ي مؤلف آغاز مي شود و با فهرست منابع و مآخذ، پايان مي يابد.
[ صفحه 213]
فريدوني، زهرا
استان: اصفهان
شهرستان: نجف آباد
تاريخ تولد: 1361
ميزان تحصيلات: دانشجو
عنوان اثر: آن گاه كه نماز مي خوانم
موضوع: گوناگون
قالب: ادبي
«روزهاي غربت، نزديك مي شوند. مي دانم ديگر دعا و گريه ي شبانه اي به دل آسمان نمي رود؛ چون ديگر علي نيست. علي (ع) نيست تا بگريد. امروز ديگر قلبي براي كسي نمي تپد.
علي جان!
كاش بودي و مي ديدي كه ديگر آسمان نمي گريد و آه مظلومان، بي جواب است.
علي جان!
عبادات شبانه ات را به خاطر مي آورم؛ آن گاه كه در دل شب، اشك حسرت مي ريختي!
مي دانم كوله باري از غذاي يتيمان و مظلومان بر شانه ات سنگيني مي كند.
هرگز تو را نديدم، اما هنوز مهرباني ات را به ياد دارم. مي دانم هماره ياور مظلومان و يتيمان بودي. اينك دمي نيز مرا ياوري كن...
علي جان!
از وقتي كه رفتي، بهار در تقويم زندگاني جايي ندارد و عشق، هر روز خوارتر مي گردد، و زخم هاي كهنه ي ديروز، دهان باز كرده اند... و چيزي جز ريا و نفاق نمي توان ديد!»
«فريدوني» در مجموعه ي ادبي خويش، متوني كوتاه را پيرامون موضوعات سيره ي عبادي امام علي (ع) و آن گاه كه نماز مي خوانم، نگاشته است.
[ صفحه 214]
فريدوني كوچكسرايي، هاجر
استان: مازندران
شهرستان: كوچكسرا
تاريخ تولد: 1360
ميزان تحصيلات: دانشجو
عنوان اثر: آن گاه كه نماز مي خوانم
موضوع: آن گاه كه نماز مي خوانم
قالب: تحليلي- ادبي
«سرود هر زمانه ي عشق است نماز
كه هر صبحگاه، نيم روز و شباهنگام
متولد مي گردد از مناره هاي طلايي ايمان
و تفسير مي كند قلب هاي ميليون ها مسلمان را...
و خدا، چه بزرگ مي نماياند در ميان كلامشان
و چه عزيز و باشكوه
و خدا، عجب مهربان است در ميان عظمتش
آن جا، كه جاري مي كند بر زبان ها
پس از خود، محمد (ص) و شما را...
آيا هرگز ديده اي كسي را، كه در ميان همه ي شكوهش، تا اين حد مهربان و عزيز باشد؟!»
«فريدوني» پژوهش خويش را با الهام و بهره گيري از قرآن عزيز، درس هايي از قرآن، ترجمه و شرح نهج البلاغه، معارف اسلامي، نماز چيست؟ حقايقي از قرآن، آموزش قرآن كريم و برخي منابع ديگر، گرد آورده و جلوه اي ادبي به آن بخشيده است.
[ صفحه 215]
فصيحي، عزيزالله
استان: هرمزگان
شهرستان: بندرعباس
تاريخ تولد: 1362
ميزان تحصيلات: حوزوي
عنوان اثر: نماز
موضوع: گوناگون
قالب: تحليلي- ادبي
كشكولي از دانستني هاي مفيد و خواندني از جناب «فصيحي» از حوزه ي علميه ي «مدرسة النبي» (ص) فرارويمان است: سجده و پرستش فقط براي الله تعالي، حال عاشقان در نماز، ذكر خداوند متعال، بهترين عبادت، حديث از عشق، بيا تا دعا كنيم، قلب مؤمن، سوز سحرگاهي، اولين نماز، كاري بزرگ، حادثه ي عجيب، اولين خون، روح ناآرام، مانند كلاغ، پرنده ي كوچك، برگ هاي خشك، سجده ي طولاني، زودتر از هميشه، صف اول، شكايت از پيشنماز، پاداش بزرگ، صداي آشنا، لبخند شيرين پيامبر (ص)، بزرگ ترين خوشبختي، عشق و پرستش، قافله ي شام، خادم مسجد، تضاد دو عشق، پرستش در هستي، عبادت، پيوند عبادت و ولايت و... به نقل از آثاري خواندني هم چون صد كلمه در معرفت نفس، يوسف صديق، گل هاي رسالت، يك كهكشان اشك، مجموعه آثار دكتر شريعتي، قصه هاي نماز، داستان ها و پندها، طهارت روح، مثنوي، فلسفه ي اخلاق، اسلام و مقتضيات زمان و... در قالب حكايت، داستان، شعر و...
«ز هرچه، غير يار، استغفرالله
زبود مستعار، استغفرالله
دمي كان بگذرد، بي ياد رويش
از آن دم، بي شمار، استغفرالله
سرآمد عمر و يك ساعت زغفلت
نگشتم هوشيار، استغفرالله
[ صفحه 216]
جواني رفت و پيري هم سرآمد
نكردم هيچ كار، استغفرالله
نكردم يك سجودي، در همه عمر
كه آيد آن به كار، استغفرالله
خطا بود آنچه گفتم، آنچه كردم
ز آن ها، الفرار، استغفرالله
زكردار بدم، صد بار توبه
زگفتارم، هزار استغفرالله...»
و باز مي خوانيم:
«اي تو مفتاح در باغ بهشت
روشن از نور تو، راه سرنوشت
با تو، در خلوت، چو نجوا مي كنم
خويش را در خويش پيدا مي كنم»
و اما حكايات و داستان ها و مقالات، بي ترديد در پرتو «بازنويسي» و «ويرايش» بسي زيباتر جلوه مي نمايد.
[ صفحه 217]
فضايلي، فرحروز
استان: گيلان
شهرستان: بندرانزلي
تاريخ تولد: 1359
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: سيره ي عبادي امام علي (ع)
موضوع: سيره ي عبادي امام علي (ع)
قالب: ادبي- تحليلي
اين مجموعه در 3 بخش، گردآوري شده است:
علي، اسوه ي تقوا و عدالت
علي (ع) و تاريخ
علي؛ عدالت در حكومت، خشيت در عبادت
در قالب مقالات ادبي و اشعاري زيبا:
«بچه ها! مظهر صفايم من
روح را، بهترين غذايم من
خواندنم هست بر همه واجب
سر خط كل انبيايم من
در يم رحمت خداوندي
گوهري بس گران بهايم من
بهترين رهنماي انسان ها
سوي دربار كبريايم من
با من، اعمالتان بود مقبول
چون كه تأثير هر دعايم من
پنج بار، از فراز مأذنه ها
گوش را، بهترين نوايم من
[ صفحه 218]
ترك من را، خدا نموده حرام
رابط بنده با خدايم من
من نمازم؛ نماز انسان ساز
مده از كف، كه كيميايم من»
[ صفحه 219]
فقهي نجف آبادي، هاجر
استان: اصفهان
شهرستان: نجف آباد
تاريخ تولد: 1362
ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه
عنوان اثر: نماز
موضوع: گوناگون
قالب: داستان كوتاه
«سوم ابتدايي بودم. تازه به سن 9 سالگي رسيده بودم. از طرف مدرسه به مادران مان اطلاع داده بودند كه مي خواهند براي ما «جشن تكليف» بگيرند. مادرم در اتاق نشسته بود و خياطي مي كرد. خيلي خوشحال بودم كه براي من چادر سفيد نماز مي دوزد؛ چون مي دانستم من هم بزرگ شده ام و مي توانم مثل بقيه نماز بخوانم و روزه بگيرم. مدام كنار مادرم مي رفتم و مي پرسيدم:
- مادر! پس كي تمام مي شود.
مادر، لبخندي مي زد و مي گفت:
- تمام مي شه دخترم! اين قدر عجله نكن...
به مدرسه كه رسيدم، ديدم چند نفر از دوستانم هم چادرهايشان را در دست گرفته بودند و به يك ديگر نشان مي دادند. بعد از چند ساعت همه ي ما چادرهاي سفيدمان را بر سر كرديم و به طرف حياط مدرسه به راه افتاديم. همه ي مادران هم آن جا بودند. بچه هاي كلاس چهارم و پنجم، سالن را براي ما تزيين كرده بودند. يكي از بچه ها قرآن خواند. بعد هم مدير مدرسه، چند دقيقه صحبت كرد و به ما تبريك گفت. يكي از مداحان نيز دقايقي مداحي كرد و سپس روي صحنه رفتيم و شعري را كه از قبل آماده كرده بوديم، خوانديم.
تقريبا ظهر شده بود و صداي قرآن از مسجد محله شنيده مي شد. معلم به ما گفت:
- برويد وضو بگيريد و بياييد نماز جماعت.
[ صفحه 220]
خيلي خوشحال شدم و به طرف وضوخانه رفتم. احساس عجيبي داشتم.»
اين مجموعه، شامل 4 داستان كوتاه، برگرفته از خاطرات نويسنده است:
- اولين نماز من
- نمازي كه مرا به خدا نزديك تر كرد
- نماز يك شهيد
- نماز عيد فطر
[ صفحه 221]
فقيه عبداللهي، زهرا
استان: مازندران
شهرستان: چالوس
تاريخ تولد: 1365
ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه
عنوان اثر: آن گاه كه نماز مي خوانم
موضوع: آن گاه كه نماز مي خوانم
قالب: ادبي
«همه چيز، زيبا مي شود،
همه جا، عطر خدا مي گيرد،
و همه جا، مملو از عشق مي گردد.
كهكشان ها به ديدارم مي آيند،
ستاره ها مي خندند،
و دلم، پر از غوغا مي شود.
چشمانم، هم چون مرواريد،
قلبم به پاكي دريا،
و دلم، پر از غوغا.
و قلبم...
تقديم به تك گل بي خار گيتي،
به ماه روي دلرباي بزم عارفان،
به آن كه
دوستش دارم.»
[ صفحه 222]
فكاريزدان، زينب
استان: خراسان
شهرستان: مشهد
تاريخ تولد: 1361
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: آن گاه كه نماز مي خوانم
موضوع: گوناگون
قالب: ادبي
«قلبم تنها جايي است كه برايت قابل دانسته ام
تو، با زورق نگاهت مرا از غم و گناه، راندي، وقتي دست هايم تو را مي خواند.
تو را، با شميم گل هاي سرخ و سنبل همراه مي سازم،
و به نشانه ي پيوند ناگسستني ميان ما، به باد مي سپارمت،
تا بداني چه عاشق هايي سر بر بالش نمناك شب، گذاشته اند،
و انتظار ورودت را مي كشند.
تو بايد بيايي،
و سكوت شب را بشكني،
و دست خواب آلودگان را بر دستانت بفشاري،
تا از گناه، رهايي يابند.
اگر نيايي،
ما، در سكوت خواب آلود شب، غرق خواهيم شد.
اي كشتي نجات!
بيا، كه ديگر توان غوطه ور شدن در مرداب ها و تاريكي شب را نداريم
بيا، كه جز تو، پناه ديگري نداريم.
تو، آن قدر بزرگي، كه نمي توان وصفت كرد...»
نماز و نياز، نماز، عشق، محبت، دوستي، در انتظار نور، لحظه ي ناب، تسلي خاطر، شكوفه ي اشك، لبخندي شيرين، و احساس رنگين نماز، عناوين قطعه هاي ادبي «فكاريزدان» در اين مجموعه است.
[ صفحه 223]
فلاح، راحله
استان: گيلان
شهرستان: لنگرود
تاريخ تولد: 1361
ميزان تحصيلات: دانشجو
عنوان اثر: انسان، خدا، نماز
موضوع: گوناگون
قالب: تحليلي
اين پژوهش در 8 بخش تنظيم شده است:
- بخش اول؛ رابطه ي انسان با خدا
- بخش دوم: مصاحبه با استاد علامه محمدتقي جعفري (ره)
- بخش سوم؛ اهميت نماز
- بخش چهارم؛ نكات تربيتي نماز
- بخش پنجم؛ نكات اجتماعي و مردمي نماز
- بخش ششم؛ رابطه ي ميان انسان و خدا
- بخش هفتم؛ ارزش هاي والا
- بخش هشتم؛ خداباوري در دين و فلسفه
«در آغاز، هيچ نبود، كلمه بود، و آن كلمه خدا بود. و كلمه، بي زباني كه بخواندش و بي انديشه اي كه بداندش، چگونه مي تواند بود؟ و خدا يكي بود و جز خدا، هيچ نبود. و با نبودن، چگونه مي توان بودن؟ و خدا بود و، با او، و عدم، گوش نداشت. حرف هايي هست براي گفتن، كه اگر گوشي نبود، نمي گوييم. و حرف هايي هست براي نگفتن؛ حرف هايي كه هرگز سر به ابتذال گفتن فرود نمي آرند...
و خدا، براي نگفتن، حرف هاي بسيار داشت، كه در بي كرانگي دلش موج مي زد و بي قرارش مي كرد. هر كسي گم شده اي دارد و خدا، گم شده اي داشت. هر كسي دو تاست و خدا يكي بود. و در آغاز، هيچ نبود، كلمه بود؛ و آن كلمه خدا بود.»
اين مجموعه با الهام و بهره گيري از هبوط در كوير، خداباوري در دين و فلسفه، خلوتگه راز، يكصد و چهارده نكته درباره ي نماز، تكاپوي انديشه ها و برخي آثار ديگر، پديد آمده است.
[ صفحه 224]
فلاحت پيشه، سميه
استان: تهران
شهرستان: كرج
تاريخ تولد: 1359
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: سيره ي عبادي امام علي (ع)
موضوع: سيره ي عبادي امام علي (ع)
قالب: تحليلي
«فلاحت پيشه» در اين پژوهش، با الهام و بهره گيري از نهج البلاغه، قصه هاي نماز، چهل حديث، پژوهشي عميق از زندگاني علي (ع)، امام علي (ع) تاريخ تحليلي نيم قرن اول اسلام، سيره ي عملي اهل بيت (ع)، پيشواي اول حضرت اميرمؤمنان علي (ع) و بهترين نمازها، از موضوعاتي گوناگون، هم چون نوزاد كعبه، دوران كودكي، علي (ع) در غار حرا، دوران جواني، جنگ خيبر، سيره ي عملي امام (ع)، عدل و داد آن حضرت، علم و دانش علي، مناقب و فضايل آن حضرت، عبادت علي (ع)، صبر و مظلوميت علي (ع)، خشوع اميرالمؤمنين (ع) در نماز، علي و نماز در نخلستان، ركوع طولاني، اولين نمازگزار، نماز و رفع ناراحتي، صبر و نماز، طلوعي پس از غروب، كيفيت نماز حضرت علي (ع)، اهتمام علي به نماز اول وقت، و وصايا و شهادت اميرالمؤمنين، نگاشته است.
در مقدمه مي خوانيم:
«و ديگر بار، سخن از انساني است برگزيده...
انساني كه نه با تعبير شاعرانه، بلكه به واقع، قلم را، ياراي وصفش نيست...
او، كه برتر از وصف، برتر از انديشه، و والاتر از جوهر كلام بود.
او، كه با شگفتي شكوفيد و با معياري ديگر زيست و به گونه اي ديگر ماند، و با حالتي برتر رفت...
انساني كه شكوه و استواري كوه، نرم خويي و زلالي آب، خروشندگي صاعقه، گرمي
[ صفحه 225]
آفتاب، گستردگي درياها و ابهام و همينه ي بيشه زاران و جنگل هاي انبوه، سادگي و صافي كوير و پاكي ملكوت خدا، همه و همه را يكجا در وجود خويش داشت...
شگفت، زاده شد؛ شگفت زيست و شگفت از چشم ما رفت...
و اينك، با هم، اين همه شگفتي را مرور مي كنيم...»
[ صفحه 226]
فلاح گر عاشورآبادي، مطهره
استان: قزوين
شهرستان: قزوين
تاريخ تولد: 1363
ميزان تحصيلات: مقطع متوسطه
عنوان اثر: نماز، جمال الهي
موضوع: گوناگون
قالب: تحليلي
اين پژوهش در 7 فصل تنظيم شده است:
- فصل اول؛ نماز در لغت و اصطلاح
- فصل دوم؛ نماز و تاريخچه
- فصل سوم؛ نماز و معنويت
- فصل چهارم؛ نماز و انديشه
- فصل پنجم؛ نماز، جامعه و سياست
- فصل ششم؛ نماز و نماز
- فصل هفتم؛ و نماز، يعني...
«نماز، يعني علي (ع) و علي (ع) يعني نماز،
و نماز، يعني ولايت،
و نماز، يعني رهبري،
و نماز، يعني خواندن آيه ي رحمت،
و نماز، يعني سرودن واژه ي كمال و بهروزي،
و نماز، يعني روشنايي ديدگان رسول الله (ص)،
و نماز، يعني هدايت همه ي انسان ها،
و نماز، يعني تيري به قلب شيطان،
و نماز، يعني درهم كوبنده ي همه ي طاغوتيان
و نماز، يعني نماد عبوديت و بندگي در پيشگاه احديت...»
[ صفحه 227]
فلاح نژاد، طيبه
استان: قم
شهرستان: قم
تاريخ تولد: 1360
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: دنياي من
موضوع: گوناگون
قالب: ادبي
اين مجموعه شامل 4 داستان كوتاه است:
- داستان اول؛ نگاه
- داستان دوم؛ تماس با خدا
- داستان سوم؛ شقايق
- داستان چهارم؛ صبر ايوب
و نو سروده هايي هم چون:
- ساحل تو
- عشق تنهاست
- عشق، آيت خداست
- بيشه ي نيت
- چشم ها را بستم
- باران حرف
- پاره پاره
- و...
با طليعه اي چنين:
«تقديم به ياران؛ ياراني كه:
مي شناسند حرمت عشق را
[ صفحه 228]
و خون دل مي خورند از غربت عشق و فرقت معشوق
به آنان كه هنوز آسماني است دل هاي باصفايشان
و سبز است دستان نيلوفري شان
و سرخ است قلب آتشينشان در بستر عشق...
دفتري را كه تصوير يك دل غم زده است
با قلم اميد، ترسيم كرده ام
تا آينه اي باشد از روزگار، با تمامي اوصافش...
باشد بهانه اي براي قلبي غريب و احساسي لطيف.»
و مي خوانيم:
«باز هم با تو سخن مي گويم
آري، با تو
مثل هميشه
مثل آب، مثل آيينه
با تو، كه تنها همدم مني
و تنها غمگسار من
نمي داني چقدر تنهايم...»
[ صفحه 229]
فلاحي، مطهره
استان: مازندران
شهرستان: قائم شهر
تاريخ تولد: 1360
ميزان تحصيلات: دانشجو
عنوان اثر: پژوهشي درباره ي نماز
موضوع: گوناگون
قالب: تحليلي
پرستش، عبادت، ابعاد عبادت، فلسفه ي عبادت، روح عبادت، تفسير اركان نماز، چرا نماز مي خوانيم؟، جبران گناه، پرورش تمركز ذهن، برقراري عدالت اجتماعي، دست يابي به وقار اخلاقي و شخصيتي، قبول انضباط و نظم، استواري ايمان و استقامت، همراه با هستي، انس فطري انسان با پرستش، بهداشت جسم و نظافت لباس، ترك نماز، انواع نماز و آيات و روايات پيرامون نماز از معصومان (ع) عناوين برخي مطالب پژوهشي «فلاحي» با بهره گيري از آثاري هم چون طهارت روح، تفسير و پيام آيات نماز، پرستش آگاهانه، تفسير نماز، اخلاق نمازگزاران، فرهنگ نماز، نماز و تربيت، آشنايي با نماز، نماز چيست؟، همراه با نماز و برخي منابع ديگر است.
«يكي از پايدارترين و قديمي ترين تجليات روح آدمي و يكي از اصيل ترين ابعاد وجود آدمي، حس نيايش و پرستش است. مطالعه ي آثار زندگي بشر، نشان مي دهد هر زمان و هر جا كه بشر وجود داشته، نيايش و پرستش نيز وجود داشته است. چيزي كه هست شكل كار و شخص معبود، متفاوت گرديده است. پيامبران (ع) پرستش را نياوردند و ابتكار نكردند، بلكه نوع پرستش را به بشر آموختند و از پرستش غير ذات يگانه (شرك) جلوگيري به عمل آوردند.
از نظر مسلمات ديني و هم چنين از ديدگاه برخي عالمان دين شناسي، بشر ابتدا موحد و يگانه پرست بوده، خداي واقعي خويش را مي پرستيده است. حس پرستش كه احيانا از آن به حس ديني، تعبير مي شود، در عموم افراد بشر وجود دارد.»
[ صفحه 230]
در بخشي از مقدمه ي كوتاه گردآورنده مي خوانيم:
«تمام تلاش و كوششم را به كار بردم، تا مقاله اي هر چند كوتاه، اما جامع پيرامون نماز بنويسم. از همه ي عزيزاني كه مرا در اين مسير، ياري رساندند و نهايت همكاري و صميميت را داشتند، به ويژه پدر و مادرم و نيز اداره ي كل آموزش و پرورش (بخش تحقيقات و پژوهش)، سازمان تبليغات اسلامي و دانشگاه پيام نور «ساري» نهايت تشكر و قدرداني را دارم.»
[ صفحه 231]
فهيم پور، معصومه
استان: لرستان
شهرستان: خرم آباد
تاريخ تولد: 1357
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: نماز
موضوع: گوناگون
قالب: شعر
«من امشب در كوچه هاي وسيع حاجت
به درهاي قفل شده ي اجابت
بسيار سنگ مي زنم.
سنگ فرش دل،
از اشك شاخه هاي رو به ماه ام، جوانه زاييده است
و با اشاره ي سبز اخلاص
يك تن بهار مي شوم، با غنچه هاي لب چيده ي دعا
امشب من و خدا
هر دو
معما مي شويم.
تهي از جسم
تا تجرد مي روم
به دشت ركعت ها،
كه انتهايش
سپيده دم فرداست»
[ صفحه 232]
فيروزي، مرتضي
استان: اصفهان
شهرستان: خور و بيابانك
تاريخ تولد: 1358
ميزان تحصيلات: حوزوي
عنوان اثر: آخرين سجود
موضوع: شهيدان نماز
قالب: داستان بلند
«برو بابا! هي نماز، نماز، نماز! تو هم با اين نماز جماعتت ما رو كشتي. هر روز مي گي بيا نماز جماعت. كي حال نماز خوندن داره؛ چه برسه به نماز جماعت؟!
حرف هايي بود كه رضا به من مي گفت. ديگه اعصابم خرد شده بود...»
داستان زيباي «آخرين سجود» در 12 فصل تنظيم شده است و در بخشي از ديباچه ي آن مي خوانيم:
«نوجواني سپري گشت؛ به بازي، به فراغت، به نشاط، فارغ از نيك و بد و مرگ و حيات. همه گفتند: جوان است هنوز. بگذاريد خوش باشد و مست، كه پس از اين دگرش عمري هست. من ندانستم و نفهميدم كه جواني به چه ترتيب گذشت، نه تعمق، نه تفكر، نه انديشه دمي، عمر بگذشت به بي حاصلي و مسخرگي...»
[ صفحه 233]
فيض آبادي فراهاني، علي رضا
استان: تهران
شهرستان: تهران
تاريخ تولد: 1356
ميزان تحصيلات: حوزوي
عنوان اثر: نماز در نهج البلاغه
موضوع: نماز در نهج البلاغه
قالب: تحليلي
اين پژوهش در 6 فصل تنظيم شده است:
- فصل اول؛ نماز و اميرالمؤمنين (ع)
- فصل دوم؛ رابطه ي نماز و دين
- فصل سوم؛ نماز و تربيت فرد و جامعه
- فصل چهارم؛ رابطه ي نماز و اخلاق
- فصل پنجم؛ رابطه ي نماز و معنويت
- فصل ششم؛ احكام نماز در نهج البلاغه
«فيض آبادي» پژوهش خويش را با بهره گيري از معراج سبز، نهج البلاغه، سيماي فرزانگان، وسايل الشيعه، خلوتگه راز، ميزان الحكمه، يكصد و چهارده نكته درباره ي نماز، بهترين پناهگاه، رساله ي نوين، كلام نور، نماز در نهج البلاغه، پرتوي از اسرار نماز، پرتوي از زندگاني چهارده معصوم (ع)، گناهان كبيره، اسرار عبادت، سيري در نهج البلاغه، تفسير نمونه، اصول كافي، نماز چيست؟، نماز در قرآن و احاديث و... ياري «حسين قربانلو» و «غلام رضا فيض آبادي فراهاني» فراهم كرده، در بخشي از مقدمه ي تأليف خود چنين آورده است:
«تنها راه جلوگيري از نفوذ فساد و گناه، چه در جنبه هاي فردي و چه در جنبه هاي اجتماعي در جامعه ي اسلامي، عمومي شدن فرهنگ اقامه ي نماز در جامعه است. هرگاه جامعه، نمازها را ضايع كنند، شهوات در جامعه مورد پيروي واقع مي شوند؛ به عبارت ديگر، كم توجهي به نماز، باعث غرق شدن در منجلاب شهوات است.»
اين پژوهش با مقدمه ي مؤلف آغاز مي شود و با فهرست منابع و مآخذ، پايان مي يابد.
[ صفحه 234]
فيضي، ژيلا
استان: آذربايجان غربي
شهرستان: اروميه
تاريخ تولد: 1359
ميزان تحصيلات: ديپلم
عنوان اثر: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان
موضوع: نقش نماز در هويت يابي انسان مسلمان
قالب: تحليلي
اين پژوهش در 3 بخش تنظيم شده است:
- بخش اول؛ نقش عبادت در هويت انسان
- بخش دوم؛ نقش نماز در هويت انسان
- بخش سوم؛ نقش عرفان در هويت انسان
چرا نماز، ابعاد عبادت، چگونه عبادت كنيم؟، شرايط قبولي عبادت، مغرور عبادت نشويم، فلسفه ي عبادت، سيماي نماز در آيينه ي وحي، تفسير نهج البلاغه از نماز، و كلياتي درباره ي نماز، عناوين برخي مطالب اين مجموعه با الهام و بهره گيري از آثاري هم چون راز نماز، پرتوي از اسرار نماز، نگاهي به اركان اسلام در نهج البلاغه، شب مردان خدا، آموزش نماز ويژه ي جوانان و برخي منابع ديگر است.
در بخشي از «پيش گفتار» مي خوانيم:
«آدمي با هر جهان بيني و وابستگي فكري و اقليمي و فرهنگي، ذاتا سعادت جو و طالب نيك بختي و لذت خواه است و بر همين پايه در تلاش مداوم او، دانسته يا نادانسته به نيكبختي و لذت، هدفي است كه در پيش روي دارد. اما در اين كه مفهوم حقيقي سعادت چيست و لذت برتر كدام است؟ به تناسب عمق آگاهي ها و وسعت ديد و استواري انديشه، راه هاي گوناگوني وجود دارد. چه بسيار راه هايي كه رهروان آن ها در طلب «آب»، «سراب» را آب مي بينند و چون به آن جا كه در پندارشان آب بود، مي رسند و آن را نمي يابند، افسرده و نوميد، راه به بيراهه ي ديگري مي گشايند و هم چنان گم شده ي خويش را از جايي ديگر مي جويند.»
[ صفحه 237]