153. يكي از مقدمات نماز وقت شناسي است. براي هر يك از نمازهاي پنجگانه و ساير نمازها و عبادات اوقاتي معين شده است كه شخص نمازگزار بايد آنها را بشناسد.

154. آيه ي وقت شناسي نماز: «فسبحان الله حين تمسون و حين تصبحون - و له الحمد في السموات و الأرض و عشيا و حين تظهرون»: پس (به فكر آن روز بزرگ باشيد) خدا را هنگام شام و صبحگاه در نماز مغرب و صبح تسبيح و ستايش گوييد و سپاس اهل عالم در آسمانها و زمين مخصوص اوست و شما نيز در تاريكي شب و نيمه ي روز (در نماز عشاء و ظهر و عصر) به ستايش او مشغول شويد. [1] .

155. آيه اي كه اشاره به اوقات نمازهاي پنجگانه دارد: «... و سبح بحمد ربك قبل طلوع الشمس و قبل غروبها و من انائ الليل فسبح و أطراف النهار لعلك



[ صفحه 132]



ترضي»: قبل از طلوع آفتاب و پيش از غروب آن و نيز در اثناء شب و اطراف روز تسبيح و حمد پروردگارت را به جا آور تا خشنود شوي. [2] .

156.هنگام دخول وقت نماز، بر چهره اش خوشحالي ظاهر شود، زيرا آن سبب تقرب توبه خداوند و وسيله اي براي رستگاري توست.

157. وقت ثابت معين: «فأقيموا الصلوة ان الصلوة كانت علي المؤمنين كتابا موقوتا»: نماز را برپا داريد كه راستي نماز وظيفه ي ثابت و معيني است براي مؤمنان. [3] .

158. نماز باطل است.

159. نظم و انضباط.

160. براي نماز سه وقت معين شده است: وقت مخصوص، وقت مشترك و وقت فضيلت.

161. حضرت علي (عليه السلام).

162. نماز بايد در اول وقت، كه «رضوان الله» است به جا آورده شود و به نحو احسن انجام پذيرد، تا موجب رضا و خشنودي خداوند گردد، مگر اين كه عذر در كار باشد و نتواند در اول وقت نماز بخواند، كه در اين صورت پس از رفع گرفتاري در آخر وقت كه «عفو الله» و به تعبير بعضي روايات «غفران الله» است، نماز مي خواند، كه با داشتن عذر موجه نمازگزار مشمول عفو و آمرزش خداوند مهربان مي شود.

163. مي فرمايد: «نماز اول وقت افضل اعمال است».

164. پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: من ضمانت مي كنم:

الف)براي او در دم مرگ راحتي را.



[ صفحه 133]



ب) و دفع و رفع هموم و تألم و اندوه و نجات از آتش را.

165.«تأخير نماز بدون علت، خداوند قهار را به خشم خواهد آورد».

166. رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «وقتي آفتاب از دايره ي نصف النهار گذشت:

الف) درهاي آسمان و درهاي بهشت گشوده مي شود.

ب) دعا در اين هنگام مستجاب مي گردد، پس خوشا به حال كسي كه در اين ساعت عمل صالحي از او بالا رود».

167.رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «شيطان تا وقتي انسان نمازهاي پنجگانه را در وقتش مي خواند خائف و ترسناك است و از انسانها بركنار است، وقتي نمازهايش را ضايع كرد و در وقت مقرر انجام نداد، بر او جرأت مي كند و او را به گناهان بزرگ مي اندازد».

168. رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «هر كس نماز پنجگانه خويش را با وضوي تمام و با حفظ وقتهاي آنها انجام دهد اين نماز در قيامت براي او نور و برهان است».

169. نماز صبح همانند نمازهاي ديگر داراي وقت فضيلتي است كه تأخير از آن سزاوارتر نيست، مگر عذري و مشكلي باشد.

170. موقع اوقات نماز آزمايش كنيد.

171. از طريق اذان است.

172. محروم از شفاعت مي شود.

رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: (فرداي قيامت) شفاعت من به كسي كه نماز واجب را تا پس از وقت آن به تأخير اندازد نخواهد رسيد.

173. امام حسن عسكري عليه السلام فرمود: «ملعون كسي است كه نماز صبح و مغرب را به تأخير بيندازد».



[ صفحه 134]



174. يكي از مقدمات نماز وقت شناسي است، چه براي هر يك از نمازهاي پنجگانه و ساير نمازها و عبادات اوقاتي معين شده است كه شخص نمازگزار بايد آن ها را بشناسد.

175. سه وقت: 1) وقت مخصوص؛ 2) وقت مشترك؛ 3) وقت فضيلت.

176. براي نمازهاي يوميه وقتي قرار داده شده، بايد در آن وقت نماز خوانده شود، مثلا از اذان صبح (طلوع فجر دوم) تا طلوع آفتاب وقت مخصوص نماز صبح است، همان طور براي نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا وقت مخصوصي است.

177. فاصله ي بين دو زمان ظهر و عصر كه هر دو نماز را مي توان خواند، ولي نماز ظهر بايد قبل از نماز عصر خوانده شود (از اذان ظهر تا مغرب).

178. وقت فضيلت زماني است كه اگر نماز در آن وقت خوانده شود، ثواب بيشتري دارد.

179. از اول سپيده صبح تا طلوع آفتاب.

180. براي نماز ظهراز نيمروز تا قبل از مقدار چهار ركعت نماز به غروب مانده و در سفر به مقدار دو ركعت به غروب مانده؛ و براي نماز عصر بعد از اذان ظهر به مقدار چهار ركعت از ظهر گذشته و در مسافرت دو ركعت تا اول مغرب.

181. از اذان مغرب تا نزديك نيمه شب شرعي؛ يعني، به مقدار چهار ركعت مانده به نيمه شب و در مسافرت دو ركعت؛ و براي نماز عشا از سه ركعت نماز بعد از مغرب تا نيمه شب شرعي؛ يعني، در حدود ساعت يازده و يك چهارم بعد از ظهر شرعي.

182. وقت نافله ي صبح پيش از نماز صبح است.



[ صفحه 135]



183. وقت نافله ي ظهر پيش از نماز ظهر است؛ و وقت نافله ي عصر پيش از تمام شدن نماز عصر است.

184. وقت نافله ي مغرب بعد از تمام شدن مغرب است؛ و وقت نافله ي عشا بعد از تمام شدن نماز عشا است.

185. وقت نافله ي شب از نصف شب است تا اذان صبح و بهتر است نزديك اذان صبح خوانده شود.

186. وقت نماز غفيله بين نماز مغرب و عشا مي باشد.

187. اگر كسي تا اين موقع نماز مغرب را عمدا نخواند، بايد اول نماز عشا و بعد از آن نماز مغرب را بخواند.

188. اگر بيدار نكردن آن ها موجب سهل انگاري و استخفاف به امر نماز باشد، بايد آن ها را بيدار نمايند.

189. بنابر احتياط واجب بايد تا قبل از اذان صبح بدون اينكه نيت ادا و قضا كند به جا آورد.

190. به نيت ما في الذمه نمازش را بخواند.

191.1) ذكرهاي مستحبي مانند صلوات و سمع الله نخوانيم؛ 2) كارهاي مستحبي مانند قنوت انجام ندهيم؛ 3) تسبيحات اربعه را يك بار بگوييم و از سلام هاي نماز فقط سلام آخر را بگوييم.

192. نماز ادا به نمازي گويند كه در وقت خود خوانده شود.

193. نماز قضا به نمازي گويند كه بعد از وقت خود خوانده شود.

194. نماز ظهر او قضا شده و بايد نماز عصر را بخواند.

195. زماني كه خورشيد از نظرها پنهان مي شود «غروب» است و «مغرب» موقعي است كه سرخي طرف مشرق كه بعد از غروب آفتاب پيدا



[ صفحه 136]



مي شود از بين برود (هنگام اذان مغرب).

196. نزديك اذان صبح از طرف مشرق سفيده اي رو به بالا حركت مي كند كه آن را فجر اول گويند. موقعي كه آن سفيده پهن شد فجر دوم گويند و اول وقت نماز صبح است.

197. در صورتي كه ممكن است بايد اول قرض خود را ادا كند بعد نماز بخواند.

198. بايد اول مسجد را تطهير كند بعد نماز بخواند و چنان چه اول نماز بخواند معصيت كرده، ولي نماز او صحيح است.

199. بايد نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند و اگر كم تر وقت دارد، بايد فقط نماز عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا كند.

200. بايد نماز مغرب و عشا را بخواند و اگر كم تر وقت دارد بايد فقط عشا را بخواند و بعدا بايد نماز مغرب را بخواند و به احتياط واجب نيت ادا و قضا ننمايد.

201. اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه ركعت نماز وقت دارد، بايد نماز ظهر و عصر را بخواند و اگر كم تر وقت دارد، بايد فقط عصر را بخواند و بعد نماز ظهر را قضا كند.

202. اگر تا نصف شب به اندازه ي خواندن چهار ركعت نماز وقت دارد، بايد نماز مغرب و عشا را بخواند و اگر كم تر وقت دارد، بايد فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نيت ادا، قضا به جا آورد، و چنان چه بعد از خواندن عشا معلوم شود كه به مقدار يك ركعت يا بيشتر وقت به نصف شب مانده است، بايد فورا نماز مغرب را به نيت ادا به جا آورد.



[ صفحه 137]