1. كليد نماز وضو است.

رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايد: «الوضوء مفتاح الصلاة».

2. نخستين آداب وضو رو به قبله بودن است.

روايت است كه هر كس وضو را رو به قبله بسازد، ثواب دو ركعت نماز در نامه عمل او نوشته مي شود.

3. مسواك زدن هنگام وضو مستحب است.

رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم به علي عليه السلام فرمود: «اي علي بر تو باد مسواك زدن به هنگام هر وضو».

4. هنگام وضو مضمضه كند، و اين عمل يعني آب در دهان كردن و گردانيدن و بهتراين است كه آب را بيرون بريزد.

5. هنگام وضو «استنشاق» نمايد و اين مثل، آب را در بيني كردن و بالا كشيدن آن است.

6. مستحب است بعد از وضو گرفتن، اعضاء وضو را خشك نكند.



[ صفحه 112]



7. امام صادق عليه السلام فرمود: «هر كس وضو بگيرد و خود را با حوله خشك نمايد، يك حسنه براي او نوشته مي شود؛ اما كسي كه وضو بگيرد و خشك نكند و صبر نمايد تا اعضاء وضو به خودي خود خشك شود، سي حسنه براي او نوشته مي شود.»

8. هنگام وضو ميان انگشتان را باز كند تا كاملا شسته شود.

رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «هنگام وضو ميان انگشتان خود فاصله دهيد تا خدا به وسيله آتش ميان آنها را فاصله ندهد».

9. مقدار مصرب آب وضو: رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «براي وضو گرفتن ده سير آب و براي غسل سه كيلو آب كافي است، ولي افرادي در آينده مي آيند كه اين مقدار را كم مي شمارند و آب زياد را مصرف خواهند كرد، آنها برخلاف راه من مي روند.»

10. در حديث است كه امام حسن مجتبي عليه السلام به هنگام وضو مفصلهايش مي لرزيد و رنگ صورت مباركش زرد مي شد. علت اين حالت را از آن حضرت پرسيدند، فرمود: «بر هر كس كه در مقابل پروردگار خويش مي ايستد، سزاوار است كه رنگش زرد شود و اعضايش بلرزد».

11. وضو در لغت نظافت و نيكويي، و در حديثي به معناي نور و روشنايي آمده است.

12. وضو در اصطلاح، براي عبادت خداوند مهربان، و به جا آوردن نماز خود را پاكيزه كرده و وضو مي گيريم، يعني به دستوري كه گفته مي شود دست و صورت خود را مي شوييم و با چهره اي شاداب آماده نماز مي شويم».



[ صفحه 113]



13. وضو سبب پاكيزگي بدن و صفاي روان آدمي است.

14. كيفيت وضو: براي وضو پس از نيت به ترتيب صورت، دست راست و دست چپ را مي شوييم و جلوي سر و روي پاها را مسح مي كشيم.

15. نيت وضو: قصد انجام كاري، و در آن تقرب و نزديك شدن به خداي تعالي و امتنان فرمان وي باشد.

16. وضو گرفتن پيش از وقت نماز صحيح است و قصد قربت چه پيش از وقت و چه بعد از آن كفايت مي كند.

17. شستن دستها قبل از وضو مستحب است.

18. تمام وضوها را به يكي از دو نوع مي توان انجام داد:

الف) وضوي ترتيبي.

ب) وضوي ارتماسي.

19. طهارت دو معني دارد:

الف) به پاك نمودن بدن و لباس و... از نجاسات طهارت مي گويند.

ب) به وضو و غسل و تيمم طهارت مي گويند.

20.«يا ايها الذين امنوا اذا قمتم الي الصلوة فاغسلوا وجوهكم و أيديكم الي المرافق و امسحوا برؤسكم و أرجلكم الي الكعبين...» (مائده، آيه ي 6).

21. رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «وضو گرفتن نيمي از ايمان است».

22. رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «كسي كه وضويش را بدون اين كه محدث شود تجديد كند، خداوند توبه اش را بدون استغفار تجديد مي كند».

23. رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: كسي كه شب را با وضو بيارامد، گويي كه تمام شب را به احياء و عبادت گذرانده است: «من بات علي طهر فكانما احيي الليل».



[ صفحه 114]



24. رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرموده است: «امت مرا دست و پاي نوراني باشد روز قيامت، از آثار وضو كه در دنيا گرفته باشد».

25. رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «مسواك كردن جزئي از وضو است».

26. قال رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم: «مفتاح الصلاة الطهور».

27. امام سجاد عليه السلام وقتي كه براي وضو گرفتن آماده مي شد، رخسارش زرد مي گشت.

28. گويي وضو نگرفته است.

29. از قول امام صادق عليه السلام است: «نماز تمام و مورد قبول نيست مگر با طهارت كامل».

30. رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «داخل مساجد مشو، مگر با وضو».

31. نمونه هايي از آثار وضو:

الف) باعث محو گناهان مي شود.

ب) دست و پا روز قيامت نوراني مي شود.

ج) باعث ورود به بهشت مي شود.

32. رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «كسي كه وضويش كامل نباشد، نمازش ناقص است و تمام نيست».

33. از امام باقر عليه السلام است كه وضو گرفتن واجب است.

34. در قرآن مجيد بيان شده: خداوند نمي خواهد مشكلي براي شما ايجاد كند، بلكه مي خواهد شما را پاك (و طاهر) سازد و نعمتش را به شما تمام نمايد، شايد شكر او را بجا آوريد.

35. حضرت رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايند: وضو گرفتن براي كسي كه



[ صفحه 115]



وضودار است نوري است افزون بر نورانيت قبلي.

36. در حديث قدسي آمده: «هر كس وضويش باطل شود و وضو نگيرد به من جفا كرده است و هر كس وضو بگيرد و دو ركعت نماز نخواند باز هم به من جفا كرده است، و هر كس وضو بگيرد و نماز بخواند و از من تقاضايي بكند و من به او جواب ندهم چه خواسته ي او در ارتباط با امر دين باشد يا دنيا، من به او جفا كرده ام و من خداي جفاكار نيستم».

37. حضرت رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايند: «كسي كه در هنگام وضو بسم الله نگويد، انگار وضو نگرفته است.

38.1) وضوي ارتماسي؛ 2(وضوي ترتيبي.

39. وضوي ارتماسي آن است كه انسان صورت و دست ها را به قصد، در آب فرو برد و به قصد وضو بيرون آورد.

40. در وضوي ترتيبي چهار چيز واجب است:

1) شستن صورت از رستنگاه مو تا آخر چانه؛

2) شستن دست راست و بعد از آن دست چپ از آرنج تا سر انگشت ها؛

3) مسح كردن سر با دست راست؛

4) مسح كردن روي پاها، اول پاي راست با دست راست و بعد پاي چپ با دست چپ از سر يكي از انگشت ها تا مفصل.

41. بايد از اعضاء ديگر وضو رطوبت گرفت و با آن مسح كرد.

42. بايد تيمم كند و اگر وقت دارد احتياط واجب آن است كه صبر كند تا آب صاف شود و وضو بگيرد.

43. حرام و باطل است.



[ صفحه 116]



44. بايد تيمم كند.

45. وضويش باطل است.

46. وضوي او صحيح است.

47. اشكال ندارد، پس اگر بعد از شستن صورت و دست ها چند قدم راه برود و بعد سر و پا را مسح كند وضوي او صحيح است.

48. وضويش باطل است.

49. بايد آن را برطرف كند يا آب را به زير آن برساند.

50. وضوي او صحيح است.

51. مسح كردن حرام است.

52. حرام است.

53. 1) بول؛ 2) غائط؛ 3) باد معده و روده كه از مخرج غائط خارج مي شود؛ 4) خوابي كه به واسطه ي آن چشم نبيند و گوش نشنود، ولي اگر چشم نبيند و گوش بشنود وضو باطل نمي شود؛ 5) چيزهايي كه عقل را از بين مي برد، مانند ديوانگي و مستي و بي هوشي؛ 6) استحاضه زنان؛ كاري كه براي آن ها بايد غسل كرد، مانند جنابت.

54.1) آب وضو پاك باشد؛ 2) آب مطلق باشد؛ 3) آب وضو مباح باشد؛ 4) ظرف آب وضو مباح باشد، (غصبي نباشد)؛ 5) ظرف آب وضو طلا و نقره نباشد؛ 6) اعضاي وضو موقع شستن و مسح كردن پاك باشد؛ 7) وقت براي وضو و نماز كافي باشد؛ 8) به قصد قربت وضو بگيرد؛ 9) به ترتيب وضو بگيرد؛ 10) كارهاي وضو را پشت سر هم انجام دهد؛ 11) ديگري او را وضو ندهد؛ 12) استعمال آب براي او ضرري نداشته باشد؛



[ صفحه 117]



13) در اعضاء وضو مانعي از رسيدن آب نباشد.

55.1) نمازهاي واجب غير از نماز ميت؛ 2) براي سجده و تشهد فراموش شده اگر بين آنها و نماز حدثي از او سر زده؛ 3) براي طواف واجب خانه ي كعبه؛ 4) اگر نذر يا عهد كرده يا قسم خورده باشد كه وضو بگيرد؛ 5) اگر نذر كرده باشد كه جايي از بدن خود را به خط قرآن برساند؛ 6. براي آب كشيدن قرآني كه نجس شده ولي چنان چه معطل شدن براي وضو گرفتن موجب بي احترامي به قرآن باشد براي آب كشيدن آن وضو لازم نيست.

56. بايد وضو بگيرد.

57. نماز او صحيح است، ولي بايد براي نمازهاي بعدي وضو بگيرد.

58. نماز او باطل است و بايد وضو بگيرد و سپس نماز بخواند.

59. بنا مي گذارد كه وضوي او باقي است.

60. مي تواند بر روي كفش يا جوراب مسح كند و وضويش صحيح است.

اما اگر كفش يا جورابش نجس باشد بايد چيزي كه پاك است بر روي آن بيندازد و عمل مسح را انجام دهد.

61. اگر كسي كه قدرت بر ساختن وضوي معمولي را ندارد بايد وضوي جبيره بگيرد.

62. به دارويي كه بر زخم و شكستگي مي گذارند و چيزي كه با آن قسمت آسيب ديده را مي بندند جبيره مي گويند.

63.1) چنان چه روي قسمت آسيب ديده باز است و آب ريختن روي آن ضرر دارد اگر اطراف آن را بشويد كافي است؛ 2. اگر آسيب ديدگي در



[ صفحه 118]



جلو سر يا روي پاها (محل مسح) است و روي آن باز است چنان چه مسح كردن آن ممكن نيست بايد پارچه ي پاكي را روي آن بگذارد و روي پارچه را با تري آب وضو كه در دست مانده مسح كند؛ 3. در مواردي كه دست تر كشيدن روي آسيب ديدگي ضرر دارد و روي آن قسمت بسته است بايد دست تر را بر روي همان جبيره (پارچه و...) بكشد و اگر ممكن نيست پارچه پاك را روي آن ببندد و روي آن دست تر بكشد.

64. حضرت رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايد: وقتي يكي از شما از خانه خارج مي شويد با طهارت (با وضو) باشيد، در اين صورت ملائكه در حق شما دعا مي كنند: خدايا او را بيامرز، خدا بر او رحم كن.

65. حضرت رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايد: «الطهور شطر الايمان».

66. اميرالمؤمنين علي عليه السلام.



[ صفحه 119]