مراتب آلودگي


طهارت نيز همچون نماز داراي ظاهر و باطن است و آداب ظاهري و باطني دارد. آداب ظاهري طهارت در كتاب هاي فقهي بيان شده است. در اين جا به اختصار به آداب باطني طهارت مي پردازيم.
حقيقت نماز رسيدن به مقام قرب الهي است كه براي نيل به اين مقام بايد طهارتي بيش از طهارت ظاهري كسب نمود. پس سالك الي الله بايد در ابتدا آلودگي هايي كه مانع رسيدن به مقام قرب الهي است از خود پاك كند.
اولين مرتبه ي آلودگي آن است كه اعضاي بدن انسان به گناه و نافرماني خداوند آلوده شود. بي شك بدون تطهير جسم از گناه نمي توان به طهارت قلبي رسيد؛ چرا كه گناهان، دل را تيره مي كند. اين آلودگي ها را بايد با آب توبه ي واقعي پاك نمود.
بايد دانست كه تمام قواي ظاهري و باطني ما امانت هايي از جانب خدا است. وقتي خداوند اين ها را به ما عطا نمود، همه از هر نوع آلودگي پاك بود؛ اما وقتي به ما واگذار شد با وسوسه هاي نفس و شيطان، پاكيزگي خود را از دست داد و به معصيت آلوده شد. حال اگر سالك، ظاهر خويش را از معاصي پاك نمود و اين امانت الهي را آن چنان كه تحويل گرفته بود پس داد، در سايه ي رحمت و ستاريت خداوند قرار مي گيرد.
دومين درجه از مراتب آلودگي، آلوده شدن باطن به اخلاق هاي زشت است. تلاش براي پاكيزگي باطن از اهميت بيشتري برخوردار است؛ چرا كه ريشه ي فسادهاي ظاهري، همين آلودگي باطن است و تا باطن آراسته نگردد، ظاهر اصلاح نمي شود. در ضمن طبق آنچه از احاديث اهل بيت عليهم السلام فهميده مي شود، آلودگي هاي باطني موجب عذاب و عقوبت بيشتري در قيامت خواهد بود. سومين درجه، آلودگي قلب به تعلقات غير الهي و توجه به خود و دنيا است. ريشه ي چنين آلودگي، محبت دنيا است كه اين محبت هم مادر همه ي خطاها است. تا وقتي كه ريشه ي اين محبت در دل سالك باشد، در آن جا خبري از محبت خدا نخواهد بود و سير او نيز به سوي خدا نيست؛ بلكه به سوي نفس و دنيا و شيطان است. پس مي توان گفت كه در حقيقت اولين درجه ي تطهير در مسير سلوك الهي، پاك كردن دل از محبت دنيا است و تا اين محبت هست، سلوكي نيست. در اين جا به عنوان نصيحت مي گويم كه بالاترين آلودگي معنوي جهل مركب است؛ جهلي كه ريشه ي انكار مقامات اولياء الهي و سوء ظن به اهل الله است. تا اين آلودگي هست، قدمي به سوي معارف نمي توان برداشت و ممكن است جهل مركب حتي نور فطرت را هم در انسان خاموش كند. پس لازم است كه با تفكر در حال انبيا و اولياي كامل الهي اين آلودگي را از خانه ي دل پاك كنيم و به هيچ حدي از مراتب معنوي قانع نشويم كه قناعت در درجات معنوي از دام هاي شيطان است.

بازگشت