امام باقر عليه السلام روايت مي كند كه: «روزي رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم نماز صبح را با يارانش خواند و بعد از نماز، با آنان نشست و گفتگو نمود تا اينكه خورشيد طلوع كرد و مردم يكي بعد از ديگري رفتند تا اينكه دو نفر ماند؛ يكي انصاري و ديگري ثقفي.
حضرت به آن دو مرد فرمود: «من فهميدم كه شما سؤالي داريد كه مي خواهيد آن را بپرسيد. اگر خواستيد مي توانم قبل از اينكه شما بپرسيد من از آن خبر دهم و اگر مي خواهيد خودتان بپرسيد.»
گفتند: بلكه شما خبر دهيد اي رسول خدا! زيرا اين براي نابينا روشن تر و از شك دور كننده تر است و ايمان را محكم تر مي كند.
پس حضرت فرمود: «اما تو اي برادر انصاري! از قبيله اي هستي كه اهل ايثار هستند و تو روستايي هستي و اين ثقفي چادرنشين است. آيا در پرسش هم ايثار مي كني؟»
گفت: بلي.
فرمود: «اما تو اي برادر ثقفي! آمده اي كه از وضو و نماز و اينكه در آنها چه ثوابي براي تو مي باشد، بپرسي.»
گفت: بلي.
فرمود: «پس بدان وقتي كه دستت را به آب زدي و «بسم الله» گفتي، آن گناهاني را كه دستانت انجام داده اند، مي ريزد. و هنگامي كه صورت و دستانت را شستي، گناهان از راست و چپ تو مي ريزند. و هنگامي كه سر و پاهايت را مسح كردي، آن گناهاني كه با پاهايت به سوي آنها رفتي، مي ريزد. اين ثوابي است در وضو كه براي تو مي باشد. و هنگامي كه به نماز برخاستي و حضور پيدا كردي و سوره ي حمد و يا يكي از سوره هاي ديگر را به حسب توانت، خواندي، ركوع كردي و ركوعت را تمام نمودي و به سجده رفتي و تشهد خواندي و سلام نماز را دادي، خداوند تمام گناهاني را كه بين دو نماز انجام دادي مي بخشد. و اين هم ثواب تو در نمازت. اما تو اي برادر انصاري! آمده اي كه از حج و عمره و ثواب آنها بپرسي.
گفت: بلي.
فرمود: «پس بدان وقتي كه به راه حج متوجه شدي و مركبت را سوار گشتي و «بسم الله» گفتي، همين كه مركبت به راه افتاد و قدم هايش را برداشت و به زمين گذاشت، خداوند متعال به تعداد آنها حسنه مي نويسد و گناه تو را محو مي كند و زماني كه «مُحرم» شدي و لبيك گفتي، خداوند براي هر يك «لبيك» گفتن، ده حسنه مي نويسد و ده گناه را محو مي كند. و وقتي كه «هفت بار بيت خدا را طواف نمودي»، اين نزد خدا عهد و پيمان و ذكري براي توست و خداوند بعد از آن حيا مي كند كه تو را عذاب نمايد و هنگامي كه «نزد مقام ابراهيم» دو ركعت نماز خواندي، خداوند براي تو به واسطه آن دو ركعت، دو هزار ركعت نماز مقبول مي نويسد.
و زماني كه هفت بار «سعي بين صفا و مروه» نمودي، ثواب و اجر اين عمل نزد خداوند مانند اجر كسي است كه پياده از شهر خود به حج برود و مانند ثواب كسي است كه هفتاد بنده مؤمن را آزاد كرده باشد. و وقتي تا غروب آفتاب در «عرفات» ماندي، اگر گناهي به اندازه ي ريگ بيابان و كف دريا داشته باشي، خداوند آنها را براي تو مي آمرزد. و هنگامي كه «قرباني» خود را ذبح كردي يا شترت را نحر نمودي، خداوند براي تو به هر قطره ي خون آنها، حسنه اي مي نويسد كه معادل است با ثواب آنچه كه در باقي مانده عمرت انجام مي دهي. و زماني كه هفت بار طواف زيارت به جاي آوردي و در مقام ابراهيم، دو ركعت نماز خواندي، فرشته اي بزرگوار بر شانه تو مي زند و مي گويد: خداوند گناهان گذشته را براي تو آمرزيد، تا 120 روز ديگر، اعمال تازه ات را آغاز كن.» آن دو مرد گفتند: براي همين آمده بوديم. (1)
تذكر اين مطلب نيز خالي از فائده نيست كه «وضو گيرنده» خود بايد شخصا به دنبال آب برود و از كسي كمك نگيرد و وضو را خودش انجام دهد و....
راغب در محاضرات گفته است: امام علي بن موسي الرضا عليه السلام با مأمون بود. هنگامي كه وقت نماز شد، خادمان آب و لگن بهر مأمون آوردند. امام عليه السلام فرمود: كاش اين كار را خود انجام مي دادي! چه خداوند تعالي فرموده است: «كسي كه آرزوي لقاي خداوند دارد بايد كار نيك انجام دهد و در عبادت پروردگار ديگري را شريك خويش نگيرد.» (2)
حسن بن وشاء گويد:
«خدمت امام رضا عليه السلام رسيدم، در مقابلش آفتابه اي بود كه مي خواست وضو بگيرد. جلو رفتم تا آب بريزم، آن حضرت مانع شد و فرمود: صبر كن! عرض كردم: آقا چرا نمي گذاريد روي دست شما آب بريزم؟ آيا نمي خواهيد به ثواب برسم؟ فرمود: تو اجر مي بري ولي من گناه.
عرض كردم: براي چه؟ فرمود: مگر اين آيه را نشنيده اي كه خداوند مي فرمايد:
«فَمَن كانَ يَرجو لِقاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صالِحاً وَ لا يُشْرِكْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً»
اكنون من مي خواهم براي نماز وضو بگيرم كه خودش عبادتي است و نمي خواهم كسي را در عبادت خود شريك گردانم.» (3)