آداب معنوي قنوت


دعاي «يا من أظهر الجميل» نيز از ادعيه اي است كه فضيلت بسياري دارد.
اين دعا شامل ادب مناجات بنده با خدا و برخي از نعمت هاي كامل الهي است كه با حال قنوت كه مناجات است، تناسب دارد. بسياري از بزرگان هميشه آن را مي خواندند. اين دعا از گنج هاي عرش بوده و هديه ي حق براي رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم است. آن گونه كه شيخ صدوق رحمه الله در توحيد مي فرمايد: «هر كدام از فقرات اين دعا فضايل و ثواب هاي بسياري دارد.»
بهتر است در حال قنوت بنده ي سالك ادب مقام مقدس ربوبيت را حفظ كرده و دعاهايي را بخواند كه شامل تسبيح و تنزيه خداوند و ذكر و ياد او باشد. او بايد در قنوت از خداوند چيزهايي بخواهد كه با معارف الهي سنخيت داشته و از خدا بخواهد كه باب مناجات و انس و خلوت و انقطاع به سوي خدا را بر او بگشايد. در قنوت بايد از درخواست دنيا و امور پست حيواني و شهواني نفساني پرهيز كرد تا در محضر پاكان شرمسار و در محفل ابرار بي مقدار نباشيم.
جانا! حال كه از وطن خود دور افتادي و از همنشيني با آزادگان محروم شدي و گرفتار اين ظلمت كده ي پر رنج و دردسر گشتي، ديگر خود همچون كرم ابريشم بر خود متن.
عزيزا! خداي رحمن فطرت تو را به نور معرفت و آتش عشق سرشته و انواري همچون انبياء و عشاقي مانند اولياء را پشتيبانت قرار داده است. اين آتش را با خاك و خاكستر دنيا خاموش نكن و آن نور را به تاريكي توجه به دنيا كه خانه ي غربت است مكدر ننما. باشد كه اگر توجهي به وطن اصلي خويش كني؛ از خدا، انقطاع به سوي خودش را بخواهي، حالت هجران و حرمان خود را با دلي دردناك به عرض او برساني و احوال بيچارگي و بينوايي و گرفتاري خويش را اظهار كني، مددي غيبي برسد و نقايص تو جبران شود؛ چرا كه عادت او نيكو كردن است و خوي او تفضل.
خواندن فقراتي از مناجات شعبانيه در قنوت كه مناجات ائمه عليهم السلام است، بسيار مناسب مي باشد؛ البته بايد با حال اضطرار و تبتل و تضرع باشد؛ نه با دل مرده.
در نظر نويسنده، مقام قنوت مانند مقام «سجود» است. به حسب مقام متوسطين، سجود توجه و اقبال به ذلت عبوديت و تذكر به مقام عز ربوبيت است و قنوت اقبال به عز ربوبيت و تذكر به عجز و ذلت عبوديت مي باشد. بر حسب مقام كملين، «سجود» مقام فناي عبد و ترك غير و غيريت و «قنوت» مقام انقطاع به حق و ترك اعتماد به غير است كه روح مقام توكل مي باشد. از آن جا كه «قيام» مقام توحيد افعالي است و اين توحيد در ركعت دوم پابرجا مي شود، در قنوت نتيجه ي آن را اظهار كرده، كشكول گدايي را پيش خدا مي برد و از خلق منقطع شده و گريزان مي گردد. (1)

پاورقي

1- ادب پرواز، برگرفته از كتاب آداب الصلوة امام خميني، محسن عباسي ولدي، ص236-238.

بازگشت