طول دادن سجده و استحباب تكرار ذكر آن


غرض قدرداني از حالت سجده و قرار دادن اعضا بر خاك مذلت است. هر چه انسان بتواند سجده را بيشتر طول دهد، بهره ي بيشتري مي برد؛ همان طوري كه طريقه ي ائمه ي هدي عليهم السلام بوده است. حضرت صادق عليه السلام ذكر سجود را هفتاد مرتبه تكرار مي فرمود. و انسان سعي كند كه هر چه بيشتر رقت قلب و شكستگي دل برايش حاصل شود و اشكش جاري گردد.
حضرت صادق عليه السلام مي فرمايد: «به خدا سوگند! كسي كه حقيقت سجود را بياورد هر چند در عمرش يك مرتبه باشد، زيانكار نيست. و رستگار نشد كسي كه خلوت نمايد با پروردگارش در مثل چنين حالي مانند كسي كه با خودش نيرنگ نمايد و غافل و سرگرم باشد از فيوضات و مواعيد الهي كه براي سجده كنندگان است». (1)
آري، حقيقت سجود، اظهار عجز و مذلت و افتقار در حضور پروردگار است اگر چه در مدت عمر يك دفعه باشد؛ زيرا عجز و مذلت - كه حقيقت سجود است - موجب آمرزش بنده است و اگر رحمت و مغفرت براي بنده حاصل نشود، اهل خسران و زيان است؛ لذا پس از آن مي فرمايد: «رستگار نشد كسي كه سجده ي حقيقي انجام نداد».
آنگاه مي فرمايد: «سجود كن با تواضع و مذلت براي خداوند، سجده كردن كسي كه دانسته است از خاكي پست كه خلق روي آن گام مي نهند، آفريده شده است و از نطفه اي كه همه آن را پليد مي شمارند». (2)
پس از اتمام سجده سر را بردارد و بنشيند و زيادتي گناهان خود را ياد آورد كه چگونه بر اقدام در مخالفت خداوند عظيم جرأت نموده است و بترسد از اين كه اين گناهانش پاك نشده باشد و آثار و تبعات آن برايش بماند؛ لذا در مقام توبه و طلب آمرزش برآيد و از خداوند پوزش بجويد به دعايي كه در اين مورد رسيده است، (3) پس از آن بگويد: «استغفر الله ربي و اتوب اليه». سپس تأكيد نمايد اظهار تواضع خودش را به سجده ي دوم. (4)

پاورقي

1- قال الصادق عليه السلام: مَا خَسِرَ وَ اللَّهِ تَعَالَي قَطُّ مَنْ أَتَي بِحَقِيقَةِ السُّجُودِ وَ لَوْ كَانَ فِي عُمُرِهِ مَرَّةً وَاحِدَةً- وَ مَا أَفْلَحَ مَنْ خَلَا بِرَبِّهِ فِي مِثْلِ ذَلِكَ الْحَالِ شَبِيهاً بِمُخَادِعِ نَفْسِهِ غَافِلًا لَاهِياً عَمَّا أَعَدَّ اللَّهُ تَعَالَي لِلسَّاجِدِين (مصباح الشريعة، ص 91).
2- فَاسْجُدْ سُجُودَ مُتَوَاضِعٍ لِلَّهِ ذَلِيلٍ- عَلِمَ أَنَّهُ خُلِقَ مِنْ تُرَابٍ يَطَؤُهُ الْخَلْقُ وَ أَنَّهُ رُكِّبَ مِنْ نُطْفَةٍ يَسْتَقْذِرُهَا كُلُّ أَحَد (مصباح الشريعة، ص 91).
3- اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي وَ ارْحَمْنِي وَ اجْبُرْنِي وَ عَافِنِي إِنِّي لِما أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ تَبارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِينَ . (بحار الأنوار (چاپ بيروت)، ج 82، ص137).
4- صلاة الخاشعين، شهيد آيت الله دستغيب، ص110-109.

بازگشت