سنت پيامبر گرامي صلي الله عليه و آله، بيانگر كيفيت سجده


سخنان رسول خدا صلي الله عليه و آله از ديدگاه مسلمانان جهان، به عنوان سرچشمه ي زلال قانونگذاري اسلام قلمداد مي گردد و همه ي پيروان شريعت، خود را ملزم مي دانند تا برمبناي آن، عمل نمايند.
شيعه نيز، احاديث پيامبر گرامي را مصدر اساسي احكام الهي دانسته و در همه ي موارد، از جمله در زمينه ي احكام سجده، از سنت آن حضرت، پيروي مي كند. دانشمندان اسلامي، روايات فراواني را از رسول خدا صلي الله عليه و آله در مورد مسأله ي ياد شده نقل كرده اند كه بيانگر سجده نمودن بر زمين و گياهان مي باشد، درست به همان روشي كه شيعه مي گويد، در اين جا به عنوان مثال، نمونه هايي از احاديث ياد شده را از نظر شما مي گذرانيم.
گروهي از محدثان اسلامي، از رسول خدا صلي الله عليه و آله چنين روايت نموده اند كه فرمود:
«زمين، براي من سجده گاه و مايه ي پاكيزگي قرار داده شده است.» (1)
روايت ياد شده، به الفاظ گوناگون در بسياري از كتب روايي اسلامي وارد گرديده كه به برخي از آن ها اشاره مي نماييم.
مسلم بن حجاج در صحيح خود، چنين روايت مي كند:
«تمام زمين براي ما، سجده گاه و مايه ي پاكيزگي گرديد.» (2)
بيهقي در سنن خويش از رسول خدا صلي الله عليه و آله چنين حكايت مي نمايد: «زمين، براي من پاك و مايه ي پاكيزگي و سجده گاه گرديد.» (3)
در كتاب «بحارالأنوار» چنين مي خوانيم:
«زمين، براي تو و پيروان تو، سجده گاه و مايه ي پاكي گرديد.» (4)
نويسنده ي كتاب «مصباح المسند» از پيامبر گرامي صلي الله عليه و آله، چنين روايت مي كند:
«و همه ي زمين، براي من و پيروانم، سجده گاه و مايه ي پاكيزگي قرار داده شده است.» (5)
در پرتو احاديث ياد شده كه متواتر و مورد قبول همه ي دانشمندان مسلمان مي باشد، به روشني معلوم مي گردد كه سطح زمين، اعم از خاك، سنگ، ريگ وگياه آن، اصل در سجود است و بدون عذر موجه (كه توضيح آن بيان خواهد شد) نبايد از آن، تعدي نمود.
همچنين از واژه ي «جعل» كه در اينجا به معناي تشريح و قانونگذاري است به خوبي آشكار مي گردد كه اين مسأله، يك حكم الهي براي پيروان آيين اسلام است. و بدين سان، مشروع بودن سجده بر زمين، و اجزاء آن، به ثبوت مي رسد. (6)

پاورقي

1- «جُعِلَتْ لِيَ الْأَرْضُ مَسْجِداً وَ طَهُورا» صحيح بخاري، ج 1، كتاب الصلاة، ص 91، و سنن بيهقي، ج 1، ص 212، [باب التيمم بِالصَّعيد الطَّيّب]، و اقتضاء صراط المستقيم، (ابن تيميه)، ص 332، و صحيح مسلم، ج 1، ص 371، و سنن نسائي، ج 1، باب التيمم بالصعيد، ص 210، و سنن ترمذي، ج 2، ص 131 - 133، و ج 4، ص 123.
2- صحيح مسلم، ج 1، ص 371. و سيرتنا و سنتنا، به نقل از نسائي و ترمذي و ابن داود: «جُعِلَت لنا الأرض كلها مَسْجِداً وَ طَهُورا».
3- سنن بيهقي، ج 6، ص 291: «جُعِلَتْ لِيَ الْأَرْضُ طيبة و طهورا و مَسْجِداً».
4- بحارالأنوار، ج 83، ص 277: «جُعِلَتْ لك و لامتك الأرض حكما مسجدا و طهورا».
5- مصباح المسند، شيخ قوام الدين: «و جُعِلَتْ الأرض كلها لي و لأمتي مسجدا و طهورا».
6- سجده بر تربت يا نهايت تواضع در پيشگاه خداوند، سيدرضا حسيني نصب، ص23-25.

بازگشت