دانشمندان الهي با ژرف نگري خاصي، به اين نتيجه رسيده اند كه حقيقت وجود امكاني، همان وابستگي آن، به مقام ربوبي است و اگر اين واقعيت، از ممكنات گرفته شود، موجود ممكني وجود نخواهد داشت، از اين جهت قرآن مجيد مي فرمايد:
«يا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَي اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ؛ (1)
اي مردم! شما نيازمند به خدا هستيد و خدا بي نياز و ستوده است.»

از اين جهت مي توان گفت: «خودشناسي مايه خداشناسي است»، زيرا «واقعيت خود»، همان وابستگي به خداي بي نياز و ستوده است. چگونه مي توان خود را به صورت كامل شناخت، ولي وابستگي را نشناخت؟ و در نتيجه «خدافراموشي مايه خود فراموشي» است، چنان كه مي فرمايد:
«وَ لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ أُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ؛ (2)
از آنان نباشيد كه خدا را فراموش كردند و در نتيجه خود را فراموش كردند.»

سجده بر زمين و سپس بر نبات، عالي ترين تجليگاه تواضع و فروتني است، كه نماز براي خاطر آن تشريع شده است. در برابر سجده بر طلا و نقره يا فرش هاي قيمتي و البته ارزشمند كه هرگز در آن چنين تواضع كامل نيست. از آن جا كه غالبا چنين شرطي در خانه ها و مراكز كار و در وسايل نقليه فراهم نيست، پيروان اهل بيت، قطعه خاكي را در قالب هاي خاصي به همراه خود نگه مي دارند، تا به هنگام نماز، بر خاك سجده كنند و شرط لازم را تحصيل نمايند. و چنين كاري بدعت نيست زيرا در ميان سلف صالح چنين رسمي وجود داشت، بلكه فريضه است كه تا انسان، نماز خود را، در تمام شرايط به صورت كامل بخواند. و اين كار، بسان حفظ مقداري خاك در ميان كيسه در خانه هاست كه افراد مكلف به تيمم، در شرايط خاصي بر آن تيمم كنند، زيرا در همه ي شرايط، زمين پاك و به تعبير قرآن (صعيداً طيباً)، در دسترس نيست، و از طرفي انسان بايد تيمم كند، چه بهتر مقداري خاك پاك در ميان كيسه نظيف حفظ كند، تا در موقع نياز به تيمم به وظيفه خود عمل كند.
شگفت اين كه بسياري از افراد ناآگاه تصور مي كنند كه شيعيان تربت را مي پرستند در حالي كه شيعه بر خاك سجده مي كند، و از اين طريق عالي ترين تواضع و فروتني را در برابر خدا ابراز داشته و فقط او را مي پرستد. همه گروه هاي اسلامي بر چيزي سجده مي كنند، چيزي كه هست شيعه بر يكي از دو چيز سجده مي كند:
1. زمين
2. روييدني از زمين
در حالي كه ديگران بر همه چيز سجده مي كنند، همانطور كه سجده آنان بر پشم و ابريشم، دليل بر پرستش اين چيزها نيست، همين طور سجده شيعه بر تربت، گواه پرستش تربت نيست.
سجده از ديدگاه فرهنگ شكوفاي اسلام، تجلي گاه تذلل و فروتني انسان در برابر آفريدگار جهان، و نقطه ي اوج آدمي در مسير «عبوديت» است.
همه ي مسلمانان جهان بر اين مسأله، اتفاق نظر دارند كه در هر ركعت از نماز، دو سجده واجب گرديده و انجام آن، از ضروريات اسلام مي باشد و تنها در كيفيت و احكام آن، نقطه نظرهاي گوناگون به چشم مي خورد.
مسلمانان شيعه كه پيروان راستين قرآن، سنت و سيره ي پيامبر گرامي صلي الله عليه و آله و اهل بيت آن حضرت مي باشند، به پيروي از سخنان رسول خدا و روايات عترت و روش عملي اصحاب پيامبر صلي الله عليه و آله برآنند كه سجود براي خدا، تنها بايد بر زمين و آنچه از آن مي رويد (جز خوردني ها و پوشيدني ها) انجام گيرد. از سوي ديگر مسلمانان اهل سنت، دايره شمول محل سجده را گسترش داده و برآنند كه لازم نيست كه سجده تنها بر موارد ياد شده صورت پذيرد، بلكه اشياء ديگر نيز (حتي خوردني ها و پوشيدني ها) مي تواند سجده گاه انسان در نماز باشد. (3)