مسجد و امر به معروف و نهي از منكر


مسجد جايگاه گردهمايي دينداران دلسوز، ميدان حضور قدرتمندانه ي مؤمنان و نمايشگاه ايمان، وحدت و همبستگي آنها است. بيماردلاني كه ميل به انجام گناه دارند، با ديدن صحنه ي نمايش ايمان و همبستگي مؤمنان از گناه و سركشي باز مي ايستند. همچنين آنان كه به دليل سستي ايمان، متزلزل و مرددند، از مسجد، روحيه ي ثبات و استواري مي گيرند. بدينسان حضور مسلمانان در مسجد خود به خود سبب جلوگيري از بسياري از معاصي و گناهان است.
اين نقش ارزنده ي «مسجد» و «نماز جماعت»، در گفتاري گهربار از علي بن موسي الرضا عليه السلام به روشني، بيان شده است. آن حضرت رمز و راز تشريع نماز جماعت را -كه معمولا در مسجد برگزار مي شود -اين چنين بيان نموده است:
«نماز جماعت از آن رو تشريع شده كه اخلاص ورزيدن، موحد بودن و اسلام و پرستش خداوند، روشن، آشكار و معروف باشد؛ زيرا اظهار اين گونه امور مايه ي اتمام حجت بر تمامي انسان ها خواهد بود و باعث مي شود افراد منافق (دو روياني كه ايماني ضعيف دارند) و نيز كساني كه احكام الهي را سبك مي شمرند، به چيزي كه در ظاهر بدان اعتراف مي كنند، عمل نمايند و (بيش از پيش) اظهار اسلام و مسلماني كرده، مراقبت (بيشتري را نسبت به احكام الهي) روا دارند. همچنين نماز جماعت سبب مي شود بعضي از مردم (در سايه ي شناخت يكديگر در مسجد و نماز جماعت) بتوانند به مسلمان بودن يكديگر شهادت دهند. ضمن اين كه به پا داشتن نماز جماعت باعث كمك به كارهاي خير و تقوا و مايه ي جلوگيري از بسياري گناهان است.» (1)
در اين سخن جامع، هم به نقش مسجد و نماز جماعت در امر به معروف و نهي از منكر اشاره شده و هم به بعد تبليغي آن. زيرا مسجد و نماز جماعت ممكن است باعث جلب توجه كساني شود كه نسبت به اسلام، ناآگاهند يا آشنايي اندكي با آن دارند. حضور همه روزه ي مسلمانان در اوقات و مكاني خاص و به جاي آوردن اعمال و عبادت هايي ويژه ممكن است توجه چنين افرادي را برانگيزد تا در صدد تحقيق برآيند و در نتيجه با اسلام و آيين توحيد آشنا شوند و به آن گرايش پيدا كنند يا دست كم بر آنان اتمام حجت شود. اين در حالي است كه به جاي آوردن نماز در خانه و به دور از چشم ديگران نمي تواند چنين آثار تبليغي را در پي داشته باشد.
امام رضا عليه السلام در اين كلام گهربار، به نقش مسجد و نماز جماعت در تعاون اجتماعي مسلمانان نيز اشاره فرموده است. حضور همه روزه ي مسلمانان در مسجد فرصت مناسبي را فراهم مي كند تا آنان در جريان مشكلات و نيازمندي هاي فردي و اجتماعي يكديگر قرار گيرند و به قدر توان در راستاي رفع آن همكاري و همياري نمايند. (2)

پاورقي

1- محمد بن حسن عاملي، وسايل الشيعه، ج 5، ص 372، باب 1 از ابواب صلاة الجماعة، روايت 9.
2-كوي دوست ، رحيم نوبهار، ص220-221.

بازگشت