مشاوره پيرامون مسايل نظامي در مسجد


مسجد در جامعه ي اسلامي، نهادي فعال و پرتحرك است. هر حادثه و رويدادي كه جامعه با آن روبه روست؛ بي درنگ در مسجد نيز مطرح مي شود و مورد بحث و بررسي قرار مي گيرد. مسلمانان در صدر اسلام، بحث و گفتگو پيرامون شيوه هاي رويارويي با دشمن را در مسجد انجام مي دادند.
در جنگ احد، بحث و بررسي طولاني ميان پيامبر صلي الله عليه و آله با مسلمانان درباره ي شيوه ي رويارويي با دشمن در مسجد انجام گرفت. (1)
در موارد زيادي، گفتگوهاي مقدماتي پيامبر صلي الله عليه و آله با فرماندهان نظامي در مسجد انجام مي گرفت. پيامبر صلي الله عليه و آله هنگامي كه قصد داشت عبدالله بن جحش را مأمور انجام يك عمليات نظامي كند در مسجد و هنگام نماز عشا با وي گفتگو كرد. (2)
آن حضرت همچنين توصيه هاي لازم را به عبدالرحمن بن عوف كه از طرف وي مأمور يك عمليات نظامي بود در مسجد به او اعلام كرد. (3)
البته ترديدي نيست كه پيامبر صلي الله عليه و آله آن دسته از مسايل نظامي را كه لازم بود مردم در جريان آن قرار گيرند و افشاي آن از نظر امنيتي بي اشكال بود در مسجد مورد بحث و بررسي قرار مي داد. در مورد اخبار و مسايل امنيتي، اصل تستر و حفاظت كاملا مراعات مي شد؛ تا آن جا كه در بسياري از جنگ ها مردم و حتي فرماندهان مأمور عمليات از مقصد نهايي پيامبر صلي الله عليه و آله بي اطلاع بودند. (4)
از ديگر مسايل نظامي كه در مسجد مورد بحث و گفتگو قرار مي گرفت، بررسي وضعيت كساني بود كه به دلايل گوناگون از حضور در جنگ خودداري كرده بودند. چنين كساني معمولا پس از بازگشت پيامبر صلي الله عليه و آله از جنگ، به حضور آن حضرت مي شتافتند و عذر خويش را نسبت به عدم شركت در جنگ با پيامبر صلي الله عليه و آله در ميان مي گذاشتند. كساني كه در جنگ تبوك از همراهي با سپاه اسلام خودداري كرده بودند، پس از ورود پيامبر صلي الله عليه و آله به مدينه، در مسجد حضور يافتند و عذر يا ندامت و پشيماني خود را نسبت به عدم حضور در جبهه اعلام كردند. (5)

پاورقي

1- ر.ك: محمد بن عمر واقدي، مغازي، ترجمه ي محمود مهدوي، ص 152 - 156.
2- ر.ك: محمد بن عمر واقدي، مغازي، ترجمه ي محمود مهدوي، ص 9 - 10.
3- ر.ك: محمد بن عمر واقدي، مغازي، ترجمه ي محمود مهدوي، ص 424.
4- ر.ك: محمد بن عمر واقدي، مغازي، ترجمه ي محمود مهدوي، ص 10، 608 و 754.
5- ر.ك: محمد بن عمر واقدي، مغازي، ترجمه ي محمود مهدوي، ص 798 و 799؛ كوي دوست ، رحيم نوبهار، ص193-194.

بازگشت