گفتگوهاي علمي - فرهنگي با هيئت هاي نمايندگي در مسجد


علاوه بر مواردي كه پيامبر صلي الله عليه و آله، تازه مسلمانان را به صورت فردي در مسجد آموزش مي داد، گفتگوهاي علمي و فرهنگي زيادي نيز ميان آن حضرت با هيئت هاي اعزامي كه از سوي قبايل گوناگون به مدينه مي آمدند؛ صورت مي گرفت. جايگاه اين گفتگوها جايي جز مسجد نبود. گر چه براي سكونت و استراحت اين هيئت ها، خانه اي در نظر گرفته شده بود. (1)
پاره اي از آنها نيز با توجه به صلاحديد پيامبر صلي الله عليه و آله در خانه هاي انصار جا داده مي شدند. (2)
براي برخي از آنها همچون هيئت نمايندگي ثقيف به دليل طولاني بودن مدت اقامتشان در مدينه، خيمه اي در مسجد بر پا مي شد. (3)
پيامبر صلي الله عليه و آله در كنار يكي از ستون هاي مسجد كه تا به امروز نيز به نام «اسطوانة الوفود» (4) (ستون هيئت ها) شناخته مي شود، اين گونه هيئت ها را به حضور مي پذيرفت و با آنان به مذاكرات ديني و اجتماعي مي پرداخت. گر چه اين مذاكرات از جنبه هاي سياسي نيز برخوردار بود؛ ولي از آن رو كه اين هيئت ها معمولا به منظور گرويدن به اسلام به مدينه مي آمدند، بحث و گفتگو پيرامون معارف اسلامي، نيز بخشي از اين مذاكرات بود. برخي از اين هيئت ها در حضور پيامبر صلي الله عليه و آله و در خانه ي خدا به فخرفروشي و خودستايي مي پرداختند. گفتكوهاي طولاني و سخنان بر خلاف ادب بر زبان مي آوردند و گاه درخواست اجراي مسابقات هنري - ادبي با پيامبر صلي الله عليه و آله و ياران آن حضرت مي كردند. (5)
با اين حال، پيامبر صلي الله عليه و آله با حوصله و بردباري كامل به سخنان آنان گوش فرا مي داد.
مذاكرات پيامبر صلي الله عليه و آله با برخي از اين هيئت ها در كتاب هاي سيره و تاريخ به تفصيل بيان شده است. اين هيئت ها معمولا پس از ملاقات با پيامبر صلي الله عليه و آله و گفتگوهاي زياد مسلمان مي شدند. اسلام آوردن اين هيئت ها - كه مسلمان شدن ديگر افراد قبيله را نيز در پي داشت - حاصل همت بلند و تلاش هاي سخت پيامبر صلي الله عليه و آله بود. در طبقات ابن سعد آمده است كه پيامبر صلي الله عليه و آله هر شب پس از نماز عشا به ديدار نمايندگان قبيله ي ثقيف كه در مسجد اسكان داشتند، مي آمد و با حالت ايستاده آن قدر براي آنان سخن مي گفت كه پاهاي مباركش از شدت خستگي به درد مي آمد. (6)

پاورقي

1- عمر بن شبة، تاريخ المدينة المنوره، ج 1، ص 235.
2- عبدالحي الكتاني، التراتيب الاداريه، ج 1، ص 449.
3- عبدالحي الكتاني، التراتيب الاداريه، ج 1، ص 447.
4- «وفود» به معناي هيئت نمايندگي است؛ كه از سوي سرپرست گروه يا كشوري به منظور ديدار و گفتگو با رؤساي گروه يا كشور ديگري فرستاده مي شود.
5- محمد بن عمر واقدي، مغازي، ترجمه ي محمود مهدوي، ص 742 - 746.
6- به نقل از: عبدالحي الكتاني، التراتيب الاداريه، ج 1، ص 448؛ كوي دوست ، رحيم نوبهار، ص161-162.

بازگشت