فضيلت نمازگاه ها و مسجدها


از رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم روايت شده است كه گفتند: خداي تعالي، فرمود:
«أَلَا إِنَّ بُيُوتِي فِي الْأَرْضِ الْمَسَاجِدُ تُضِي ءُ لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا تُضِي ءُ النُّجُومُ لِأَهْلِ الْأَرْضِ أَلَا طُوبَي لِمَنْ كَانَتِ الْمَسَاجِدُ بُيُوتَهُ أَلَا طُوبَي لِعَبْدٍ تَوَضَّأَ فِي بَيْتِهِ ثُمَّ زَارَنِي فِي بَيْتِي أَلَا إِنَّ عَلَي الْمَزُورِ كَرَامَةَ الزَّائِرِ أَلَا بَشِّرِ الْمَشَّاءِينَ فِي الظُّلُمَاتِ إِلَي الْمَسَاجِدِ بِالنُّورِ السَّاطِعِ يَوْمَ الْقِيَامَة؛ (1)
هان! بدانيد كه نمازخانه ها خانه هاي من در زمينند و هم چنان كه ستارگان براي زمينيان، نور مي دهند، نمازخانه ها نيز براي آسمانيان نور مي پاشند. هان! خوشا به حال كساني كه مساجد، خانه هاي ايشان است و خوش به حال بنده اي كه در خانه ي خود وضو سازد و آن گاه در خانه ام به ديدار من بشتابد. هان! به راستي كه ديدار شونده وظيفه دارد، ديدار كننده را گرامي بدارد و اكرام فرمايد. هان! گام زنندگان در تاريكي هاي شب به سوي مساجد را، به روشنايي رخشان نمازشان در روز رستخيز، بشارت ده.»

امام باقر عليه السلام از پدران خود روايت كردند كه رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم به جبرئيل عليه السلام فرمودند:
«أَيُّ الْبِقَاعِ أَحَبُّ إِلَي اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَي قَالَ الْمَسَاجِدُ وَ أَحَبُّ أَهْلِهَا إِلَي اللَّهِ أَوَّلُهُمْ دُخُولًا إِلَيْهَا وَ آخِرُهُمْ خُرُوجاً مِنْهَا قَالَ فَأَيُّ الْبِقَاعِ أَبْغَضُ إِلَي اللَّهِ تَعَالَي قَالَ الْأَسْوَاقُ وَ أَبْغَضُ أَهْلِهَا إِلَيْهِ أَوَّلُهُمْ دُخُولًا إِلَيْهَا وَ آخِرُهُمْ خُرُوجاً مِنْهَا؛ (2)
محبوب ترين قطعه هاي زمين، نزد خداي تبارك و تعالي، كدام است؟ گفت: مسجدها، و محبوب ترين مسجديان، نزد خدا، اولين كسي است كه به آن درآيد و آخرين كسي است كه از آن بدر آيد. پس فرمود: كداميك از پاره هاي زمين، به نزد خدا مبغوض تر است؟ گفت: بازارها، و مبغوض ترين بازاريان كسي است كه به آن درآيد و آخرين كسي كه از آن بدر آيد.»
اين حديث، ضمن ترسيم سيماي ملكوتي مسجد، كامروايي هاي بزرگ همدمان خانه ي خدا را نيز بازگو مي كند و بر حضور در مسجد براي انجام نماز صبح و شام تأكيد مي كند. زيرا خداوند افزون بر فضيلت هاي ديگر، آنان را كه در تاريكي شب به سوي مسجد مي شتابند، به نوري درخشان كه در پرتو آن تاريكي هاي قيامت را بپيمايند، بشارت داده است. (3)
حضرت امام صادق عليه السلام فرمودند:
«چون به در مسجد رسيدي، بدان كه آهنگ رفتن به سوي پادشاهي بزرگ داري كه جز پاكان قدم بر بساطش نمي گذارند و براي همنشيني با وي جز راستگويان و راست كرداران اجازه نمي يابند، و چنان با ترس و احترام بر بساط خدمتش قدم گذار كه در ورود بر پادشاهي با هيبت گذاري، پس اگر غفلت نمايي در خطري بزرگ واقع شوي، و بدان كه خداوند بر انجام آنچه خواهد، تواناست، و اگر خواست او قرار گيرد نسبت به اعمال تو با عدل رفتار نموده و فراخور عملت با تو معامله مي كند و همچنين اگر بخواهد، با تو به فضل عمل نموده و زياده بر آنچه شايستگي داري، تو را پاداش دهد. پس اگر به تو با فضل و رحمت خويش توجه كند، اندك طاعت تو را پذيرفته و تو را پاداشي بسيار بخشد، و اگر خداي تعالي از تو راستي و اخلاصي را كه فراخور حضرتش است به عدالت از تو خواهد، محجوب واقع شده و عبادتت پذيرفته نمي شود، هر چند بسيار باشد. و خداوند آنچه خواهد انجام دهد. و به ناتواني، نيازمندي و كوتاهي خويش، در حضرتش اعتراف كن، زيرا تو قصد داري كه به بندگيش پرداخته و با او انس گيري.
و اسرارت را به خداوند عرضه نما، و بدان كه آشكار و نهان تمامي مردمان به نزد خداوند پوشيده نيست و به تمامي آنها آگاهي دارد. و در محضر خداوند همانند نيازمندترين بندگان باش، و دل خويش از هر چه كه تو را از پروردگارت باز دارد، خالي كن. چرا كه او تنها پاكيزه ترين و خالصترين كارها را مي پذيرد. بنگر كه نامت در كدامين دفتر ثبت شده آيا از جمله سعادتمنداني يا شقاوت پيشگان، پس اگر شيريني راز و نياز با خداوند را چشيدي، و خوشي سخن گفتن با او را درك كردي و به جام رحمت و بزرگواري الهي، شربت توجه و پذيرش خداوندي را نوشيدي، بدان كه شايستگي خدمت يافته اي، پس به مسجد وارد شو كه در اين هنگام اجازه يافته اي و در امان خداوند هستي، در غير اين صورت بر درگاه بايست، همچون ايستادن بيچاره اي كه از بيخ و بن بركنده شده و آرزوهايش كوتاه شده، و مهلتش سرآمده است. هنگامي كه خداوند راستي و صداقت دل تو را در پناهندگي به خودش ببيند، با چشم مهرباني و رحمت به تو مي نگرد و تو را به آنچه دوست داشته و خشنود مي شود، موفق مي گرداند، كه او كريم و بزرگوار است و بزرگواري را براي بندگان بيچاره اش، كه براي به دست آوردن خشنودي الهي به درگاهش روي آورده اند، دوست دارد. خداوند مي فرمايد: «يا آن خداوندي كه درمانده چون بخواندش اجابت مي كند.» (4)

پاورقي

1- ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، النص، ص 28.
2- بحار الأنوار (چاپ بيروت)، ج 100، ص 98.
3- كوي دوست ، رحيم نوبهار، ص19-20.
4- إِذَا بَلَغْتَ بَابَ الْمَسْجِدِ فَاعْلَمْ أَنَّكَ قَدْ قَصَدْتَ بَابَ مَلِكٍ عَظِيمٍ لَا يَطَأُ بِسَاطَهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ وَ لَا يُؤْذَنُ لِمُجَالَسَتِهِ إِلَّا الصِّدِّيقُونَ- فَهَبِ الْقَدُومَ إِلَي بِسَاطِ هَيْبَةِ الْمَلِكِ- فَإِنَّكَ عَلَي خَطَرٍ عَظِيمٍ إِنْ غَفَلْتَ- فَاعْلَمْ أَنَّهُ قَادِرٌ عَلَي مَا يَشَاءُ مِنَ الْعَدْلِ وَ الْفَضْلِ مَعَكَ وَ بِكَ- فَإِنْ عَطَفَ عَلَيْكَ بِرَحْمَتِهِ وَ فَضْلِهِ قَبِلَ مِنْكَ يَسِيرَ الطَّاعَةِ وَ أَجْزَلَ لَكَ عَلَيْهَا ثَوَاباً كَثِيراً- وَ إِنْ طَالَبَكَ بِاسْتِحْقَاقِ الصِّدْقِ وَ الْإِخْلَاصِ عَدْلًا بِكَ حَجَبَكَ وَ رَدَّ طَاعَتَكَ وَ إِنْ كَثُرَتْ وَ هُوَ فَعَّالٌ لِمَا يُرِيدُ- وَ اعْتَرِفْ بِعَجْزِكَ وَ تَقْصِيرِكَ وَ انْكِسَارِكَ وَ فَقْرِكَ بَيْنَ يَدَيْهِ فَإِنَّكَ قَدْ تَوَجَّهْتَ لِلْعِبَادَةِ لَهُ وَ الْمُؤَانَسَةِ بِهِ وَ اعْرِضْ أَسْرَارَكَ عَلَيْهِ- وَ لْتَعْلَمْ أَنَّهُ لَا يَخْفَي عَلَيْهِ أَسْرَارُ الْخَلَائِقِ أَجْمَعِينَ وَ عَلَانِيَتُهُمْ وَ كُنْ كَأَفْقَرِ عِبَادِهِ بَيْنَ يَدَيْهِ- وَ أَخْلِ قَلْبَكَ عَنْ كُلِّ شَاغِلٍ يَحْجُبُكَ عَنْ رَبِّكَ فَإِنَّهُ لَا يَقْبَلُ إِلَّا الْأَطْهَرَ الْأَخْلَصَ- انْظُرْ مِنْ أَيِّ دِيوَانٍ يُخْرَجُ اسْمُكَ- فَإِنْ ذُقْتَ حَلَاوَةَ مُنَاجَاتِهِ وَ لَذِيذَ
مُخَاطَبَاتِهِ وَ شَرِبْتَ بِكَأْسِ رَحْمَتِهِ وَ كَرَامَاتِهِ مِنْ حُسْنِ إِقْبَالِهِ عَلَيْكَ وَ إِجَابَتِهِ فَقَدْ صَلَحْتَ لِخِدْمَتِهِ فَادْخُلْ فَلَكَ الْإِذْنُ وَ الْأَمَانُ- وَ إِلَّا فَقِفْ وُقُوفَ مَنْ قَدِ انْقَطَعَ عَنْهُ الْحِيَلُ وَ قَصُرَ عَنْهُ الْأَمَلُ وَ قَضَي عَلَيْهِ الْأَجَلُ فَإِنْ عَلِمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ قَلْبِكَ صِدْقَ الِالْتِجَاءِ إِلَيْهِ نَظَرَ إِلَيْكَ بِعَيْنِ الرَّأْفَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ اللُّطْفِ وَ وَفَّقَكَ لِمَا يُحِبُّ وَ يَرْضَي فَإِنَّهُ كَرِيمٌ يُحِبُّ الْكَرَامَةَ لِعِبَادِهِ الْمُضْطَرِّينَ إِلَيْهِ الْمُحْدِقِينَ عَلَي بَابِهِ لِطَلَبِ مَرْضَاتِهِ- قَالَ اللَّهُ تَعَالَي- أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء (مصباح الشريعة، ص 131).

بازگشت