آواي پاك اذان و نواي دل انگيز عاشقان، و سرود پرمغز و بسيار نغز عشق، انحناي قامت شب را والاتر از فصاحت سحر، در رواق پرشكوه محراب مي شكند و پرواز را به وسعت همه ي كاينات به مرغان مهاجر مي آموزد.
كبوتران سپيد آسمان معاني، چه زيبا بر برج كلام مي نشينند و با نجواي صلات ظهر، انسانيت بيدار را به باغ آشنايي فرامي خوانند.
چه اعجاز عظيمي است وقتي كه بشريت مؤمن، با صفوف ارغواني خود در مسجد؛ اين آبادستان هماره ي خدا و اين پاك ترين چهار ديواره ي جهان ممكنات در برابر واجب الوجود و آفريننده ي خود به پرستش مي ايستد و به كرنش مي نشيند، حقيقت را در بلور جان مي ريزد و اميد را به رنگي سبزتر از بهار مي يابد.
به راستي زيباترين و پنهان ترين روح ستايش كه بايد آن را در محراب بلند عشق ديد و شنيد، كدام است؟ كدام است اين لطيف تر و مستقيم تر از پس ريز باران كه درختان را به نشاي ديگر مي خواند و سپيدار را به بلندايي ديگر.
مسجد، رفيع ترين جايگاه نيايش و سجود، و محل خضوع و كرنش بندگان پاك خدا در پيشگاه اوست.
نخستين و مهم ترين ويژگيي كه مسجد را از مكان هاي ديگر ممتاز مي سازد؛ همين قداست اوست كه از عبوديت عبد و ربوبيت رب، سرچشمه مي گيرد.
بسياري از ساده انديشان و سطحي نگران، پيش از وقوع انقلاب پرشكوه اسلامي، مسجد را فقط مأذنه اي براي اذان، حوضي براي وضو و شبستاني براي نماز مي ديدند. اين نگرش عاميانه نه تنها درباره ي مسجد كه درباره ي بيشتر مظاهر اسلام و مسلماني وجود داشت و حتي قرآن را در كنج طاقچه ها و قبرستان ها و سفره هاي عقد، زنداني كرده بود.
اين ها نتيجه ي برنامه ريزي چند صد ساله ي دستگاه استعمار بود كه به دست سرسپردگان آن و با طرح هاي پيش ساخته و تلاش هاي مذبوحانه محقق شده بود و افكار مسلمانان و شيعيان نخستين شهيد محراب را بكلي منحرف كرده و راه هاي ارتباطشان را با مظاهر سازنده، بيدارگر و نجات بخش اسلام بسته بود. خوشبختانه انقلاب اسلامي پديد آمد، و به موازات تحولاتي كه در همه ي شؤون اجتماعي پديد آورد، مسجد را به عنوان كانون مقدسي كه مي تواند نهضت اسلامي را تشكل بخشد و رهبري كند و مبارزان مسلمان را چونان سنگري پابرجا و استوار در پناه خود گيرد، به مردم معرفي كرد و ديدگاه آنان را بكلي دگرگون ساخت و حقيقت امر؛ همين است كه مسجد كانون گرم حيات آفرين و سعادت بخشي است كه مردم را به صلاح و سداد مي خواند. مسجد هر محله، مجلس شوراي آن، و كانون تعليم و تربيت و تعاون و آگاهي است. مركز خيريه و پايگاه بسيج، و جاي آشنا شدن با اسلام و اهل اسلام و كسب اعتماد و تشخيص مؤمن از منافق است. مسجد، پاك ترين، اجتماعي ترين و سرنوشت سازترين مكان براي مسلمانان و اعلام حضور آنان است. دانشمندان دين از اين نهاد عظيم به عنوان يك شبكه ي گسترده و بي نظير براي پيوند و پيام رساني بهره مي برند. مسجد را گرامي بداريم و حضور در آن را غنيمت شمريم.
سلام بر مسجد؛ خانه پاك خدا كه ملموس تر از سراي بلاغت، مأنوس تر از كلام فصاحت و باشكوه تر از سفير سعادت است. سلام بر طاق و رواق آشناي آن كه هميشه خواستني است و بر محراب شريف آن كه حريم محرم است. سلام بر گلدسته هاي آن كه گل واژه هاي اذان را از آن مي شنويم و جان مي گيريم و به روح و راحت مي رسيم. سلام بر مسجد كه انسان را در بر مي گيرد و ذوب مي كند، و خراب آباد دل را آباد و ناب مي سازد. سلام بر مسجد كه در امتداد نسيمش، موج مي شويم و اوج مي گيريم، فرياد مي شويم و در يادها مي نشينيم و در مهتابش چون آفتاب مي گرديم. سلام بر تو اي مسجد! اي خانه ي هميشه آباد خدا! (1)

مسجد در اسلام به عنوان نهادي مقدّس و قلب تپنده جامعه اسلامي و مطابق روايات محبوب ترين مكان ها نزد خداوند است.
مسجد تجلّي گاه عشق، عبادت و خضوع است كه بندگان شايسته خدا در اين مكان كه خداوند متعال آن را «بيت النّور» ناميده، حاضر مي شوند تا به مصداق آيه شريفه اي كه بعد از ساخت اوّلين مسجد توسّط پيامبر بعد از هجرت در مدينه نازل شد و خداوند متعال مطابق آن در سوره مباركه توبه، آيه 108 فرمود:
«فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ اَن يَتَطَهَّروُا؛
در آن مرداني هستند كه دوست دارند تحصيل طهارت كرده و خود را از گناهان پاك كنند.»
مسجد از منظر آيات و روايات تنها محلّ عبادت نيست بلكه مكاني براي تربيت، هدايت، حكومت و سنگري براي مقابله با تهاجم شياطين و دفاع از حريم دين مقدّس اسلام است و پس از گذشت چهارده قرن از ظهور اسلام، مسجد به عنوان بزرگ ترين و عالي ترين پايگاه مبارزه با دشمنان اسلام مطرح است و بنيان­گذار جمهوري اسلامي ايران بر همين اساس مسجد را سنگر ناميده و دستور داد كه سنگرها را پر كنيد.
مساجد در زندگي اجتماعي مسلمانان نقش مهمّي ايفا مي كنند كه در اين جا به پنج نقش عمده مساجد اشاره مي كنيم:
1. پايگاه عبادت و ياد خدا
2. پايگاه جهاد فكري و تعليم و تعلّم معارف اسلامي
3. پايگاه تجمّع نيروهاي رزمنده و اعزام آن ها به جبهه ها
4. پايگاه وحدت و نمايش آن در برابر دشمنان پيدا و پنهان
5. قوي ترين رسانه تبليغي (2)