دانستنيهاي مسجد
احيا: شب زنده داري، مراسم مخصوص شب هاي قدر، كه در مساجد جمع مي شوند و تا نيمه هاي شب به خواندن دعا و عزاداري مشغول مي شوند.
اذان: شعار اسلام، نداي توحيد و يگانه پرستي و شعاري است كه پايه اعتقاد و جهت عمل به آن است. اذان وسيله آماده شدن براي نماز است. اذان با لفظ مقدس الله شروع و با لفظ مقدس الله پايان مي يابد. اذان وسيله توجه و بيداري غافلان از وقت نماز است.
اعتكاف: اعتكاف در اصل به معني محبوس ماندن و مدتي طولاني در كنار چيزي بودن است. و در اصطلاح شرع توقف در مساجد براي عبادت مي باشد كه حداقل آن سه روز است و شرط آن روزه داشتن و ترك بعضي از لذايذ است. اين عبادت اثر عميقي در تصفيه روح و توجه مخصوص به پروردگار دارد و آداب و شرايط آن در كتب فقهي ذكر شده است.(1)
ايوان: بخش سقفدار از ساختمان كه جلو آن باز است و در و پنجره ندارد و مشرف به حياط است.
حجره: خانه، اتاق، غرفه. در مساجد بزرگ و مدارس مذهبي براي سكونت طلاب ودانشجويان، اتاق هاي كوچك و بزرگ سازند. جمع حجرات.
دارالمساجد: پرمسجدترين كشور جهان بنگلادش است. در شهر داكار پايتخت اين كشور كه حدود هشت ميليون نفر جمعيت دارد هزاران مسجد كوچك و بزرگ وجود دارد و به همين علت اين شهر را دارالمساجد ناميده اند.
شبستان: قسمتي از مسجدهاي بزرگ كه داراي سقف است.
صحن: ميان سرا و ساحت آن. حياط بزرگ مسجدها و حرم بزرگان دين كه اكثراً نماز جماعت و جمعه برگزار مي شود.
غبار روبي: مراسمي است كه هر سال يك يا دو بار در كعبه و قبور مطهر امامان و مساجد انجام مي گيرد كه با گلاب و پارچه هاي تميز آن مكان ها را شستشو داده غبار از آن ها بر مي گيرند.
قبله: جهت ما به سوي خدا است، قبله مشترك بين مسلمين نشانه وحدت و يك پارچگي در عالم اسلام است، بيان گر هدف واحد و بازدارنده از تفرقه و تك روي است.
گلدسته: گلدسته از نشانه هاي مسجد و اسلام است. در كنار گنبد مساجد دو مناره يا گلدسته به صورت زيبا و با كاشي ها و نقش هاي متنوع ساخته مي شود.
گنبد: يكي ديگر از نشانه هاي مسجد و اسلام، گنبد است. سقف بزرگ كروي شكل بر بالاي مسجد به صورت زيبا با كاشي ها و نقش هاي زيبا تزيين مي شود.
مأذنه: جايي كه اذان گويند.
محراب: جاي ايستادن پيش نماز را محراب گويند. محراب در لغت يعني محل حرب و جنگ. چون براي جنگ با دشمنان خدا در مسجد سازمان دهي مي كردند و از آن جا به سوي ميدان نبرد حركت مي كردند. و همچنين جنگ با شيطان و هواي نفس را نيز شامل مي شود.
مسجد: جاي سجده، محلي كه مسلمانان در آن نماز مي گزارند. طبق روايات بهترين مكان براي نماز مسجد است. مسجد خانه خدا و مركز عبادت و مايه هدايت انسان است.
مسجد جامع: مسجد بزرگي در هر شهر كه روزهاي جمعه در آن نماز جمعه برگزار مي شود. مسجد جمعه يا مسجد آدينه نيز مي گويند.
مَطهَره: جاي طهارت، وضو خانه
معبد: پرستش گاه، محل عبادت، اعم از مسجد، كليسا، و... .
مقصوره: حصار يا جدار مشبك از چوب يا فلز كه منبر و عبادت گاه را در بر مي گيرد.
مناره: محل نور، ستوني مرتفع كه از آجر يا سنگ درست مي كنند و بر بالاي آن اذان مي گويند. برجي كه شكل آن در هر كشور تفاوت مي كند در بالا به بالكن مانندي ختم مي شود.
منبر: كرسي داراي يك يا چند پله كه خطيب يا واعظ بر بالاي آن نشيند و خطبه خواند يا وعظ نمايد. جمع منابر.
در آغاز به صورت صندلي بوده است كه بر روي سكويي قرار داشته و پيامبر اسلام به خاطر آن كه انبوه پيروانش بتوانند او را ببينند و گفته هايش را بشنوند براي اولين بار در مدينه از آن استفاده نموده است.
نماز: به معناي دعا، رحمت، سلام و درود است.
صلوة: كلمه عربي از ريشه «صلة» به معناي پيوند و رابطه است. با انجام اين كار، انسان با آفريدگار تواناي خود، پيوند و ارتباط پيدا مي كند.در قرآن بيش از 90 بار با عبارات مختلف و مفاهيم گوناگون ذكر شده است. نماز ركن اصلي دين است و بايد اصلي ترين جايگاه را در زندگي مردم داشته باشد.
نمازخانه ادارات و مدارس: يكي از كارهاي با ارزش در جامعه اسلامي اختصاص دادن مكان هايي در مدارس و ادارات براي اقامه نماز است كه دانش آموزان و كارمندان در صف هاي واحد به راز و نياز با خداي خود مي پردازند.
مساجد بين راه: از جمله اقدامات مهم و ارزنده اي كه در كشور انجام گرفته است، بناهاي زيبايي كه محل امن و راز و نياز بندگان با خداست و زينت بخش جاده هاي بين شهري است. ولي بايد مسئولين از اين مكان هاي پاك مراقبت دايمي به عمل آورند تا عده اي سودجو و منحرف براي استفاده نادرست از اين مكان ها به اهداف خود نرسند و اين مكان ها را آلوده نسازند. (2)
پاورقي
1- تفسير نمونه، ناصر، مكارم شيرازي، (تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1365)، ج 1، ص 653.
2- خانه دوست، «كانون بندگي»، ص 69-72، جعفر شيخ الاسلامي، تهران، انتشارات ستاد اقامه نماز، چاپ: اول، 1389.