از مقدمات ديگر نماز، استقبال؛ يعني رو به قبله بودن است.
جهتي كه به آن رو مي كنيم و به نيايش خداوند مي پردازيم، «قبله» نام دارد.
گرچه به هر سو كه بايستيم، رو به خداست؛ «أَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ ». ولي توجه به يك كانون مقدس مانند كعبه، الهام بخش توحيد و يادآور خط توحيدي ابراهيم عليه السلام است.
به علاوه، وقتي دستور اين است كه نماز به طرف كعبه باشد، انجام آن لازم است، وگرنه عبادت ما، فاقد روح تعبد و تسليم است.
در آغاز اسلام، سالها قبله ي مسلمانان، «بيت المقدس» بود. رسول خدا صلي الله عليه و آله نمي خواست كعبه را كه به صورت بتخانه درآمده بود، قبله ي عبادت قرار دهد. ولي پس از هجرت، شرايطي پيش آمد كه قبله ي مسلمانان از بيت المقدس به مسجدالحرام تغيير يافت. يكي از علل آن، زخم زبان هايي بود كه يهوديان به مسلمين مي زدند و مي گفتند: شما خودتان قبله نداريد و به سوي قبله ي ما نماز مي خوانيد. رسول خدا صلي الله عليه و آله از اين وضع، آشفته بود و انتظار گشايشي را از سوي خدا مي كشيد، كه آيات قرآن نازل شد و دستور آمد كه هر كجا هستيد، رو به مسجدالحرام بايستيد و نماز بخوانيد. (1)
آيات تغيير قبله، در طول تاريخ به مسلمانان اين درس را مي دهد كه مستقل و آزاد باشند و زير بار منت ديگران، حتي در مسائل عبادي هم نروند و شرافتمندانه زندگي كنند.
دليل ديگرش آن بود كه يهوديان به مسلمانان نگويند كه شما خود قبله نداريد و به سوي قبله ي ما نماز مي خوانيد. اين نكته، استقلال فرهنگي و شخصيت مستقل مسلمين را الهام مي بخشد.
مسلمانان، بايد در عبادت، رو به كعبه كنند، حتي در كارهايي همچون خواب و خوراك خوب است به سمت قبله باشند. ذبح حيوانات بايد رو به قبله باشد، وگرنه گوشت آنها حرام مي شود. اين جهت گيري در همه ي امور به سوي كعبه ي توحيد، درس ايمان و ياد خدا به مسلمانان مي دهد تا همواره توجه به خانه ي محبوب و معبود داشته باشند و از غفلت به درآيند.
بعلاوه، اين سمت گيري به سوي كعبه، نظم و وحدتي شگفت و زيبا مي آفريند و همه ي مسلمانان، در هر جاي دنيا كه باشند، وقت نماز به سوي آن كانون خدايي رو مي كنند. اگر كسي از فراز آسمانها به صفوف نمازگزاران كره ي زمين بنگرد، دايره هاي متعددي را مي بيند كه مركزيت همه ي آنها كعبه است و توحيد، نقطه ي تمركز فكر و دل و جان و صفوف مسلمين است.
از رهگذر توجه به قبله، علم هيئت و جغرافيا و جهت شناسي نيز در ميان مسلمانان رشد كرد.
آري... كعبه، يادگار مبارزات توحيدي ابراهيم و اسماعيل و محمد عليهم السلام است. حضرت مهدي عليه السلام نيز در قيام جهاني خويش، به كعبه تكيه مي كند و به اصلاح جهاني مي پردازد. اين كعبه است كه در نماز و نيايش، قبله ي يك مسلمان قرار مي گيرد... (2)