لباس حلال و غيرغصبي


همچنين مكان و فرش و تختي كه روي آن نماز خوانده مي شود بايد حلال باشد. تصرف در ملك مرده اي كه خمس يا زكات بدهكار است، حرام و نماز آن باطل است و اگر با پولي كه خمس و زكات آن را نداده اند ملكي بخرند، تصرف در آن حرام و نماز در آنجا باطل است. (1)
پوشش برگزاركننده نماز نبايد از طريق دروغ و نيرنگ و تجاوز تهيه شده باشد. زيرا خداوند فرمود: هنگام نماز، لباس خودتان را بپوشيد (نه لباسي كه ربطي به شما ندارد و حق ديگران است، مگر با اجازه صاحب لباس). (2)

كسي كه مخاطب به خطاب لزوم اداي حقّ غير است، دل مشغولي دارد و آسوده خاطر نيست تا بتواند سخن بگويد و با خداي خويش مناجات كند، چه رسد كه پروردگار با او مناجات نمايد. (3)
مسائل مربوط به مكان و لباس، فراوان است. اين نكات، علاوه بر جهت تعبد و روحيه ي تسليم در برابر فرمان خدا، جهات ديگري هم دارد كه به آنها اشاره مي شود:

1- مراعات ادب
مقتضاي ادب در برابر خدا و ايستادن در آستان جلال و عظمت او، آن است كه نماز، با بهترين و پاك ترين لباس باشد و نمازگزار، از توجه و حضور قلب برخوردار بوده و از آراستگي ظاهر و باطن بهره مند باشد. حتي نماز خواندن در جلوي قبر پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و امامان عليهم السلام گاهي بي ادبي و موجب بطلان نماز است. (4)

2- مراعات حقوق ديگران
برخي از اين شرايط، به رعايت حقوق ديگران مربوط مي شود. اينكه لباس و مكان نمازگزار، حلال و مباح باشد، براي رعايت حق حكومت اسلامي (در خمس) و حق محرومان جامعه (در زكات) و ساير مردم است. حتي نماز در كنار جاده ها و در خيابان ها اگر سبب مزاحمت براي عابران باشد، حرام است. (5)
آنچه معتبر است، رضايت قلبي صاحبان حق است، اگر در ظاهر بگويند راضي هستيم ولي بدانيم كه رضايت ندارند، نماز و تصرف، باطل و حرام است. برعكس اگر در ظاهر اظهار عدم رضايت كند ولي بدانيم كه قلبا راضي است، نماز صحيح است.

3- رعايت اولويت ها
در كنار شرايط اصلي، يكسري نكات مستحب هم وجود دارد كه بيانگر توجه اسلام به اولويت هاست. مثلا گرچه در شرايط عادي و غير اضطراري، مكان نمازگزار، بايد مباح، بي حركت، مسطح و پاك باشد، ولي نماز در بعضي جاها مورد تأكيد بيشتر است، مانند مسجد. (6)

پاورقي

1- مسئله، 874 توضيح المسائل.
2- پيام نماز و رازهاي آن، علي اكبر عارف، ص81-80.
3- رازهاي نماز، آيةالله جوادي آملي، ص42-46.
4- مسئله، 884 توضيح المسائل.
5- مسئله، 898 توضيح المسائل.
6- پرتوي از اسرار نماز، محسن قرائتي، ص105-106.

بازگشت