ركوع
(مـساله 1031) در هر ركعت بعد از قرائت بايد به اندازه اي خم شود كه بتوانددست را بزانو بگذارد واين عمل را ركوع مي گويند.
(مـسـالـه 1032) اگـر بـه اندازه ركوع خم شود, ولي دستها را بزانو نگذارد اشكال ندارد, اگر چه احتياط مستحب اين است كه دستها را به زانو بگذارد.
(مساله 1033) هرگاه ركوع را بطور غير معمول بجا آورد, مثلا به چپ يا راست خم شود, اگر چه دستهاي او به زانو برسد, صحيح نيست .
(مـسـالـه 1034) خم شدن بايد به قصد ركوع باشد, پس اگر به قصد كار ديگر - مثلابراي كشتن جـانـور خـم شود - نمي تواند آن را ركوع حساب كند بلكه بايد بايستد ودوباره براي ركوع خم شود وبواسطه اين عمل , ركن زياد نشده ونماز باطل نمي شود.
(مـسـاله 1035) كسي كه دست يا زانوي او با دست و زانوي ديگران فرق دارد, مثلادستش خيلي بلند است كه اگر كمي خم شود بزانو مي رسد, يا زانوي او پايين تر ازمردم ديگر است كه بايد خيلي خم شود تا دستش به زانو برسد, بايد به اندازه معمول خم شود.
(مساله 1036) كسي كه نشسته ركوع مي كند, بايد بقدري خم شود كه صورتش مقابل زانوها برسد وبهتر است بقدري خم شود كه صورت نزديك جاي سجده برسد.
(مـسـاله 1037) احتياط مستحب آن است كه در ركوع , سه مرتبه سبحان اللّه يا يك مرتبه سبحان ربـي الـعـظيم وبحمده بگويد, هر چند ظاهر اين است كه گفتن هر ذكري كه به اين مقدار باشد مثل سه مرتبه اللّه اكبر كفايت مي كند, ولي در تنگي وقت و درحال ناچاري گفتن يك سبحان اللّه كافي است .
(مساله 1038) ذكر ركوع بايد به عربي صحيح گفته شود, و مستحب است آن راسه يا پنج يا هفت مرتبه بلكه بيشتر بگويند.
(مـساله 1039) در ركوع بايد به مقدار ذكر واجب بدن آرام باشد, و در ذكر مستحب هم اگر آن را بقصد ذكري كه براي ركوع دستور داده اند, بگويد بنابر احتياط واجب ,آرام بودن بدن لازم است .
(مـسـاله 1040) اگر موقعي كه ذكر واجب ركوع را مي گويد, بي اختيار بقدري حركت كند كه از حـال آرام بودن بدن خارج شود, بايد بعد از آرام گرفتن بدن دوباره ذكر را بگويد, ولي اگر كمي حركت كند كه از حال آرام بودن بدن خارج نشود, ياانگشتان را حركت دهد اشكال ندارد.
(مـسـالـه 1041) اگـر پيش از آن كه به مقدار ركوع خم شود وبدن آرام گيرد عمدا ذكرركوع را بگويد, بايد بعد از رسيدن به ركوع وآرام گرفتن بدن دوباره ذكر را بگويد, وبنابر احتياط لازم نماز را پس از اتمام , اعاده نمايد, و اگر بهمان ذكر اول اكتفا نمايدنماز باطل است .
(مـسـاله 1042) اگرپيش از تمام شدن ذكر واجب , عمدا سر از ركوع بردارد نمازش باطل است , و اگـر سهوا سر بردارد, چنانچه پيش از آن كه از حال ركوع خارج شود,يادش بيايد كه ذكر ركوع را تمام نكرده , بايد در حال آرامي بدن دوباره ذكر را بگويدو اگر بعد از آن كه از حال ركوع خارج شد يادش بيايد, نماز او صحيح است .
(مـسـاله 1043) اگر نتواند به مقدار ذكر در ركوع بماند, احتياط واجب آن است كه بقيه آن را در حال برخاستن بگويد.
(مساله 1044) اگر بواسطه مرض ومانند آن در ركوع آرام نگيرد, نماز صحيح است ولي بايد پيش از آن كه از حال ركوع خارج شود, ذكر واجب را بگويد.
(مـساله 1045) هرگاه نتواند به اندازه ركوع خم شود, بايد به چيزي تكيه دهدوركوع كند و اگر مـوقـعي هم كه تكيه داده نتواند بطور معمول ركوع كند, بايد به هراندازه مي تواند, خم شود ودر ايـن صـورت احتياط لازم آن است كه نماز را دوباره بخواند, و ركوع آن را نشسته بجا آورد, و اگر هـيـچ نـتواند خم شود بايد موقع ركوع بنشيند ونشسته ركوع كند واحتياط لازم آن است كه نماز ديگري هم بخواند, و براي ركوع آن با سر اشاره نمايد.
(مـساله 1046) كسي كه مي تواند ايستاده نماز بخواند, اگر در حال ايستاده يانشسته نتواند ركوع كـنـد, بـايد ايستاده نماز بخواند وبراي ركوع با سر اشاره كند و اگرنتواند اشاره كند, بايد به نيت ركوع چشم ها را هم بگذارد وذكر آن را بگويد, و به نيت برخاستن از ركوع چشمها را باز كند و اگر از اين هم عاجز است , بايد در قلب نيت ركوع كند, و ذكر آن را بگويد.
(مساله 1047) كسي كه نمي تواند ايستاده يا نشسته ركوع كند وبراي ركوع فقطمي تواند در حالي كـه نـشـسـته است كمي خم شود, يا در حالي كه ايستاده است با سراشاره كند, بايد ايستاده نماز بـخـواند, و براي ركوع با سر اشاره نمايد, و احتياطمستحب آن است كه نماز ديگري هم بخواند, و موقع ركوع آن بنشيند, و هر قدرمي تواند براي ركوع خم شود.
(مساله 1048) اگر بعد از رسيدن بحد ركوع سر بردارد, و دو مرتبه به اندازه ركوع خم شود, يا بعد از آن كـه بـه انـدازه ركـوع خـم شود, بقدري خم شود كه از اندازه ركوع بگذرد و دوباره به ركوع برگردد, نمازش باطل است .
(مـسـاله 1049) بعد از تمام شدن ذكر ركوع , بايد راست بايستد وبعد از آن كه بدن آرام گرفت به سجده رود, و اگر عمدا پيش از ايستادن , يا پيش از آرام گرفتن بدن به سجده رود, نمازش باطل است .
(مساله 1050) اگر ركوع را فراموش كند وپيش از آن كه به سجده برسد, يادش بيايد, بايد بايستد بعد به ركوع رود, و چنانچه بحالت خميدگي به ركوع برگردد, نمازش باطل است .
(مـسـالـه 1051) اگـر بعد از آن كه براي سجده دوم پيشاني به زمين رسيد, يادش بيايد كه ركوع نـكـرده نـمازش باطل است .
ولي تا داخل سجده دوم نشده اگر يادش بيايد كه ركوع نكرده , بايد بـايستد و ركوع را بجا آورد وبعد از تمام شدن نماز براي زيادي سجده احتياطا دو سجده سهو بجا آورد, و اگر احتياطا نماز را دوباره بخواندبهتر است .
(مـساله 1052) مستحب است پيش از رفتن به ركوع در حالي كه راست ايستاده تكبير بگويد, و در ركوع زانوها را به عقب دهد, و پشت را صاف نگهدارد, و گردن رابكشد, و مساوي پشت نگهدارد, و بـيـن دو قـدم را نـگـاه كـند, و پيش از ذكر يا بعد ازآن صلوات بفرستد, و بعد از آن كه از ركوع برخاست و راست ايستاد در حال آرامي بدن بگويد: سمع اللّه لمن حمده .
(مساله 1053) مستحب است در ركوع زن دست را از زانو بالاتر بگذارد, و زانوهارا به عقب ندهد.