نماز جعفر طيار


اين نماز از مستحبات مؤكد است و از نمازهاي مشهور بين عامه و خاصه است. و از مواردي است كه پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم به پسر عموي خود هنگام بازگشت از سفرش به خاطر محبت و بزرگواري نسبت به او به ايشان عطا فرمود و از امام صادق عليه السلام است كه در روز فتح خيبر، هنگامي كه جعفر از حبشه آمد، پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم به او فرمود:
آيا جايزه اي به تو ندهم؟ آيا بخششي به تو نداشته باشم؟ آيا به تو هديه اي نكنم؟
پس جعفر گفت: «چرا يا رسول الله!
حضرت صادق عليه السلام فرمود: «مردم گمان كردند كه پيغمبر به او طلا يا نقره مي دهد، لذا گردن ها را كشيدند تا ببينند چه مي دهد.»
پس پيغمبر به او فرمود: «چيزي به تو عطا مي كنم كه اگر آن را هر روز انجام دهي برايت از دنيا و آنچه در آن است، بهتر خواهد بود و اگر هر دو روز يك مرتبه بدان عمل كني خداوند گناه بين آن دو روزت را مورد مغفرت قرار مي دهد و يا اگر در هر جمعه يا هر ماه يا هر سالي عمل نمايي، خداوند گناه بين آنها را مي بخشد.
و با فضيلت ترين وقت خواندن نماز جعفر (طيار) روز جمعه هنگام بالا آمدن آفتاب است. مي توان آن را از نافله هاي شب يا روز حساب كرد كه هم براي او از نوافلش حساب شود و هم نماز جعفر (طيار)، كما اينكه در روايت آمده است، پس با نماز جعفر نافله نماز مغرب را مثلاً نيت مي كند.» (1)

اين نماز، چهار ركعت است كه دو سلام دارد (دو تا دو ركعتي)
در هر ركعتي حمد و سوره مي خواند، سپس پانزده مرتبه مي گويد: «سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر.»
و همين تسبيح را ده مرتبه در ركوع و همچنين ده مرتبه بعد از سر برداشتن از ركوع و همچنين ده مرتبه در سجده ي اول و ده مرتبه بعد از سر برداشتن از آن و ده مرتبه در سجده دوم و ده مرتبه بعد از سر بلند نمودن تسبيحات را مي گويد.
پس در هر ركعتي هفتاد و پنج مرتبه و مجموع آنها (در تمام چهار ركعت) سيصد تسبيح مي شود.
حال اگر كسي مي خواهد نماز جعفر را بخواند، اما فرصت كافي براي گفتن تمام سيصد مرتبه ذكر تسبيحات اربعه را ندارد، مي تواند به همان مقدار كه فرصت دارد بخواند و مابقي را پس از اتمام نماز، در هر حالتي كه بود، به اميد ثواب بخواند و اگر اصلاً وقت براي گفتن تسبيحات اربعه ندارد، مي تواند دو نماز دو ركعتي به نيت جعفر بخواند و ذكرهاي تسبيحات اربعه را بعد از نماز در حال راه رفتن و يا در محيط كار به اميد ثواب بگويد و يا اگر فرصتش به مقداري است كه فقط مي تواند دو ركعت از نماز را به صورت كامل بخواند مي تواند آن دو ركعت را خوانده و بعد كه فرصت پيدا كرد، دو ركعت ديگر را بخواند. حال اگر تسبيحات اربعه را فراموش كرد بخواند، در صورتي كه محلش نگذشته باشد بايد آن را به جا آورد، اما اگر محل آن گذشته، نمازش صحيح است، ولي بايد بعد از نماز هر مقداري را كه فراموش كرد به اميد ثواب قضا كند. (2)

- آداب نماز جعفر طيار
1- از آداب نماز جعفر طيار اين است كه در ركعت اول بعد از حمد، سوره ي زلزال و در ركعت دوم سوره ي عاديات و در ركعت سوم سوره ي نصر و در ركعت چهارم سوره ي توحيد خوانده شود.
2- مستحب است كه در سجده ي دوم ركعت چهارم، بعد از تسبيحات بگويد:
«يَا مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ الْوَقَارَ يَا مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَ تَكَرَّمَ بِهِ يَا مَنْ لَا يَنْبَغِي التَّسْبِيحُ إِلَّا لَهُ يَا مَنْ أَحْصَي كُلَّ شَيْ ءٍ عِلْمُهُ يَا ذَا النِّعْمَةِ وَ الطَّوْلِ يَا ذَا الْمَنِّ وَ الْفَضْلِ يَا ذَا الْقُدْرَةِ وَ الْكَرَمِ أَسْأَلُكَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِكَ وَ مُنْتَهَي الرَّحْمَةِ مِنْ كِتَابِكَ وَ بِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْلَي وَ كَلِمَاتِكَ التَّامَّةِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ- وَ أَنْ تَفْعَلَ بِي كَذَا وَ كَذَا.»
سپس حاجت هايش را بگويد، به فارسي هم مي تواند حاجتش را درخواست كند.
3- بعد از فارغ شدن از نماز، مستحب است دعايي را كه شيخ طوسي و سيد بن طاووس از مفضل بن عمر نقل كرده اند بخواند.
مفضل مي گويد: اباعبدالله امام جعفر صادق عليه السلام را ديدم نماز جعفر طيار را مي خواند و دست هايش را بلند كرد و به اين دعا خدا را خواند: «يا رب يا رب» تا نفس قطع شد، «يا رحيم يا رحيم» تا نفس قطع شد، «يا رحمان يا رحمان» هفت مرتبه، «يا ارحم الراحمين» هفت مرتبه سپس گفت:
«اللَّهُمَّ إِنِّي أَفْتَتِحُ الْقَوْلَ بِحَمْدِكَ وَ أَنْطِقُ بِالثَّنَاءِ عَلَيْكَ وَ أُمَجِّدُكَ وَ لَا غَايَةَ لِمَدْحِكَ وَ أُثْنِي عَلَيْكَ وَ مَنْ يَبْلُغُ غَايَةَ ثَنَائِكَ وَ أُمَجِّدُكَ وَ أَنَّي لِخَلِيقَتِكَ كُنْهُ مَعْرِفَةِ مَجْدِكَ وَ أَيُّ زَمَنٍ لَمْ تَكُنْ مَمْدُوحاً بِفَضْلِكَ مَوْصُوفاً بِمَجْدِكَ عَوَّاداً عَلَي الْمُذْنِبِينَ بِحِلْمِكَ تَخَلَّفَ سُكَّانُ أَرْضِكَ عَنْ طَاعَتِكَ فَكُنْتَ عَلَيْهِمْ عَطُوفاً بِجُودِكَ جَوَاداً بِفَضْلِكَ عَوَّاداً بِكَرَمِكَ يَا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْمَنَّانُ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ.»
سپس حضرت به من فرمود: «اي مفضل! اگر حاجت مهمي داري اين نماز را به جا آور و با اين دعا (خدا را) بخوان و حاجتت را (از خدا) بخواه كه خدا ان شاء الله بر آورده مي كند و به او اطمينان است.»

نماز جعفر طيار را مي توان به نيابت براي مردگان و شهدا خواند و همچنين مي توان بدون نيابت ثوابش را هديه كرد. هديه كردن ثواب نماز به روح اموات و شهداء، هم درجات آنها را زيادتر مي كند و هم اجر خود انسان را بيشتر مي گرداند و هر چه هديه شونده مقامش بالاتر باشد، اجر هديه كننده بيشتر مي شود.
اين نماز را به حساب نوافل شبانه روزي مي توان گذارد، يعني نافله را به اين طريق مي توان به جا آورد.
در حديث رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم آمده است: «در مقام كسي كه نماز جعفر گزارد، اگر بر او مثل ريگ بيابان و كف دريا گناه باشد كه مي آمرزد مر او را حق تعالي.» (3)

پاورقي

1- ثواب نمازهاي مستحبي، عباس عزيزي، ص75-77.
2- ثواب نمازهاي مستحبي، عباس عزيزي، ص77-78.
3- ثواب نمازهاي مستحبي، عباس عزيزي، ص79-82.

بازگشت