فضيلت تسبيح حضرت زهرا عليهاالسلام


در حديثي امام صادق عليه السلام فرمود: «تسبيح حضرت فاطمه عليهاالسلام در تعقيب نمازها، از هزار ركعت نماز [نافله] خواندن در هر روز، در نزد من محبوبتر است.»
البته ترتيب تسبيح حضرت فاطمه عليهاالسلام به گونه ي ديگري نيز روايت شده است، چنانكه در حديث آمده كه امام صادق عليه السلام فرمود: «هر كس بخواهد تسبيح حضرت زهرا، فاطمه عليهاالسلام را بگويد، ابتدا سي و چهار بار تكبير، بعد سي و سه بار تسبيح بگويد، و تسبيح را به تكبير متصل كند، بعد سي و سه بار حمد بگويد و حمد را به تسبيح متصل كند.»
بعد از آنكه «ألحمدلله» (1) تسبيح حضرت فاطمه زهرا عليهاالسلام را به پايان برد بگويد: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَي النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً، (2) لَبَّيْكَ وَ سَعْدَيْكَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِ مُحَمَّدٍ وَ عَلَي ذُرِّيَّةِ مُحَمَّدٍ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمُ السَّلَامُ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ التَّسْلِيمَ مِنَّا لَهُمْ وَ الِائْتِمَامَ [يا: الايمان] بِهِمْ وَ التَّصْدِيقَ لَهُمْ رَبَّنَا آمَنَّا بِكَ وَ صَدَّقْنَا رَسُولَكَ وَ سَلَّمْنَا تَسْلِيماً رَبَّنا آمَنَّا بِما أَنْزَلْتَ وَ اتَّبَعْنَا الرَّسُولَ وَ آلَ الرَّسُولِ- فَاكْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِينَ-
اللَّهُمَّ صُبَّ عَلَيْنَا الرِّزْقَ صَبّاً صَبّاً بَلَاغاً لِلْآخِرَةِ وَ الدُّنْيَا مِنْ غَيْرِ كَدٍّ وَ لَا نَكَدٍ وَ لَا مَنٍّ مِنْ أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ إِلَّا سَعَةً مِنْ رِزْقِكَ وَ طَيِّباً مِنْ وُسْعِكَ مِنْ يَدِكَ الْمَلْأَي عَفَافاً لَا مِنْ أَيْدِي لِئَامِ خَلْقِكَ إِنَّكَ عَلي كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ.
اللَّهُمَّ اجْعَلِ النُّورَ فِي بَصَرِي وَ الْبَصِيرَةَ فِي دِينِي وَ الْيَقِينَ فِي قَلْبِي وَ الْإِخْلَاصَ فِي عَمَلِي وَ السَّعَةَ فِي رِزْقِي وَ ذِكْرَكَ بِاللَّيْلِ وَ النَّهَارِ عَلَي لِسَانِي وَ الشُّكْرَ لَكَ أَبَداً مَا أَبْقَيْتَنِي اللَّهُمَّ لَا تَجِدُنِي حَيْثُ نَهَيْتَنِي وَ بَارِكْ لِي فِيمَا أَعْطَيْتَنِي وَ ارْحَمْنِي إِذَا تَوَفَّيْتَنِي إِنَّكَ عَلي كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ؛
- معبودي جز خدا نيست، «براستي كه خداوند و ملائكه اش تقاضاي رحمت بر پيامبر اكرم [صلي الله عليه و آله] مي كنند، اي كساني كه ايمان آورده ايد، براي او درخواست رحمت كنيد، و براستي تسليم او شويد.» آري،اي پروردگار ما، آري. خداوندا، بر محمد و آل محمد و اهل بيت و فرزندان حضرت محمد درود فرست. و سلام و درود و رحمت و بركات خداوند بر او و ايشان باد، گواهي مي دهم كه ما بايد تسليم آنان شويم» و به ايشان اقتدا كنيم، [يا: ايمان آوريم]، و ايشان را تصديق كنيم. پروردگارا، ايمان آورديم و تصديق نموديم و از پيامبر و خاندان او پيروي نموديم، پس ما را از جمله ي شاهدان و گواهان بنويس.
خدايا، روزي اي كه ما را به خواسته هاي آخرت و دنيا برساند، بسيار بسيار بر ما فرو بار، بدون اينكه بسيار و سخت بكوشيم و كم بدست آوريم، و يا كسي از آفريدگانت بر ما منت نهد، بلكه روزي وسيع و گسترده و پاكيزه ات را از دست پر رحمت تر خويش همراه با پاكدامني، و نه از دست خلايق پستت [به ما ارزاني دار].
خداوندا، در ديده ام روشنايي، و در دينم بصيرت و روشندلي، و در عملم اخلاص، و در روزي ام وسعت، و يادت را در شبانه روز بر زبانم قرار ده، و سپاسگزاري از خويش را پيوسته و تا زماني كه در اين دنيا پاينده ام داشته اي، ارزاني ام دار، خداوندا، هرگز مرا در آنجا كه نهي فرموده اي [يعني گناهان و غفلت] نياب، و آنچه را كه عطا فرموده اي پرخير و بركت گردان، و هنگامي كه جانم را مي ستاني بر من رحم آر، براستي كه تو بر هر چيز توانايي.»

در اين صورت، خداوند، تمام گناهان او را آمرزيده، و از همان لحظه و روز و ماه و سال تا سال ديگر، از ناداري، نيازمندي، ديوانگي، جذام، پيسي، مرگ بد و از هر گرفتاري و بلايي كه از آسمان به زمين فرو مي آيد عافيت مي بخشد. و براي او در برابر اين عمل شهادت به كلمه ي اخلاص «لا اله الا الله» همراه با ثواب آن تا روز قيامت نوشته مي شود، و ثواب و پاداش آن مسلماً بهشت است.
راوي مي گويد: عرض كردم: آيا اين ثوابها و نتايج براي كسي است كه آن را در هر روز، تا يك سال بگويد؟ فرمود: خير، اينها براي كسي است كه از امسال تا سال ديگر يك بار آن را گفته باشد، همه ي آن ثوابها براي او نوشته مي شود، و تا مثل همان روز و لحظه و ماه از امسال تا سال ديگر كه گردش كند و فرارسد، او را كفايت مي كند.
3- از دعاهايي كه سزاوار است انسان بعد از سلام همه نافله هاي ظهر بخواند، اين دعاست:
«اللَّهُمَّ إِنِّي ضَعِيفٌ فَقَوِّ فِي رِضَاكَ ضَعْفِي وَ خُذْ إِلَي الْخَيْرِ بِنَاصِيَتِي وَ اجْعَلِ الْإِيمَانَ مُنْتَهَي رِضَايَ وَ بَارِكْ لِي فِيمَا قَسَمْتَ لِي وَ بَلِّغْنِي بِرَحْمَتِكَ كُلَّ الَّذِي أَرْجُو مِنْكَ وَ اجْعَلْ لِي وُدّاً وَ سُرُوراً لِلْمُؤْمِنِينَ وَ عَهْداً عِنْدَك ؛
- خداوندا، براستي كه من ناتوانم، پس در خشنودي خويش ناتواني ام را مبدل به نيرومندي گردان، و موي پيشاني [و تمام وجودم] را بگير و به سوي خير و خوبي رهسپارم ساز، و ايمان را منتهاي خشنودي ام قرار ده، و آنچه را كه براي من مقدر فرموده اي مبارك گردان و با رحمت خويش مرا به تمام آنچه كه از تو آرزو دارم نايل گردان، و دوستي من و شادماني از من را در دل مؤمنان، و عهد و پيماني در نزد خويش براي من قرار ده.»
4- از دعاهايي كه در تعقيب هر دو ركعت از نوافل ظهر خوانده مي شود اين دعاست، كه آن را با صداي بلند مي خواني:
«رَبِّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَجِرْنِي مِنْ السَّيِّئَاتِ وَ اسْتَعْمِلْنِي عَمَلًا بِطَاعَتِكَ وَ ارْفَعْ دَرَجَتِي بِرَحْمَتِكَ يَا اللَّهُ يَا رَبِّ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ أَسْأَلُكَ رِضَاكَ وَ جَنَّتَكَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ نَارِكَ وَ سَخَطِكَ أَسْتَجِيرُ بِاللَّهِ مِنَ النَّار؛
- پروردگارا، بر محمد و آل او درود فرست، و مرا از گناهان و بديها در پناه خويش درآور، و در عمل به طاعت خويش بكارم گير، و منزلتم را به رحمت خويش رفيع گردان، اي خدا، اي پروردگار، اي رحمان، اي رحيم، اي بسيار مهربان، اي بسيار بخشنده، اي صاحب بزرگي و بزرگواري، از تو خشنودي و بهشتت را خواهانم، و از آتش جهنم و ناخشنودي ات به تو پناه مي برم، به خدا پناه مي برم از آتش جهنم.»
5- اينك روايتي مفصل پيرامون دعاهايي كه در تعقيب هر دو ركعت از نافله هاي ظهر خوانده مي شود، ذكر مي كنيم:
عبدالله بن حسن بن حسن بن نقل از مادرش فاطمه، دختر امام حسن عليهاالسلام و او از پدر بزرگوارش حسن بن علي - صلوات الله عليهما - روايت مي كند: «رسول خدا صلي الله عليه و آله پيوسته اين دعا را بين دو ركعت از نماز نافله ي ظهر مي خواند:

دعاي بعد از دو ركعت اول
اللَّهُمَّ أَنْتَ أَكْرَمُ مَأْتِيٍّ وَ أَكْرَمُ مَزُورٍ وَ خَيْرُ مَنْ طُلِبَ إِلَيْهِ الْحَاجَاتُ وَ أَجْوَدُ مَنْ أَعْطَي وَ أَرْحَمُ مَنِ اسْتُرْحِمَ وَ أَرْأَفُ مَنْ عَفَي وَ أَعَزُّ مَنِ اعْتُمِدَ عَلَيْهِ اللَّهُمَّ بِي إِلَيْكَ فَاقَةٌ وَ لِي إِلَيْكَ حَاجَاتٌ وَ لَكَ عِنْدِي طَلِبَاتٌ مِنْ ذُنُوبٍ أَنَا بِهَا مُرْتَهَنٌ قَدْ أَوْقَرَتْ ظَهْرِي وَ أَوْبَقَتْنِي وَ ان إِلَّا تَرْحَمْنِي وَ تَغْفِر لِي أَكُنْ مِنَ الْخاسِرِينَ
اللَّهُمَّ اعْتَمَدْتُكَ فِيهَا تَائِباً إِلَيْكَ مِنْهَا فَصَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اغْفِرْ لِي ذُنُوبِي كُلَّهَا قَدِيمَهَا وَ حَدِيثَهَا سِرَّهَا وَ عَلَانِيَتَهَا خَطَأَهَا وَ عَمْدَهَا صَغِيرَهَا وَ كَبِيرَهَا وَ كُلَّ ذَنْبٍ أَذْنَبْتُهُ وَ أَنَا مُذْنِبُهُ مَغْفِرَةً عَزْماً جَزْماً لَا تُغَادِرُ لِي ذَنْباً وَاحِداً-
وَ لَا أَكْتَسِبُ بَعْدَهَا مُحَرَّماً أَبَداً وَ اقْبَلْ مِنِّي الْيَسِيرَ مِنْ طَاعَتِكَ وَ تَجَاوَزْ لِي [يا: تجاوزني] عَنِ الْكَثِيرِ [يا، الكبير] فِي مَعْصِيَتِكَ يَا عَظِيمُ إِنَّهُ لَا يَغْفِرُ الْعَظِيمَ إِلَّا الْعَظِيمُ-
يَسْئَلُهُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ يَا مَنْ هُوَ كُلَّ يَوْمٍ فِي شَأْنٍ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اجْعَلْ لِي فِي شَأْنِكَ شَأْنَ حَاجَتِي [يا، واقض في شأنك حاجتي]، وَ حَاجَتِي هِيَ فَكَاكُ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ وَ الْأَمَانُ مِنْ سَخَطِكَ وَ الْفَوْزُ بِرِضْوَانِكَ وَ جَنَّتِكَ فَصَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ امْنُنْ بِذَلِكَ عَلَيَّ وَ بِكُلِّ مَا فِيهِ صَلَاحِي أَسْأَلُكَ بِنُورِكَ السَّاطِعِ فِي الظُّلُمَاتِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ لَا تُفَرِّقَ بَيْنِي وَ بَيْنَهُمْ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ- إِنَّكَ عَلي كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ
اللَّهُمَّ وَ اكْتُبْ لِي عِتْقاً مِنَ النَّارِ مَبْتُولًا وَ اجْعَلْنِي مِنَ الْمُنِيبِينَ إِلَيْكَ التَّابِعِينَ لِأَمْرِكَ الْمُخْبِتِينَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرْتَ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ الْمُسْتَكْمِلِينَ مَنَاسِكَهُمْ وَ الصَّابِرِينَ فِي الْبَلَاءِ وَ الشَّاكِرِينَ فِي الرَّخَاءِ وَ الْمُطِيعِينَ لِأَمْرِكَ فِيمَا أَمَرْتَهُمْ بِهِ وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلَاةَ وَ الْمُؤْتِينَ الزَّكَاةَ وَ الْمُتَوَكِّلِينَ عَلَيْكَ اللَّهُمَّ أَضِفْنِي [يا، أضعفني.] (3)
يا كريم كَرَامَتِكَ وَ أَجْزَلِ عَطِيَّتِكَ وَ الْفَضِيلَةِ لَدَيْكَ وَ الرَّاحَةِ مِنْكَ وَ الْوَسِيلَةِ إِلَيْكَ وَ الْمَنْزِلَةِ عِنْدَكَ مَا تَكْفِينِي بِهِ كُلَّ هَوْلٍ دُونَ الْجَنَّةِ وَ تُظِلُّنِي فِي ظِلِّ عَرْشِكَ يَوْمَ لَا ظِلَّ إِلَّا ظِلُّكَ وَ تُعَظِّمُ نُورِي وَ تُعْطِينِي كِتَابِي بِيَمِينِي وَ تضعف حِسَابِي [يا: حسناتي]وَ تَحْشُرُنِي فِي أَفْضَلِ الْوَافِدِينَ إِلَيْكَ مِنَ الْمُتَّقِينَ تسكني [يا، و تسكنني] فِي عِلِّيِّينَ وَ تَجْعَلُنِي مِمَّنْ تَنْظُرُ إِلَيْه بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ وَ تَتَوَفَّانِي وَ أَنْتَ عَنِّي رَاضٍ وَ أَلْحِقْنِي بِعِبَادِكَ الصَّالِحِين .
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اقْلِبْنِي [اقبلني]بِذَلِكَ كُلِّهِ مُفْلِحاً مُنْجِحاً قَدْ غَفَرْتَ لِي خَطَايَايَ وَ ذُنُوبِي كُلَّهَا وَ كَفَّرْتَ عَنِّي سَيِّئَاتِي وَ حَطَطْتَ عَنِّي وِزْرِي وَ شَفَّعْتَنِي فِي جَمِيعِ حَوَائِجِي فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ فِي يُسْرٍ مِنْكَ وَ عَافِيَةٍ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ لَا تَخْلِطْ بِشَيْ ءٍ مِنْ عَمَلِي وَ لَا بِمَا تَقَرَّبْتُ بِهِ إِلَيْكَ رِيَاءً وَ لَا سُمْعَةً وَ لَا أَشَراً وَ لَا بَطَراً وَ اجْعَلْنِي مِنَ الْخَاشِعِينَ لَكَ،

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَعْطِنِي السَّعَةَ فِي رِزْقِي وَ الصِّحَّةَ فِي جِسْمِي وَ الْقُوَّةَ فِي بَدَنِي عَلَي طَاعَتِكَ وَ عِبَادَتِكَ وَ أَعْطِنِي مِنْ رَحْمَتِكَ وَ رِضْوَانِكَ وَ عَافِيَتِكَ مَا تُسَلِّمُنِي بِهِ مِنْ كُلِّ بَلَاءِ الْآخِرَةِ وَ الدُّنْيَا وَ ارْزُقْنِي الرَّهْبَةَ مِنْكَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَيْكَ وَ الْخُشُوعَ لَكَ وَ الْوَقَارَ وَ الْحِبَاءَ مِنْكَ وَ التَّعْظِيمَ لِذِكْرِكَ وَ التَّقْدِيسَ لِمَجْدِكَ أَيَّامَ حَيَاتِي حَتَّي تَتَوَفَّانِي وَ أَنْتَ عَنِّي رَاضٍ
اللَّهُمَّ وَ أَسْأَلُكَ السَّعَةَ وَ الدَّعَةَ وَ الْأَمْنَ وَ الْكِفَايَةَ وَ السَّلَامَةَ وَ الصِّحَّةَ وَ الْقُنُوعَ وَ الْعِصْمَةَ وَ الرَّحْمَةَ وَ الْعَفْوَ وَ الْعَافِيَةَ وَ الْيَقِينَ وَ الْمَغْفِرَةَ وَ الشُّكْرَ وَ الرِّضَا وَ الصَّبْرَ وَ الْعِلْمَ وَ الصِّدْقَ وَ الْبِرَّ وَ التَّقْوَي وَ الْعِلْمَ وَ التَّوَاضُعَ وَ الْيُسْرَ وَ التَّوْفِيقَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اعْمُمْ بِذَلِكَ أَهْلَ بَيْتِي وَ قَرَابَاتِي وَ إِخْوَانِي فِيكَ وَ مَنْ أَحْبَبْتُ وَ أَحَبَّنِي فِيكَ أَوْ وَلَدْتُهُ وَ وَلَدَنِي مِنْ جَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُسْلِمَاتِ وَ أَسْأَلُكَ يَا رَبِّ حُسْنَ الظَّنِّ بِكَ وَ الصِّدْقَ فِي التَّوَكُّل عَلَيْكَ وَ أَعُوذُ بِكَ يَا رَبِّ أَنْ تَبْتَلِيَنِي بِبَلِيَّةٍ تَحْمِلُنِي ضَرُورَتُهَا عَلَي التَّغَوُّثِ بِشَيْ ءٍ مِنْ مَعَاصِيكَ وَ أَعُوذُ بِكَ يَا رَبِّ أَنْ أَكُونَ فِي حَالِ عُسْرٍ أَوْ يُسْرٍ أَظُنُّ أَنَّ مَعَاصِيَكَ أَنْجَحُ فِي طَلِبَتِي مِنْ طَاعَتِكَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ تَكَلُّفِ مَا لَمْ تُقَدِّرْ لِي فِيهِ رِزْقاً وَ مَا قَدَّرْتَ لِي مِنْ رِزْقٍ فَصَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ ائْتِنِي فِي يُسْرٍ مِنْكَ وَ عَافِيَةٍ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِين ؛
- خداوندا، تو گرامي ترين كسي هستي كه به سوي تو مي آيند، و گرامي ترين زيارت شونده، و بهترين كسي كه حوايج از تو درخواست مي شود، و بخشنده ترين كسي كه عطا مي فرمايي، و مهربانترين كسي كه از تو تمناي رحمت و مهرباني مي شود، و رؤوف ترين كسي كه عفو مي فرمايي، و سربلندترين كسي هستي كه به او اعتماد مي شود. خدايا، من به تو نيازمندم و از تو خواسته ها دارم، و تو در نزد من طلبهايي از گناهان داري، و من در گرو آنها هستم، و آنها پشت مرا سنگين و نابودم كرده اند، اگر بر من رحم نفرمايي و مورد مغفرت خويش قرار ندهي، از زيانكاران خواهم بود.
خداوندا، در حالي كه از گناهانم به سوي تو توبه مي نمايم، اعتمادم تنها به توست، پس بر محمد و آل محمد درود فرست، و تمامي گناهان قديم و جديد، و نهان و آشكار، خطا و عمد، كوچك و بزرگ، و هر گناهي را كه از من سر زده، و يا در حال انجام آن هستم، مورد مغفرت خويش قرار ده، مغفرتي مسلم و حتمي، به گونه اي كه حتي يك گناه براي من باقي نگذاري، و بعد از آن هيچكدام حتي يك حرام را مرتكب نشوم. طاعت اندك را از من قبول فرما، و از گناه و نافرماني بسيار [يا: بزرگم] درگذر. اي بزرگ، بي گمان گناه بزرگ را جز بزرگوار نمي آمرزد.
تمام كساني كه در آسمانها و زمين هستند از او درخواست مي كنند، هر روزي خداوند در كار تازه اي است، اي كسي كه هر روز در كار تازه اي هستي، بر محمد و آل محمد درود فرست، و امر حاجت مرا از جمله امور خويش قرار ده [يا: آن را برآورده فرما]، و حاجتم همان رهايي ام از آتش جهنم، و ايمني از ناخشنودي، و كاميابي به خشنودي و بهشتت مي باشد. بر محمد و آل محمد درود فرست، و به اين امور و هر چيزي كه صلاح من در آن است، بر من منت نه. به حق نور درخشنده ات در تاريكيها از تو درخواست مي كنم كه بر محمد و آل محمد درود فرستي، و ميان من و ايشان در دنيا و آخرت جدايي نيندازي، براستي كه تو بر هر چيز توانايي.
خداوندا، نيز براي من رهايي و آزادي دايمي از آتش جهنم را بنويس، و از رجوع كنندگان به تمام وجود به سوي خود قرار ده، آنان كه تابع، دستوراتت مي باشند، و همواره به تو آرامش حاصل مي كنند و پيوسته متوجه تو مي باشند، آنان كه وقتي از تو ياد مي شود دلهايشان لرزان و هراسان مي گردد، و از كساني كه به عباداتت چنگ مي زنند، و در هنگام گرفتاري شكيبايي پيشه نموده و در حالت خوشي سپاسگزارند، و تمام دستوراتت را اطاعت مي نمايند، و نماز را بپا داشته، و زكات مي دهند، و بر تو توكل مي نمايند.
خدايا، كرامتت را بر من دو چندان گردان، اي كريم، و عطا و فضيلت و شرافت در نزدت و آسودگي اي از جانب خويش و دستاويزي به سوي خود و مقام و منزلت يافتن در نزدت را به اندازه اي بر من افزون عطا فرما كه به واسطه ي آن از هر هول و هراسي تا رسيدن به بهشت مرا كفايت نموده، و در روزي كه سايه اي جز سايه ي رحمت تو وجود ندارد، مرا در سايه ي عرشت قرار داده، و نور عظيم خويش را بر من عطا فرموده، و نامه ي عملم را به دست راستم داده، و اعمال نيكم [يا، حساب رسي ام] را دو چندان گردانيده، و در ميان برترين وارد شوندگان به محضر خويش از اهل تقوي محشورم ساخته، و در عليين [و بالاترين مقام در بهشت] جاي ده. و نيز مرا از كساني كه با روي [و اسماء و صفات] باكرامتت به ايشان نظر مي افكني قرار داده، و در حالتي كه از من خشنودي، جانم را بستان، و به بندگان شايسته ات ملحق فرما.
خدايا، بر محمد و آل محمد درود فرست، و مرا همراه با برآورده ساختن همه ي اين خواسته ها برگردان [يا: بپذير]، در حالي كه رستگار و كامياب باشم، و تمام خطاها و گناهانم را آمرزيده، و بديهايم را پوشيده، و بار گناهانم را از دوشم برداشته، و در برآوردن همه حوايج دنيا و آخرتم همراه با آساني و عافيت از جانب خويش شفاعت نموده باشي. خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست و هيچ كدام از اعمالم را كه به واسطه ي آن به تو نزديكي جستم، به رياء و سمعه و شادماني از روي هوي و هوس، و طغيان در استفاده ي از نعمتها آميخته نگردان، و مرا از فروتنان درگاهت قرار ده.
خدايا، بر محمد و آل محمد درود فرست، و وسعت در روزي، و بهبودي در تن، و نيرو و قدرت در بدن بر انجام طاعت و عبادتت را عطايم فرما، و از رحمت و خشنودي و عافيتت به اندازه اي به من ارزاني دار كه مرا از تمام گرفتاريهاي دنيا و آخرت سالم نگاه داري. و بيم و هراس از خود، و ميل و رغبت به خويش، و خشوع و فروتني در برابر خود، و وقار و حيا و شرم از خود، و تعظيم و بزرگداشت ذكرت، و به پاكي ياد كردن عظمتت را در تمام ايام عمرم روزي ام گردان، تا اينكه در حال خرسندي از من، جانم را بستاني.
خداوندا، و از تو وسعت و آرامش و امنيت و ايمني و كفايت و سلامتي و بهبودي و قناعت [و يا: عبادت] و عصمت و هدايت و رحمت و عفو و گذشت و عافيت و يقين و مغفرت و شكر و خشنودي و شكيبايي و آگاهي و راستي و نيكوكاري و تقوي و بردباري و تواضع و توانگري و توفيق را درخواست مي نمايم. خدايا، بر محمد و آل محمد درود فرست و همه اين خواست ها را درباره ي خانواده و خويشان و نزديكان و برادران ديني ام، و تمام كساني كه دوستشان دارم، و آنان كه مرا در راه تو دوست دارند، و تمام مردان و زنان مؤمن و مسلمان كه فرزند و نسل من محسوب مي شوند، و يا من فرزند و از نسل آنان به شمار مي آيم، مستجاب بفرما.
همچنين اي پروردگار من، گمان نيك به تو، و صدق در توكل بر تو را از تو درخواست مي نمايم. اي پروردگار من، به تو پناه مي برم از اينكه به بلايي گرفتار نمايي كه به ناچار بر ياري جستن به گناهي وادار كند، اي پروردگار من، به تو پناه مي برم از اينكه در حالي (تنگي روزي و يا توانگري) باشم كه گمان كنم گناهان در برآوردن خواسته ام از طاعت تو زودتر به مقصودم مي رساند، و به تو پناه مي برم از به زحمت انداختن خود در چيزي كه در آن براي من روزي مقدر نفرموده اي. پس بر محمد و آل او درود فرست و هر روزي اي را كه براي من مقدر فرموده اي، با آسودگي و عافيت از جانب خويش به من ارزاني دار. اي مهربانترين مهربانها.»

و با صداي بلند بگو:
« رَبِّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَجِرْنِي مِنْ السَّيِّئَاتِ وَ اسْتَعْمِلْنِي عَمَلًا بِطَاعَتِكَ وَ ارْفَعْ دَرَجَتِي بِرَحْمَتِكَ يَا اللَّهُ يَا رَبِّ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا حَنَّانُ [يا منّان]يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ أَسْأَلُكَ رِضَاكَ وَ جَنَّتَكَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ نَارِكَ وَ سَخَطِكَ أَسْتَجِيرُ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ؛
- پروردگارا، بر محمد و آل او درود فرست، و مرا از گناهان و بديها در پناه خويش درآور، و در عمل به طاعت خويش به كارم گير، و به رحمت خويش منزلتم را بلند گردان. اي خدا، اي پروردگار، اي رحمان، اي رحيم، اي بسيار مهربان، [اي بسيار بخشنده]، اي صاحب بزرگي و بزرگواري، از تو خشنودي و بهشتت را خواهانم، و از آتش جهنم و ناخشنودي ات به تو پناه مي برم، به خدا پناه مي برم از آتش جهنم.»
سپس به سجده رفته و بگو:
«اللَّهُمَّ [إِنِّي أَتَقَرَّبُ إِلَيْكَ بِجُودِكَ وَ كَرَمِكَ] وَ أَتَقَرَّبُ إِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ وَ آلِهِ الطَّاهِرِينَ وَ أَتَقَرَّبُ إِلَيْكَ بِمَلَائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ وَ أَنْبِيَائِكَ الْمُرْسَلِينَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُقِيلَنِي عَثْرَتِي وَ تَسْتُرَ عَلَيَّ ذُنُوبِي وَ تَغْفِرَهَا لِي وَ تَقْلِبَنِي الْيَوْمَ بِقَضَاءِ حَاجَتِي وَ لَا تُعَذِّبَنِي بِقَبِيحٍ كَانَ مِنِّي يَا أَهْلَ التَّقْوَي وَ أَهْلَ الْمَغْفِرَةِ يَا بَرُّ يَا كَرِيمُ أَنْتَ أَبَرُّ بِي مِنْ أَبِي وَ أُمِّي وَ مِنْ نَفْسِي وَ مِن النَّاسِ أَجْمَعِينَ بِي إِلَيْكَ فَقْرٌ وَ فَاقَةٌ وَ أَنْتَ غَنِيٌّ عَنِّي أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَرْحَمَ فَقْرِي وَ تَسْتَجِيبَ دُعَائِي وَ تَكُفَّ عَنِّي أَنْوَاعَ [يا: ابواب] الْبَلَاءِ فَإِنَّ عَفْوَكَ وَ جُودَكَ يَسَعَانِي ؛

- خداوندا، [به واسطه ي جود و كرمت] و به واسطه ي حضرت محمد بنده و رسولت و به فرشتگان مقرب درگاهت و پيامبران فرستاده شده ات، به سوي تو نزديكي جسته و آنها را واسطه قرار مي دهم كه بر محمد و آل محمد درود فرستي، و لغزشم را ناديده بگيري،
و گناهانم را بپوشاني و بيامرزي، و همين امروز مرا با برآورده نمودن خواسته ام برگرداني، و به واسطه ي اعمال زشتي كه از من سر زده عذابم نفرمايي. اي اهل نگاهداري و زيبنده ي آمرزش، اي نيكوكار، اي بزرگوار، تو نسبت به من از پدر و مادر و از خودم و از همه ي مردم نيكوكارتر مي باشي، من به تو حاجتمندم و نيازمندم، و تو از من بي نيازي، [از تو درخواست مي كنم.] كه بر محمد و آل محمد درود فرستي و بر فقر و ناداري ام رحم آورده، و دعايم را مستجاب نموده، و انواع و اقسام [يا: درها] ي بلا را به رويم ببندي، كه مسلماً گذشت و بخشش تو مرا فرامي گيرد.»

دعاي بعد از سلام دو ركعت دوم
«اللَّهُمَّ إِلَهَ السَّمَاءِ وَ إِلَهَ الْأَرْضِ وَ فَاطِرَ السَّمَاءِ وَ فَاطِرَ الْأَرْضِ وَ نُورَ السَّمَاءِ وَ نُورَ الْأَرْضِ وَ زَيْنَ السَّمَاءِ وَ زَيْنَ الْأَرْضِ وَ عِمَادَ السَّمَاءِ وَ عِمَادَ الْأَرْضِ وَ بَدِيعَ السَّمَاءِ وَ بَدِيعَ الْأَرْضِ ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ صَرِيخَ الْمُسْتَصْرِخِينَ وَ غَوْثَ الْمُسْتَغِيثِينَ وَ مُنْتَهَي غَايَةِ الْعَابِدِينَ أَنْتَ الْمُفَرِّجُ عَنِ الْمَكْرُوبِينَ وَ أَنْتَ الْمُرَوِّحُ عَنِ الْمَغْمُومِينَ- وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ مُفَرِّجُ الْكَرْبِ وَ مُجِيبُ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّينَ إِلَهُ الْعَالَمِينَ الْمَنْزُولُ بِهِ كُلُّ حَاجَةٍ يَا عَظِيماً يُرْجَي لِكُلِّ عَظِيمٍ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ افْعَلْ بِي كَذَا وَ كَذَا؛
- خدايا، اي معبود آسمان و زمين، و پديدآورنده ي آسمان و زمين، و نور آسمان و زمين، و زينت آسمان و زمين، و تكيه گاه آسمان و زمين، و نوآفرين آسمان و زمين، صاحب بزرگي و بزرگواري، اي فريادرس كمك خواهان و ياور ياري جويان، و منتهاي اهداف عابدان، تويي برطرف كننده ي ناراحتي كساني كه ناراحتي سخت و گلوگير دارند، تويي آسوده كننده ي اندوهناكان، تويي مهربانترين مهربانها، گشاينده و برطرف كننده ناراحتي سخت، و اجابت كننده ي دعاي درماندگان، معبود عالميان، هر حاجتي به درگاه تو آورده مي شود، اي بزرگي كه براي برآورده نمودن هر امر بزرگ به تو اميد بسته مي شود، بر محمد و آل محمد درود فرست، و فلان حاجت مرا برآورده كن.»

و با صداي بلند بگو:
«رَبِّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَجِرْنِي مِنَ السَّيِّئَاتِ وَ اسْتَعْمِلْنِي عَمَلًا بِطَاعَتِكَ وَ ارْفَعْ دَرَجَتِي بِرَحْمَتِكَ يَا اللَّهُ يَا رَبِّ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ أَسْأَلُكَ رِضَاكَ وَ جَنَّتَكَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ نَارِكَ وَ سَخَطِكَ أَسْتَجِيرُ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ؛
- پروردگارا، بر محمد و خاندان او درود فرست، و مرا از گناهان و بديها در پناه خويش درآور، و در عمل به طاعت خويش به كارم گير، و منزلتم را به رحمت خويش بلند گردان، اي خدا، اي پروردگار، اي رحمان، اي رحيم، اي مهربان، اي بسيار مهرورز، اي بسيار بخشنده، اي صاحب بزرگي و بزرگواري، از تو خشنودي و بهشتت را خواهانم، و از آتش جهنم و ناخشنودي ات به تو پناه مي برم، به خدا پناه مي برم از آتش جهنم.»

دعاي بعد از سلام دو ركعت سوم
«يَا عَلِيُّ يَا عَظِيمُ يَا حَيُّ يَا حَلِيمُ يَا غَفُورُ يَا رَحِيمُ يَا سَمِيعُ يَا بَصِيرُ يَا وَاحِدُ يَا أَحَدُ يَا صَمَدُ يَا مَنْ لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا نُورَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ تَمَّ نُورُ وَجْهِكَ أَسْأَلُكَ بِنُورِ وَجْهِكَ الَّذِي أَشْرَقَتْ لَهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ بِاسْمِكَ الْعَظِيمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الَّذِي إِذَا دُعِيتَ بِهِ أَجَبْتَ وَ إِذَا سُئِلْتَ بِهِ أَعْطَيْتَ وَ بِقُدْرَتِكَ عَلَي مَا تَشَاءُ مِنْ خَلْقِكَ فَإِنَّمَا أَمْرُكَ إِذَا أَرَدْتَ شَيْئاً أَنْ تَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَفْعَلَ بِي كَذَا وَ كَذَا؛
- اي بلند مرتبه، اي بزرگ، اي زنده، اي آگاه، اي بسيار آمرزنده، اي مهربان، اي شنوا، اي بينا، اي يگانه، اي بي همتا، اي بي نيازي كه همگان به او نيازمندند، اي كسي كه نه زاده اي و نه زاده شده اي و هيچ كس همتاي تو نيست، اي رحمان، اي رحيم، اي نور آسمانها و زمين، نور روي [و اسماء و صفات] تو تمام و كامل گشته و همه چيز را فراگرفته است، به نور رويت كه آسمان ها و زمين بدان روشن گشته از تو مسألت دارم، و به اسم بزرگ بزرگتر بزرگتر بزرگترت كه هرگاه به آن خوانده شوي اجابت مي نمايي، و هرگاه به آن درخواست شوي عطا مي فرمايي، و به قدرتت بر هر يك از مخلوقاتت كه بخواهي، از تو درخواست مي نمايم - زيرا هنگامي كه چيزي را اراده كني، تنها كار تو اين است كه به آن مي فرمايي، موجود شو. آنگاه بي درنگ پديد مي آيد - بر محمد و آل محمد درود فرستي و فلان حاجت مرا برآورده كني.»
و با صداي بلند بگو:
«رَبِّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَجِرْنِي مِنَ السَّيِّئَاتِ وَ اسْتَعْمِلْنِي عَمَلًا بِطَاعَتِكَ وَ ارْفَعْ دَرَجَتِي بِرَحْمَتِكَ يَا اللَّهُ يَا رَبِّ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ أَسْأَلُكَ رِضَاكَ وَ جَنَّتَكَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ نَارِكَ وَ سَخَطِكَ أَسْتَجِيرُ بِاللَّهِ مِنَ النَّار؛
- پروردگارا، بر محمد و خاندان او درود فرست، و مرا از گناهان و بديها در پناه خويش درآور، و در عمل به طاعت خود به كارم گير، و منزلتم را به رحمت خويش بلند گردان، اي خدا، اي پروردگار، اي رحمان، اي رحيم، اي بسيار مهربان، اي بسيار بخشنده، اي صاحب بزرگي و بزرگواري، از تو خشنودي و بهشتت را خواهانم، و از آتش جهنم و ناخشنودي ات به تو پناه مي برم، به خدا پناه مي برم از آتش جهنم.»

دعاي بعد از سلام دو ركعت چهارم
«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعِ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلَائِكَةِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ أَهْلِ بَيْتِ الْوَحْيِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْكِ الْجَارِيَةِ فِي اللُّجَجِ الْغَامِرَةِ يَأْمَنُ مَنْ رَكِبَهَا وَ يَغْرَقُ مَنْ تَرَكَهَا الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مَارِقٌ وَ الْمُتَأَخِّرُ عَنْهُمْ زَاهِقٌ وَ اللَّازِمُ لَهُمْ لَاحِقٌ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْكَهْفِ الْحَصِين وَ غِيَاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَكِينِ وَ مَلْجَإِ الْهَارِبِينَ وَ مُنْجِي الْخَائِفِينَ وَ عِصْمَةِ الْمُعْتَصِمِينَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَاةً كَثِيرَةً تَكُونُ لَهُمْ رِضًي وَ لِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أَدَاءً وَ قَضَاءً بِحَوْلٍ مِنْكَ وَ قُوَّةٍ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الَّذِينَ أَوْجَبْتَ حَقَّهُمْ وَ مَوَدَّتَهُمْ وَ فَرَضْتَ طَاعَتَهُمْ وَ وَلَايَتَهُمْ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اعْمُرْ قَلْبِي بِطَاعَتِكَ وَ لَا تُخْزِهِ بِمَعْصِيَتِكَ وَ ارْزُقْنِي مُوَاسَاةَ مَنْ قَتَّرْتَ عَلَيْهِ مِنْ رِزْقِكَ بِمَا وَسَّعْتَ بِهِ عَلَيَّ مِنْ فَضْلِكَ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَي كُلِّ نِعْمَةٍ وَ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ مِنْ كُلِّ ذَنْبٍ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ مِنْ كُلِّ هَوْل ؛

- خدايا، بر محمد و آل محمد، كه درخت نبوت و جايگاه رسالت و محل آمد و شد فرشتگان و معدن دانش و اهل بيت وحي هستند، درود فرست، خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست، آنان كه كشتي روان در موجها [و يا: ژرفاي] دريا هستند، كه هر كس بر آن سوار شود ايمن و آسوده، و هر كس سوار نشود غرق مي گردد، هم ايشان كه هر كس بر آنان پيشي گيرد از دين خارج گشته، و هر كس از آنان عقب ماند و از ايشان تبعيت ننمايد، به هلاكت مبتلا مي گردد، و تنها كسي كه پيوسته همراه آنان باشد به ايشان مي پيوندد. خدايا، بر محمد و آل محمد درود فرست، هم ايشان كه پناهندگان مصون و محفوظ، و ياور درمانده ي بيچاره ذليل، و پناهگاه گريختگان و نگاه دارنده ي چنگ زنندگان و پناه جويان مي باشند.
خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست، درود و رحمت بسياري كه موجب خشنودي ايشان، و برآورده نمودن حق محمد و آل محمد عليهم السلام گردد، به حول و قدرت تو، اي پروردگار عالميان. خدايا، بر محمد و آل محمد درود فرست، [آنان كه حق و مهر و مودتشان را واجب، و سرپرستي و دوستي شان را فرض شمرده اي]. خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست، و دلم را به طاعت خود زنده بدار، و به معصيت و نافرماني ات رسوايم مگردان، و روزي ام كن كه با كساني كه روزيت را بر آنان تنگ فرموده اي، از [يا: به] آنچه از فضلت بر من وسعت داده اي، مواسات و همدردي نمايم. حمد و سپاس براي خدا به خاطر نعمتهايش. و از تمام گناهان به درگاه خدا طلب آمرزش مي نمايم. و در هر هول و هراس هيچ تحول و دگرگوني و قدرت و نيرويي جز به خدا نيست.» (4)

پاورقي

1- يعني بنابر روايت دوم در ترتيب تسبيح حضرت فاطمه ي زهرا عليهاالسلام، و بنابر روايت اول و مشهور ترتيب، اين دعا بعد از تسبيح خوانده شود.
2- سوره مباركه احزاب، آيه 56.
3- در برخي از نسخه ها نيز «أصقني» است كه ظاهراً نادرست است.
4- ادب حضور، ترجمه فلاح السائل، سيد بن طاووس (ره)، ص244-259.

بازگشت