نماز مغرب
نماز مغرب سه ركعت است.
وقتي بنده از اعمال بعد از اذان و از دعا فراغت پيدا كرد، براي گفتن اقامه بپا خيزد.
اگر (فرد) عادت به سهو در نماز مغرب داشته باشد، بايد در ركعت اول و دوم، سوره هايي را قرائت كند.
عمر بن يزيد مي گويد «به محضر امام صادق عليه السلام از سهو كردن در نماز مغرب شكايت نمودم. حضرت فرمود: آن نماز را با قرائت سوره ي «قل هو الله أحد»، و «قل يا أيها الكافرون» به جا آور. و من چنين كردم، و آن موضوع رفع شد.»
سپس با تكبيرهاي هفتگانه و دعاهاي وارده توجه نموده، و نيت كند كه «نماز واجب مغرب را به صورت ادا و به جهت وجوبش و براي انجام عبادت خداوند - جل جلاله - از آن جهت كه او زيبنده ي پرستش است، بجا مي آورم.» و تكبيرة الاحرام را - كه از جمله تكبيرات هفتگانه است - بگويد، و سه ركعت را به جا آورد، حمد و سوره را در دو ركعت اول و دوم در اينجا بلند و به صورت جهري قرائت كند. (1)
هنگامي كه دو سجده ي ركعت سوم را انجام داد برنخيزد، بلكه به همان صورت كه در تشهد بايد نشست بنشيند، و تشهد به جا آورد، و سلام بگويد.
فلسفه ي وجوب نماز مغرب
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود:
اما علت نماز مغرب، و آن در ساعتي است كه خداوند سبحان توبه ي حضرت آدم را در اين ساعت قبول نمود، و پذيرفتن توبه ي آدم سيصد سال پس از خوردن حضرت آدم از آن ميوه ي درخت كه نهي شده بود، طول كشيد و در روزهاي آخر يك روز آن، كه ما بين نماز عصر و عشاء مانند هزار سال بود، حضرت آدم سه ركعت نماز مغرب به جاي آورد، ركعتي براي خطاي خويش و ركعتي براي خطاي همسرش حوا و ركعتي براي قبول توبه اش.
پس خداوند اين سه ركعت را بر امت من واجب كرد. در هنگام مغرب دعا مستجاب مي شود، پروردگارم به من وعده داده كه دعاي مومنين را در اين وقت مستجاب نمايد و اين همان نمازي است كه خداوند در قرآن مرا به آن امر نموده و فرمود، خدا را هنگام شام و صبحگاه در نماز مغرب و صبح تسبيح و ستايش نمايند. (2)
انسان اگر بتواند پيش از غروب به مسجد رود و سرگرم تسبيح و استغفار شود كه خداوند در قرآن مجيد تسبيح در اين وقت را ستوده است. (3)
پس سرگرم به نماز مغرب با آداب آن شده و پس از اتمام آن و هر نماز ديگر، تسبيح حضرت زهرا عليهاالسلام را بخواند، پس از نافله ي مغرب و نماز عشاء و نافله ي آن، تعقيبات را ترك ننمايد تا بخشي از شب مشغول به ذكر با مراجعه به علوم اخروي باشد.
با وضو ساعتي رو به قبله بنشيند و به ذكر مشغول شود، چون خواب بر او غلبه كند، بر پهلوي راست رو به قبله بخوابد و دعاي وارده را بخواند. (4)
و مخصوصاً تسبيح حضرت زهرا عليهاالسلام و آية الكرسي و آخرين آيه از سوره ي كهف را (5) بخواند. (6)
پاورقي
1- اگر خواست در ركعت سوم به جاي تسبيحات اربعه، سوره ي حمد را بخواند، آن را آهسته بخواند.
2- وسائل الشيعه، ج 3، ص 8.؛ آثار عجيب نماز، محمدباقر نبي نژاد، ص68-69.
3- وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ الْغُرُوبِ؛ سوره مباركه ق، آيه 39.
4- بِسْمِ اللَّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْلَمْتُ نَفْسِي إِلَيْكَ وَ وَجَّهْتُ وَجْهِي إِلَيْكَ وَ فَوَّضْتُ أَمْرِي إِلَيْكَ وَ أَلْجَأْتُ ظَهْرِي إِلَيْكَ وَ تَوَكَّلْتُ عَلَيْكَ رَهْبَةً مِنْكَ وَ رَغْبَةً إِلَيْكَ لَا مَلْجَأَ وَ لَا مَنْجَي مِنْكَ إِلَّا إِلَيْكَ آمَنْتُ بِكِتَابِكَ الَّذِي أَنْزَلْت (من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص470).
5- قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُكُمْ ْ يُوحَي إِلي أَنَّمَا إِلَاهُكُمْ إِلَاهٌ وَاحِدٌ فَمَن كاَنَ يَرْجُواْ لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَ لَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدَا؛ سوره مباركه كهف، آيه 110.
6- صلاة الخاشعين، شهيد آيت الله دستغيب، ص147-146.