نماز واقعي با ضايع ساختن حقوق ديگران و مردم آزاري و خشونت و استبداد، سخت ناسازگار است.
خداوند تبارك و تعالي به حضرت داود عليه السلام وحي نمود:
اي داوود چه بسا بنده اي به نماز مي ايستد و نماز مي خواند و من آن نماز را به صورتش مي زنم و صدايش را از خودم دور داشته به طوري كه صداي قرائتش به من نرسد.
اي داوود! آيا مي داني آن نمازگزار كيست؟ او كسي است كه زياد به خانه ها و حريم مؤ منين با چشم فسق نگاه مي كند... (1)
يكي از بانوان مسلمان، روزها روزه مي گرفت و شب ها در نماز و عبادت به سر مي برد؛ اما بداخلاق بود و با زبانش همسايگان خود را مي آزرد.
شخصي به محضر رسول خدا (ص) شرفياب شد و از اين بانو تمجيد كرد كه او با نماز و روزه سر و كار دارد و تنها داراي يك عيب است و آن اين است كه بداخلاق است و با زبانش موجب اذيت و ناراحتي همسايه ها مي شود.
پيامبر (ص) فرمود: در چنين زني، خيري نيست. او اهل دوزخ است. (2)

امام صادق عليه السلام در مورد ارتباط اخلاق و ديگر اعمال حسنه مي فرمايد:
«سُوءُ الْخُلُقِ يُفْسِدُ الْعَمَلَ كَمَا يُفْسِدُ الْخَلُّ الْعَسَل ؛ (3)
بد اخلاقي با مردم، چنان عمل را فاسد مي كند، كه سركه، عسل را.»

امام صادق عليه السلام حتي داشتن نيت بد در مورد برادر ديني را عامل خرابي عمل مي داند:
«وَ لَا يَقْبَلُ اللَّهُ مِنْ مُؤْمِنٍ عَمَلًا وَ هُوَ مُضْمِرٌ عَلَي أَخِيهِ الْمُؤْمِنِ سُوءاً؛ (4)
هر مومني كه نسبت به برادر ديني اش، نيّت بدي داشته باشد، خداوند عمل او را قبول نمي كند.»

رفق و مدارا با مردم در دين اسلام از چنان اهميتي برخوردار است كه رسول اكرم صلي الله عليه و اله مي فرمود:
پروردگارم همچنان كه مرا امر كرده است به اداي فرايض، به رفق و مدارا با مردم هم دستور داده است. (5)

در كتاب تهذيب آمده است:
رسول خدا (ص) در شبهايي كه باران مي باريد نماز مغرب را مختصر مي خواند و در خواندن عشا هم عجله مي كرد و آن را زودتر از وقت فضيلتش- يعني با مغرب- مي خواند و مي فرمود: كسي كه به مردم رحم نكند در حقش رحم نمي كنند. (6)
در كتاب احياء العلوم آمده رسول خدا هيچ وقت در نماز كسي به خدمتش نمي آمد و در كنارش نمي نشست مگر اينكه براي خاطر او نماز را كوتاه مي كرد و متوجه او مي شد و مي فرمود: آيا حاجتي داري؟ پس از آنكه حاجت او را برمي آورد مجددا به نماز مي ايستاد. (7)

حضرت علي عليه السلام در وصيت خويش به فرزندانش امام حسن و امام حسين عليهما السلام در مورد آشتي دادن مردم با يكديگر فرمود:
من از جدّ شما صلي الله عليه و اله شنيدم كه مي فرمود:
آشتي دادن ميان مردم بهتر است از نماز و روزه ساليان.(8)

پيامبر خدا صلّي اللَّه عليه و آله روزي براي اصحاب خود امامت مي فرمود، كه صداي گريه كودكي به گوش آن حضرت رسيد، پس نماز را كوتاه و سبك به پايان رسانيد (تا مادر طفل كه در نماز بوده زودتر از نماز فارغ شود و به كودك خود پردازد). (9)

خداوند سبحان در قرآن مجيد در مورد جفا كردن بر يتيمان، طعام ندادن به مساكين و عدم احسان مي فرمايد:
واي بر نمازگزاراني كه ... جفا به يتيمان نمايند، به مساكين طعام ندهند، و احسان ننمايند. (10)

اين سوره مباركه ويژگي تكذيب كنندگان دين را راندن يتيم، عدم اهتمام به طعام مسكين، سهل انگاري در نماز گزاردن، ريا كاري و منع ماعون برمي شمارد.