حسد


كاشتن نهال، وقت چنداني نمي برد، ولي به ثمر رساندن و مواظبت از سلامت آن و زدودن آفت ها دشوار است. گاهي گناهان يا حالات ناپسند روحي، همه نيكي ها را بر باد مي دهد.
يكي ديگر از آفات نماز به عنوان يك حسنه مهم، حسادت ورزي است.
حسد نوعي بيماري است كه قلب فرد را فرامي گيرد و آرامش رواني او را برهم مي زند.
مولاي بزرگوار، اميرالمؤمنين عليه السلام مي فرمايند:
«الْحَسَدُ شَرُّ الْأَمْرَاض؛ (1)
حسادت بدترين بيماري است.»
همه بيماريهاي قلبي نظم رواني انسان را برهم مي زنند؛ ولي حسد عامل بسيار خطرناكي است كه علاوه بر اينكه آرامش رواني فرد را برهم مي زند، ايمان فرد را نيز از او مي زدايد و او را به مرز كفر وارد مي كند.
مولاي بزرگوار، امام باقر عليه السلام مي فرمايند:
«آدمي زاده در اثر شدت و تندي، دست به كاري مي زند و به مرز كفر وارد مي شود. حسادت ايمان آدمي را مي بلعد، مانند آتش كه هيزم را به كام خود مي كشد.» (2)
در حديثي قدسي خطاب به حضرت موسي عليه السلام مي خوانيم:
«لَا تَحْسُدْ مَنْ هُوَ فَوْقَك فَإِنَّ الْحَسَدَ يَأْكُلُ الْحَسَنَاتِ كَمَا تَأْكُلُ النَّارُ الْحَطَب؛ (3)
نسبت به كسي كه از تو بالاتراست، حسد نورز. آنگونه كه آتش، هيزم را مي خورد، حسد هم حسنات را مي خورد.
كسي كه به داشتن نعمتي كه در ديگري هست حسادت مي ورزد، در واقع نعمتي را كه خداي تعالي به آن فرد ارزاني داشته است مورد حسادت قرار مي دهد و ناخواسته به فرمان خدا حسادت مي ورزد.
مولاي بزرگوار، امام صادق عليه السلام از رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم روايت كرده اند كه خداي عزوجل به موسي بن عمران عليه السلام فرمود:
«اي پسر عمران، بر آنچه از فضل خود به مردم داده ام حسد مبر و چشمت را به دنبال آن مينداز و نفست را پي آن مبر، زيرا حسدبرنده، از نعمت من ناراحت است و از تقسيمي كه من ميان بندگانم انجام داده ام، جلوگير است و كسي كه چنين باشد من از او نيستم و او از من نيست (ميان من و او ارتباطي نيست.)». (4)
كسي كه حسادت به نعمت فردي دارد كه خداي تعالي عطايش فرموده است، اين عمل او نوعي اعتراض به تقسيم روزي، ميان بندگان است و چنين فردي مستوجب دور شدن از رحمت خداي تعالي است.
حسادت با آنكه بيماري بسيار ناهنجاري مي باشد، اما با رهنمودهاي ائمه معصومين عليهم السلام مي توان آن را كنترل كرد.
مولاي بزرگوار، امام صادق عليه السلام در زمينه ويژگيهاي شخص حسود و سرانجام كار او كلام ارزنده اي بيان فرموده اند كه مي تواند در التيام بخشيدن حسادت، راهگشا باشد.
آن بزرگوار مي فرمايند:
شخص حسود پيش از آنكه به محسود خود آسيبي بزند، به نفس خود صدمه زده است. مانند ابليس، كه بواسطه حسد ورزيدن به آدم، خود را مستحق لعنت كرده و از پيشگاه با عظمت و رحمت خداوند مطرود گرديد و براساس اين حسد، آدم عليه السلام به مقام بلند نبوت و هدايت نايل شد و از بندگان برگزيده پروردگار متعال گرديد.
پس سزاوار است كه هميشه حسد برده شده باشي نه حسد برنده؛ زيرا كه ميزان شخص حسد برنده هميشه سبك است و در مقابل آن، ميزان شخص محسود سنگين مي شود.
رزق و روزي مردم از طرف پروردگار متعال تقسيم شده است و حسد شخص حسود، هيچگونه او را سود نخواهد داشت، چنانچه حسد او هرگز زياني به فرد نخواهد رسانيد. (5)
يكي از روش هايي كه با توجه به آن مي توان حسادت فرد را التيام بخشيد و آرام نمود، تحريك ننمودن او در مقابل نعمت هايي است كه انسان داراي آن است؛ زيرا اگر محرك حسادت به فرد حسود ارائه نشود، عاملي براي حسادت وجود نخواهد داشت و به تدريج حسادت وي فروكش خواهد نمود.
رهنمود ارزنده پيامبر بزرگوار صلي الله عليه و آله و سلم مي تواند مشكل رواني فرد حسود را التيام بخشد. آن بزرگوار مي فرمايند:
«در انجام كارهاي خود از كتمان و پرده پوشي كمك بگيريد؛ زيرا هر صاحب نعمتي مورد حسادت واقع مي شود.» (6)
بنابراين فردي كه داراي نعمتي است، بايد در مقابل افراد حسود، سعي در كتمان آن داشته باشد و نعمت را به چشم حسودان نكشد و بدين وسيله محركي براي حسادت ورزي آنان ايجاد نكند.

پاورقي

1- تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص 300.
2- إِنَّ الرَّجُلَ لَيَأْتِي بِأَيِّ بَادِرَةٍ فَيَكْفُرُ وَ إِنَّ الْحَسَدَ لَيَأْكُلُ الْإِيمَانَ كَمَا تَأْكُلُ النَّارُ الْحَطَبَ (الكافي، انتشارات الإسلامية، ج 2، ص306).
3- الكافي، انتشارات الإسلامية، ج 8، ص 45.
4- يَا ابْنَ عِمْرَانَ لَا تَحْسُدَنَّ النَّاسَ عَلَي مَا آتَيْتُهُمْ مِنْ فَضْلِي وَ لَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَي ذَلِكَ وَ لَا تُتْبِعْهُ نَفْسَكَ فَإِنَّ الْحَاسِدَ سَاخِطٌ لِنِعَمِي صَادٌّ لِقَسْمِيَ الَّذِي قَسَمْتُ بَيْنَ عِبَادِي وَ مَنْ يَكُ كَذَلِكَ فَلَسْتُ مِنْهُ وَ لَيْسَ مِنِّي (الكافي، انتشارات الإسلامية، ج 2، ص 307).
5- الْحَاسِدُ مُضِرٌّ بِنَفْسِهِ قَبْلَ أَنْ يُضِرَّ بِالْمَحْسُودِ كَإِبْلِيسَ أَوْرَثَ بِحَسَدِهِ لِنَفْسِهِ اللَّعْنَةَ وَ لِآدَمَ ع الِاجْتِبَاءَ وَ الْهُدَي وَ الرَّفْعَ إِلَي مَحَلِّ حَقَائِقِ الْعَهْدِ وَ الِاصْطِفَاءِ فَكُنْ مَحْسُوداً وَ لَا تَكُنْ حَاسِداً فَإِنَّ مِيزَانَ الْحَاسِدِ أَبَداً خَفِيفٌ بِثِقَلِ مِيزَانِ الْمَحْسُودِ وَ الرِّزْقُ مَقْسُومٌ فَمَا ذَا يَنْفَعُ حَسَدُ الْحَاسِدِ فَمَا يَضُرُّ الْمَحْسُودَ الْحَسَدُ (بحار الأنوار، چاپ بيروت، ج 70، ص 255).
6- اسْتَعِينُوا عَلَي أُمُورِكُمْ بِالْكِتْمَانِ فَإِنَّ كُلَّ ذِي نِعْمَةٍ مَحْسُودٌ (بحار الأنوار، چاپ بيروت، ج 74، ص 151).

بازگشت