اول تسبيحات حضرت زهرا عليهاالسلام


در روايت معتبر از حضرت امام محمّد باقر عليه السلام است:
خداوند متعال به چيزي برتر از تسبيح حضرت زهرا عليها السّلام عبادت نشده است، همانا اگر چيزي با فضيلت تر و برتر از آن وجود داشت، رسول خدا صلّي اللَّه عليه و آله و سلّم آن را به حضرت فاطمه عليها السّلام تعليم مي نمود.(1)
در كيفيّت اين تسبيحات اختلاف در احاديث هست، ولي مشهورتر آن است كه:
سي و چهار مرتبه «أللَّهُ أكْبَر»، سپس سي و سه مرتبه «اَلْحَمْدُللَّهِ»، و سي و سه مرتبه «سُبْحانَ اللَّهِ» بگويد.
در بعضي از روايات «سُبْحانِ اللَّهِ» پيش از «اَلْحَمْدُللَّهِ» وارد شده.
و بعضي از علماء جمع به اين نحو كرده اند كه: فرد بعد از نماز به طريق اوّل بخواند، و در هنگام خواب رفتن به طريق دوم. و ظاهراً به طريق اوّل كه مشهور است اولويت دارد.
سنّت است كه بعد از تمام كردن تسبيح يك نوبت «لا إِلهَ إِلّا اللَّه» بگويد؛ چنانكه از حضرت صادق عليه السلام مرويست كه: هر كه بعد از نماز فريضه تسبيح فاطمه عليها السلام را بگويد و از عقب آن يك مرتبه «لا إِلهَ إِلّا اللَّه» بگويد خدا او را بيامرزد.(2)
احاديث در فضيلتِ اين تسبيحات از حدّ شمارش فراتر است.
از حضرت صادق عليه السلام منقولست:
ما امر مي كنيم كودكان خود را به تسبيح فاطمه همانطور كه امر مي كنيم ايشان را به نماز؛ پس آن را ترك مكن كه هر كه مداومت نمايد بر آن شقي و بدبخت نمي شود.(3)
و در روايات معتبره وارد شده:
ذكر كثير كه خداي تعالي در قرآن مجيد به آن امر فرموده تسبيح حضرت فاطمه است؛ و هر كه بعد از هر نماز بر آن مداومت نمايد خدا را بسيار ياد كرده، و به آيه كريمه «وَ اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثيراً»(4) عمل نموده. (5) و به سند معتبر از امام محمّد باقر عليه السلام مرويست:
هر كه تسبيح فاطمه عليها السلام بگويد و بعد از آن استغفار كند خدا او را بيامرزد، و آن بر زبان صد است، و در ميزانِ عمل هزار است، و شيطان را دور مي كند، و خدا را خوشنود مي گرداند.(6)
و به سندهاي صحيح از حضرت صادق عليه السلام منقولست كه: هر كه تسبيحِ آن حضرت را بعد از نماز بگويد - پيش از آن كه پاها را از هيأتِ نماز بگرداند - آمرزيده شود، و بهشت او را واجب گردد. (7)
و در حديث معتبر ديگر فرمود:
تسبيح فاطمه را بعد از هر نماز خواندن بهتر است از آن كه هر روز هزار ركعت نماز بگذارد.(8) و بهتر آنست كه به تربت حضرت امام حسين عليه السلام حساب آن را نگاه دارد، و در جميع اذكار سنّت است.
و پيوسته تسبيح تربتِ آن حضرت را با خود داشتن مستحب است(9) و حرز از بلاهاست، و مورِث ثوابِ بي انتهاست.(10) و منقولست كه: در ابتدا حضرت فاطمه - صلوات اللَّه عليها - رشته اي از پشم تابيده بودند، و بر آن گره ها زده بودند و به آن تسبيح مي گفتند، تا آن كه حمزة بن عبدالمطّلب رضي الله عنه شهيد شدند، پس حضرت فاطمه از تربت قبر آن شهيد بزرگوار خاك برگرفت، و تسبيح ساخت، و به آن تسبيح مي كرد. مردم نيز چنان كردند، و چون سيّد شهدا حسين بن علي عليه السلام شهيد شد سنّت شد كه از تربتِ آن امام مظلوم، تسبيح سازند و به آن ذكر گويند.(11) از حضرت صاحب الامر روايت است كه هر كه تسبيح تربت امام حسين عليه السلام در دست داشته باشدو ذكر را فراموش كند، ثواب ذكر براي او نوشته مي شود. (12)
و از حضرت صادق عليه السلام منقولست:
تسبيح تربت آن حضرت ذكر مي گويد، و تسبيح مي گويد بي آنكه آدمي ذكر كند. (13)
و فرمود كه: يك ذكر يا استغفار كه به آن گفته شود برابر است با هفتاد ذكر كه با چيز ديگر گفته شود؛ و اگر بي ذكر بگرداند به هر دانه اي هفت تسبيح براي او نوشته مي شود.(14) و به روايت ديگر: اگر با ذكر بگرداند به هر دانه اي چهل حسنه براي او نوشته شود. (15) روايت است كه: حوريان بهشت چون ملكي را مي بينند كه به زمين مي آيد از او التماس مي كنند كه تسبيح و تربت آن حضرت را براي ما بياور. (16)

و در حديث صحيح از حضرت امام موسي عليه السلام منقولست:
مؤمن مي بايد كه خالي نباشد از پنج چيز: مسواك، و شانه، و سجّاده اي كه به روي آن نماز كنند، و تسبيحي كه در آن سي و چهار دانه باشد، و انگشتر عقيق.(17) و ظاهر آنست كه خام و پخته هر دو خوبست، و خام بهتر است.
و از حضرت صادق عليه السلام منقولست:
هر كه با تسبيح تربت امام حسين عليه السلام تسبيح كند، حق تعالي براي او چهار صد حسنه بنويسد، و چهار صد گناه از او محو كند، و چهار صد حاجت او را برآورد، و چهار صد درجه براي او بلند گرداند.(18) و روايت شده: مستحب است كه رشته اش كبود باشد به رنگ آسمان.(19)
و از بعضي روايات مستفاد مي شود:
زنان را به انگشتان شمردن افضل است؛(20)و ليكن احاديث فضيلتِ تربت مطلقاً اكثر و اقوي است.

امام صادق عليه السلام فرمودند:
كسي كه پس از نماز واجب در پي كار ديگر نارفته، تسبيحات حضرت فاطمه زهرا عليهاالسلام را بگويد، خداوند او را مي آمرزد و بايد (تسبيحات را) با الله اكبر آغاز كند.(21)
ابودرداء نزد پيامبر خدا صلي الله عليه و آله آمد و گفت: اي پيامبر خدا، ثروتمندان، دنيا و آخرت را بردند، نماز مي خوانيم و مي خوانند، روزه مي گيريم و مي گيرند، صدقه مي دهند و ما نمي دهيم.
فرمود: آيا تو را به چيزي راهنمايي نكنم كه اگر انجام دهي هيچكس پيش از تو به آن پيشي نگرفته و هيچكس هم از اين پس، به تو نمي رسد جز كسي كه همچون تو كند؟ در پي هر نماز، سي و سه بار سبحان الله، سي و سه بار الحمدلله و سي و چهار بار الله اكبر مي گويي.(22)

پاورقي

1- مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَيْ ءٍ مِنَ التَّحْمِيدِ أَفْضَلَ مِنْ تَسْبِيحِ فَاطِمَةَ وَ لَوْ كَانَ شَيْ ءٌ أَفْضَلَ مِنْهُ لَنَحَلَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص فَاطِمَةَ (الكافي، انتشارات الاسلاميه، ج 3، ص 343؛ تهذيب الأحكام، ج 2، ص 105).
2- الكافي، ج 3، ص 343، باب التعقيب بعد الصلاة و الدعاء؛ تهذيب الأحكام، ج 2، ص 105، باب كيفية الصلاة و صفتها و... .
3- الكافي، ج 3، ص 343، باب التعقيب بعد الصلاة و الدعاء؛ تهذيب الأحكام، ج 2، ص 105، باب كيفية الصلاة و صفتها و... .
4- سوره مباركه احزاب، آيه 41.
5- وسايل الشيعه، ج 6، ص 443، باب استحباب ملازمة تسبيح الزهراء عليها السلام؛ معاني الأخبار، ص 193، باب معني ذكر اللَّه كثيرا.
6- وسايل الشيعه، ج 6، ص 442، باب استحباب ملازمة تسبيح الزهرا عليها السلام؛ ثواب الأعمال، ص 163، ثواب تسبيح فاطمة الزهراء عليها السلام.
7- من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 320، باب وصف الصلاة من... ؛ فلاح السائل، ص 165، فصل التاسع عشر فيما نذكره من فضل
8- كافي، ج 3، ص 343، باب التعقيب بعد الصلاة و الدعاء؛ تهذيب الأحكام، ج 2، ص 105، باب كيفية الصلاة و صفتها و... .
9- بلدالأمين، ص 310 ؛ بحارالأنوار، ج 82، ص 340، توفيق و تحقيق... .
10- وسايل الشيعه، ج 11، ص 428، باب استحباب استصحاب التربة الحسين عليه السلام.
11- مكارم الأخلاق، ص 281، في الأدعية المخصوصة بأعقاب الفرائض؛ بحارالأنوار، ج 82، ص 333، باب 37، تسبيح فاطمة عليها السلام.
12- وسايل الشيعه، ج 6، ص 456، باب استحباب اتخاذ سبحة من طين... ؛ بحارالانوار، طرج 82، ص 327، باب 37، تسبيح فاطمة عليها السلام.
13- وسايل الشيعه، ج 5، ص 365، باب استحباب السجود علي تربة الحسين عليه السلام؛ بحارالأنوار، ج 82، ص 340، توفيق و تحقيق... .
14- وسايل الشيعه، ج 6، ص 456، باب استحباب اتخاذ سبحة من طين... ؛ مصباح، شيخ طوسي، ص 735، فصل في تمام الصلاة في... .
15- وسايل الشيعه، ج 14، ص 536، باب استحباب اتخاذ سبحة من تربة؛ تهذيب الأحكام، ج 6، ص 75، باب حد حرم الحسين عليه السلام و فضل كربلا.
16- وسايل الشيعه، ج 6، ص 456، باب استحباب اتخاذ سبحة من طين... ؛ مكارم الأخلاق، ص 281، في الأدعية المخصوصة بأعقاب الفرايض.
17- وسايل الشيعه، ج 6، ص 456، باب استحباب اتخاذ سبحة من طين... ؛ مصباح، شيخ طوسي، ص 735، فصل في تمام الصلاة في مسجد الكوفة.
18- بحارالأنوار، ج 82، ص 341، توفيق و تحقيق... ؛ مستدرك الوسايل، ج 5، ص 56، باب استحباب اتخاذ سبحة من طين... .
19- بحارالأنوار، ج 82، ص 341، توفيق و تحقيق... ؛ مستدرك الوسايل، ج 5، ص 56، باب استحباب اتخاذ سبحة من طين... .
20- من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 374، باب أدب المرأة في الصلاة... ؛ بحارالأنوار، ج 82، ص 328، باب 37، تسبيح فاطمة عليها السلام. (عن الباقر عليه السلام: إذا سَبّحت المرأة عقدتْ علي الأنامل لأ نّهنَّ مسئولاتٌ).
21- مَنْ سَبَّحَ تَسْبِيحَ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ ع قَبْلَ أَنْ يَثْنِيَ رِجْلَيْهِ مِنْ صَلَاةِ الْفَرِيضَةِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ لْيَبْدَأْ بِالتَّكْبِيرِ (الكافي، انتشارات الاسلاميه، ج 3، ص 342).
22- أبوالدرداء: أتيت رسول الله صلي الله عليه و آله فقلت: يا رسول الله، ذهب الأغنياء بالدنيا والآخرة، نصلي و يصلون، و نصوم و يصومون، و يتصدقون و لا نتصدق، قال: ألا أدلك علي شي ء ان أنت فعلته لم يسبقك أحد كان قبلك و لم يدركك أحد بعدك الا من فعل الذي تفعل دبر كل صلاة: ثلاثا و ثلاثين تسبيحة، و ثلاثا و ثلاثين تحميدة، و أربعا و ثلاثين تكبيرة (مسند ابن حنبل: 21768/166/8، الزهد لابن المبارك: 1159/407).

بازگشت