اوّلاً فلسفه بعضي از مسائل به خصوص شرايط و خصوصيات احكام هنوز ناشناخته مانده استك مثل اين كه چرا حد و معيار قصد نماز پيمودن مسافت چهار فرسخ است؟ اما يقين داريم كه بدون فايده و مصلحت هم نيست. شايد پيشوايان ديني ما يا شارع مقدس به اين دليل وارد جزئيات نشدهاند كه خواستهاند مقررات اسلامي به عنوان يك سلسله قوانين مقدّس الهي پيروي شود و از اين راه روح ايمان و خداشناسي و بندگي افراد تقويت گردد. امام علي(ع) در اين باره ميفرمايد: خداوند بندگانش را به بعضي از اموري كه به اصل آن جاهلاند آزمايش كرده است تا بدين وسيله مردم از يكديگر تمييز داده شوند و تكبر و فخر فروشي از آنها دور گردد.(1)

ثانياً از آن جا كه اسلام، دين سمحه سهله است، شارع مقدس به خاطر آسانگيري براي مسافر كه زحمت سفر را تحمل كرده، اين ارفاق را ارزاني داشته است تا نماز را شكسته به جا آورد. بديهي است اكنون نيز با وجود امكانات و تسهيلات فراوان، سفر كردن همراه با زحمت است، هر چند شكل آن تغيير كرده است، مثلاً در گذشته سفرها توأم با خستگي جسمي بود، ولي در حال حاضر سفر كردن خستگي روحي را به همراه دارد. از روايات استفاده ميشود كه قصر نماز صدقهاي است كه خداوند به بندگانش ارزاني داشته است.(2) اصولاً شخص مسافر، به جهت مشغله كاري يا هر مسئله ديگري به سفر ميرود و طبعاً قصر و شكسته شدن نماز، نوعي سبك گرفتن و ايجاد راحتي براي او است.

ثالثاً از بعضي روايات استفاده ميشود كه آن چه در ابتدا خداوند واجب كرده، نماز به صورت دو ركعتي بوده است، سپس پيامبر(ص) در غير سفر به نمازهاي ظهر و عصر و عشا دو ركعت اضافه كرد كه به فرض النّبي معروف است.

بنابراين ميتوان گفت در حال سفر نماز به همان شكل اوّلي باقي مانده است.

پي نوشتها:

1. نهج البلاغه، فيض الاسلام، خطبه 234.

2. ترجمه الميزان، ج 5، ص 107.



دفتر تبليغات اسلامي