آخرين مرحله نماز، سلام و درود فرستادن بر پيامبر اكرم (ص)، بندگان

صالح و همه نماز گزاران است.

((تكبيره الاحرام)) اجازه ورود به نماز و ((سلام)) اجازه خروج از آن است.

در باره حكمت و فلسفه ((سلام)) ميتوان به موارد زير اشاره كرد:

1. احساس يگانگي و همدلي مسلمانان نماز گزار وقتي در سلام نماز به همه

مومنان و بندگان صالح و بر خودش سلام ميدهد، احساس ميكند كه تنها

نيست و يكي از آحاد امت بزرگ اسلام است و با مردان خدا، در هر جاي

زمين احساس همبستگي ميكند.

2. امان خواستن از خدا ; واژه سلام در ميان دو معنا مشترك است: 1 ؤ درود

و تحيت 2 ؤ نام مقدس خداوند .

طبق معناي اول، معناي سلامهاي نماز روشن است ; ولي بر اساس معناي

دوم ; اشاره و كنايه از اين است كه نماز گزار به اذن پروردگار، سلامتي و امن از

عذاب را براي مومنان تفال ميزند.

ج الامان ;

چنانكه امام صادق (ع) ميفرمايد: ((معني السلام في دببر كل صلا

معني سلام در آخر هر نمازي، امان است)) يعني اگر نماز را در حالي كه قلبش

خاضع است به جاي آورد از بلاهاي آخرت در امان خواهد بود)). (مصباح

الشيعه، ص 90، اسرار نماز، ص 162).

3. جلب رحمت الهي، امام علي (ع) ميفرمايد: در معناي ((السلام عليكم و

رحمه الله و بركاته)) از خدا ترحم خواستن براي خود و همه بندگان است، كه

اين خود سبب ايمن شدن از عذاب قيامت است)) (ميزان الحكمه، ج، 5،

ص 395).

4. ياد آوري نام الهي ; امام صادق (ع) فرموده است: ((سلام، يكي از اسمهاي

خدا است و اگر ميخواهي سلام نماز را به خوبي انجام داده و معنايش را ادا

كني، پس بايد از خدا بترسي و دين و قلب و عقلت را سالم نگه داري و آنها را

به ظلمت گناه نيالايي)). (آداب الصلاه، ص 399).

5. تلقين نيكي ها و شايستگي ها; يكي از درسها و ثمرات نماز اين است كه

هر نماز گزاري، در هر شبانه روز پنج بار به خود تلقين ميكند كه از بندگان

نيكوكار و شايسته خداوند است (السلام علينا و علي عباد الله الصالحين).

كسي كه نماز ميخواند، اگر به معناي اين جمله توجه كند، وجدانش تحت

تاثير قرار ميگيرد و سعي ميكند با پيام آن تلقين مخالفت نكند و اعمال

خلاف مرتكب نشود و خود را هر چه بيشتر به نيكوكاران الگو نزديك سازد.

(رموز نماز، ص 83).

6. ارتباط با فرشتگان;

سلام، نوعي ارتباط با فرشتگان و اظهار دوستي با آنان است. در تعيين

اين مطلب، روايتي نقل شده است:

از امام صادق (ع) پرسيدند، چرا در وقت سلام، نماز گزار رو به طرف راست

بر ميگرداند، نه به چپ؟ فرمود: ملكي كه كارهاي بد را مينويسد، در طرف

چپ است. و چون نماز همهاش خوب است و بدي در او نيست، به طرف

راست سلام داده ميشود، نه طرف چپ)).

7. پيوند دوستي و محبت با ديگران ;

سلام، خواستاري سلامتي، امنيت، خير و بركت و سعادت است. نماز گزار با

سلام دادن، نشان ميدهد كه دوست دار و خير خواه همه خوبان و نيكوكاران

است و همواره آرزوي سلامتي آنان را دارد. اين مساله باعث نزديكي قلبها

به هم و مستحكمتر شدن دوستيها و برادريها است.


ستاد اقامه نماز