پس از پذيرش اسلام و قرآن به عنوان دين و

كتاب الهي درمييابيم كه در قرآن و نيز كلمات انبياي

الهي و پيشوايان تاكيد وافري بر اقامه نماز شده

است. همچنين نماز داراي جايگاه ويژهاي در اديان

الهي است و در طول تاريخ تمامي پيامبران و پيروان

آنها سفارش به نماز شدهاند. اما چرا نماز؟ اسلام و

قرآن داراي سيستمي تربيتي جهت نيل آدمي به

مراتب كمال است كه از جمله آنها اقامه نماز

ميباشد. محور تربيت و تعالي انسان در مكتب

اسلام با توجه به خداوند و در نظر گرفتن موقعيت او

و نيز جايگاه خود انسان ميسر است. اين توجه با

نماز حاصل ميشود. نماز و نه هيچ عبادت ديگري

براي خداوند سودي به همراه ندارد و اگر هيچ كس

در تمامي هستي سر بر آستان او نسايد بر دامن

كبريايي او گردي نمينشيند. ولي غفلت انسان از

خداوند زمينه سقوط وي به پستترين درجات را

فراهم ميكند. حال آن كه ياد خداوند او را بر طريق

مستقيم نگاه ميدارد و در طوفان حوادث زندگي و

فراز و نشيب آن دست او را ميگيرد. اگر بخواهيم

نقش نماز را در طول زندگي به چيزي تشبيه كنيم

بايد بگوييم: نماز همانند چراغهايي نوراني در

مسيري تاريك و ظلماني و پيچ در پيچ است كه

انسان را به پيمودن راه اصلي و منحرف نگشتن و

اسير غول بيابان نشدن دعوت ميكند. اين چراغها

بايد همواره روشن باشد وگرنه آدمي ممكن است در

مرحلهاي به بيغولهاي بيفتد و چه بسا بازگشت از آن

ميسر نباشد. فلسفه اصلي نماز و ديگر عبادات

همين است. بدون نماز و عبادت انسان تربيت

نميشود و توان لازم را براي پيمودن راه كمال

نمييابد. البته آنچه گفته شد صرفا ترسيم كلي از

مسائل بود. براي پيبردن به عمق هر يك از موارد

فوق بايد به سيري فكري در آن پرداخت و در اين

زمينه از پرسش مطالعه و تفكر مداوم سود برد.

البته در نماز راز و رمز و اهداف چندي نهفته كه

بعضي از آنها عبارت است از:

الف) ياد و ذكر خدا; زيرا انسان موجود

فراموشكاري است. بنابر اين هر چند ساعت يك

بار، با خواندن نماز خداي سبحان را ياد كرده و

متذكر وجود لايتناهاي او ميشود.

ب ) وقتي انسان متذكر خدا بود و خدا را مراقب

خويش ديد، قهراا از انجام گناه و منكرات شرم و حيا

ميكند. بنابر اين يكي از اهداف نماز جلوگيري از

فحشا و منكرات است: ((ان الصلوه تنهي عن

الفحشا و المنكر)).

ج ) هدف ديگر نماز عبوديت و خشوع و خضوع در

پيشگاه مقام ربوبيت است. به طور مودب ايستادن،

ركوع كردن، جبين به خاك ساييدن، سجده و نشستن

دو زانو و... همه نشانههاي خضوع است. و اين

حقي است از خداي سبحان كه هر انساني موظف به

اداي آن است. توجه داشته باشيد كه همين خشوع و

خضوع، به تدريج در روح و جان ما اثر گذاشته و

انسان را در برابر ساير افراد متواضع ميكند. امام

علي(ع) ميفرمايد: ((ومن تعفير عتاق الوجوه بالتراب

تواضعا ; خداي سبحان نماز را مقرر داشت تا پيشاني از

روي تواضع به خاك ماليده شود))، (نهجالبلاغه).

حضرت فاطمه(س) نيز ميفرمايد: ((جعل الله

الصلاه تنزيها لكم من الكبر ; خداوند نماز را مقرأر داشت

تا دامن انسان را از كبر و منيأت پاك گرداند)).

د ) راز ديگري كه در نماز نهفته است تشكيل

جماعتهاست. ويل دورانت مينويسد: ((بر هيچ

انسان منصفي پوشيده نيست كه شركت مسلمانها

در نمازهاي جماعت روزانه چه اثر خوبي در

وحدت و تشكأل آنها دارد.)) با كمي دقت ميتوان

دريافت كه در سايه همين جماعتها و

جمعههاست كه انسجام و اتحادي در اقشار مختلف

ايجاد ميشود و در سايه آن بركات و ارزشهايي

وجود دارد; از كارهاي عمراني يك منطقه گرفته تا

راه حل ساير مشكلات افراد و جامعه.

آنچه ذكر شد بيانگر اين حقيقت است كه به هر حال

يكي از اهداف نماز، پاك و منزه ساختن روح انسان

از كبر و منيت است; همچنان كه نماز بازدارنده

انسان از لغزشها و گناهان است. نماز در ساخت

روح انسان، همان نقشي را ايفا ميكند كه نرمش و

ورزش در ساخت جسم انسان ايفا مينمايد. اگر

كسي ورزش رابراي مدت طولاني ترك كند، كمكم

بدنش دچار يك نوع سستي وكسالت ميشود و چه

بسا سلامت خود را از دست بدهد.

بنابر اين انسان بايد روزانه يا لااقل هفتهاي چند

ساعت، به راهپيمايي و ورزش بپردازد تا به تدريج

جسم را سالم و شاداب سازد. روح انسان نيز چنين

نيازي دارد، بايد هر روز اين نيايش و سرود مذهبي و

اسلامي تكرار گردد تا به تدريج سلامت و شادابي

روح انسان در سايه ياد حق احراز گردد.

براي آگاهي بيشتر ر . ك : : ((آداب الصلاه)) و

((سرالصلاه)) و ((راز نماز)).


ستاد اقامه نماز