در خصوص سؤالي كه فرموديد بايد بگوييم كه فلسفه خواندن نماز فقط شكر كردن خداوند نيست زيرا خداوند به شكر ما نياز ندارد چه او را شكر كنيم يا نكنيم هيچ گردي بر دامن كبريائيش نمينشيند و نماز فقط براي تعالي انسان و به اوج رسيدن به مقامات والا ميباشد كه علي (ع) ميفرمايد الصلوة قربان كل تقي 1 و در قرآن كريم آيه 45 سوره عنكبوت فلسفه بزرگ نماز را بيان ميكند كه ان الصلوة تنهي عن الفحشاء و المنكر

طبيعت نماز از آنجا كه انسان را به ياد نيرومندترين عامل باز دارنده يعني اعتقاد به مبدأ و معاد مياندازد داراي اثر بازدارندگي از فحشاء و منكر است انساني كه به نماز ميايستد، تكبير ميگويد،خدا را ازهمه چيز برتر وبالاتر مي شمرد، به ياد نعمتهاي او مي افتد، حمد وسپاس او را مي گويد،به ياد روز جزاء و او ميافتد و اعتراف به بندگي او ميكند و از او كمك مي جويد و صراط مستقيم از او ميطلبد و از كساني كه غضب بر آنها شده و گمراهان به خدا پناه ميبرد

بدون شك در قلب و روح چنين انساني جنبشي به سوي حق و حركتي به سوي پاكي و جهشي به سوي تقوا پيدا ميشود.

براي خدا ركوع ميكند و در پيشگاه او پيشاني بر خاك مينهد و انسان غرق در عظمت او ميشود و خود خواهيها و خود برتر بينيهارا فراموش ميكند.

وبعد شهادت به يگانگي خدا و گواهي به رسالت پيامبر (ص) ميدهد و همه اين امور موجي از معنويت در وجود او ايجاد ميكند ، موجي كه سد نيرومندي در برابر گناه محسوب ميشود.

و اين عمل (نماز) چند بار در شبانهروز تكرار ميشود تا انسان غرق در زندگي مادي نشود و با صداي تكبير مؤذن دل و جان خود را نوراني كند و نيز هنگامي كه انسان آماده مقدمات نماز ميشود خود را شستشوميدهد پاك ميگرداند حرام و جنبههاي غضبي

را از خود دور ميكند و اينها همه از اثرات نماز است ولي هر نمازي به همان اندازه كه از شرايط كمال و روح عبادت برخورداراست نهي از فحشاء و منكر ميكند. ممكن نيست كسي نماز بخواند و هيچ گونه اثري در او نبخشد هرچند نمازش صوريويا ادا درآوردن باشد باز همتأثير هر چند كم دارد در حديثي از پيامبر (ص) آمده است كه جواني از انصار نماز را با پيامبر ادا ميكرد اما با اين حال آلودة گناهان زشتي بود اين ماجرا را به پيامبر عرضه داشتند پيامبر فرمود: انَّ صلاته تنهي يوماً (سرانجام نمازش روزي او را از اين اعمال پاك ميكند) 2

و از فوايد نماز ذكر و ياد خداست. قرآن در آيه 14 سوره طه خطاب به موسي ميفرمايد :اقم الصلوة لذكري نماز را بر پادار تا به ياد من باشي. و اين فلسفه نماز حتي از نهي از فحشاء و منكر مهمتر است اينكه انسان را به ياد خدا مياندازد كه ريشه و ماية هر خير و سعادت است و ياد خدا مايه آرامش دلهاست كه قرآن در آيه 28 سوره رعد ميفرمايد الا بذكر الله تطمئن القلوب آگاه باشيد ياد خدا مايه اطمينان دلهاست.

پس روح همه عبادات چه نماز و غير آن ذكر خداست. اقوال نماز افعال نماز مقدمات نماز تعقيبات نماز همه در واقع ياد خدا را در دل زنده ميكند.

1- و نيز نماز باعث شستشوي از گناهان و مغفرت و آمرزش الهي است چرا كه خواه ناخواه نماز انسان را دعوت به تو به و اصلاح گذشته ميكند.

پيامبر (ص) از ياران خود سؤال كرد اگر بر در خانة يكي از شما نهري از آب صاف و پاكيزه باشد و در هر روز پنج بار خود را در آن شستشو دهد آيا چيزي از آلودگي و كثافات در بدن او ميماند، در پاسخ عرض كردند نه، بعد پيامبر فرمود نماز درست همانند اين آب جاري است هر زماني كه انسان نمازي ميخواند گناهاني كه در ميان دو نماز انجام شده است از ميانميرود. 3

2- نماز خودبيني و كبر را در هم ميشكند چرا كه انسان در هر شبانهروز هفده ركعت و هر ركعت دوبار پيشاني را بر خاك در برابر خدا ميگذارد و خود را ذره كوچكي در برابر عظمت او ميبيند. و لذا علي (ع) ميفرمايد: فرض الله الايمان تطهيراً من الشرك للصلوة تنزيها عن الكبر يعني خداوند ايمان را برابر پاكسازي انسانها از شرك واجب كرده است و نماز را براي پاكسازي از كبر. 4

و بالاخره نماز روح انضباط را در انسان تقويت ميكند چرا كه يقيناً بايد در اوقات معيني انجام گيرد و نيز داراي آداب و احكام منظم است و نماز فوايد بسيار ديگري دارد كه به منابعي كه معرفي ميشود مراجعه كنيد مانند فلسفه اسرار احكام،ج2،محمد وحيدي، پس متوجه شديم كه نماز فقط تنها شكر خداوند نيست و خداوند نماز را براي شكركردن خودش واجب نكرده است بلكه براي بيداركردن انسان و ترقي دادن به مقام انسان و رساندن انسان به آرامش و ... واجب نموده است.





(1) نهج البلاغه،كلمات قصار136

(2) مجمع البيان، ذيل آيه 45سوره عنكبوت

(3) وسائل الشيعه،ج3،ص7

نهج البلاغه،كلمات قصار252



مؤسسه پيوند با امام