آياتي كه به اوقات نماز اشاره دارد هيچ كدام به جزئيات به طور كامل و پنج وعده بودن تصريحي نكرده است; خداوند متعال ميفرمايد: أَقِمِ الصَّلَوَةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَيَ غَسَقِ الَّيْلِ وَ قُرْءَانَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْءَانَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا ;(اسرأ،78) نماز را از زوال خورشيد تا نهايت تاريكي شب ]نيمهشب[ برپادار، و همچنين قرآن فجر ]نماز صبح[ را، چرا كه قرآن فجر مورد مشاهده ]فرشتگان شب و روز[ است.

آيه مذكور به طور كلي به اوقات نمازها اشاره كرده، ولي به جزئيات اوقات هر يك اشاره نكرده و معين نكرده است كه حتماً نمازهاي يوميه بايد در پنج وعده خوانده شوند، روايات اسلامي نيز سه وعده خواندن نمازهاي يوميه را جايز ميشمارند چنان كه حضرت امام صادقدر ذيل آيه مذكور(اسرأ،78) ميفرمايد: خداوند ]در آيه مذكور[ چهار نماز را واجب كرده در قسمتي از زمان كه ابتدا آن اول ظهر و انتهايش نصف شب است، دو نماز از ظهر تا غروب و دو نماز از اول غروب آفتاب تا نصف شب كه هر كدام يكي بعد از ديگري است.(ر.ك: مجمع البيان، مرحوم طبرسي;، ج 4، ص 86ـ88، دارالمكتبة الحياة، بيروت.)

حضرت امام محمد باقر7 در ذيل آيه مذكور در پاسخ زراره ميفرمايد: دلوك شمس به معناي زوال آن ]از دائره نصف النهار[ است و غسق اليل به معناي نيمه شب است، اين چهار نماز است كه پيامبر6 آنها را براي مردم قرار داد و توقيت نمود، و قرآن الفجر اشاره به نماز صبح است.(ر.ك: نورالثقلين، الجمعة العروسي الحويزي، ج 4، ص 222، مؤسسة التاريخ العربي، بيروت.)



فرهنگ ومعارف قرآن